اهمیت دیدار اردوغان و ترامپ
پنجشنبه گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید برای اولین بار پس از شش سال دیدار کرد.
پنجشنبه گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید برای اولین بار پس از شش سال دیدار کرد. این دیدار در شرایطی انجام شد که چندین مسئله در روابطه دوجانیه ترکیه و ایالات متحده، مثل مذاکرات به‌بن‌بست رسیده بر سر فروش جنگنده‌های اف35 آمریکا به آنکارا، تحریم‌های آمریکا علیه ترکیه و درخواست ترامپ از کشورهای عضو ناتو از جمله ترکیه و توقف خرید نفت روسیه، حل نشده باقی مانده بودند.
آیا این دیدار توانست پیشرفتی در هر کدام از این مسائل ایجاد کند؟ ریک اورتزن، کارشناس اندیشکده شورای آتلانتیک معتقد است که این دیدار در سه سطح موفقیت‌آمیز به شمار می‌رود. اول، این حقیقت که این سفر رخ داد به نوبه خود قابل توجه است که پایانی بود بر دوره‌ای از فاصله 6 ساله بین رهبران این دوکشور، به‌رغم منافع و مسائل استراتژیک مشترک که نیازمند هماهنگی در سطوح بالای دولت‌هاست.
دوم، نشست خبری این دو نمای مثبتی در افکار عمومی داشت. این دو رهبر از یکدیگر تقدیر کردند، از شرمندگی اجتناب کردند و فهرستی از نگرانی‌ها و سیاست‌های عمومی مشترک را بررسی کردند که شامل سوریه، اوکراین، پایان جنگ در غزه و حل مسئله اف35ها و تحریم‌های آمریکا برای از سرگیری همکاری گسترده‌تر صنایع دفاعی را بررسی کردند. سوم، پس از جلسه پشت درهای بسته، برخی از منابع از پیشرفت‌های به‌دست‌آمده در چندین حوزه خبر دادند. به‌نظر می‌رسد دو قرارداد بزرگ در حوزه انرژی، یکی خرید 20 ساله گاز طبیعی مایع یا LNG به ارزش 43 میلیارد دلار و توافق هسته‌ای غیرنظامی شامل راکتورهای کوچک مدولار در این نشست نهایی شده‌اند.
یوگنیا گیبر، کارشناس دیگری در این اندیشکده است که معتقد است دیدار ترامپ و اردوغان در کاخ سفید پنجره نادری از فرصت را برای روابط آمریکا و ترکیه با محوریت اوکراین ایجاد می‌کند. با توجه به بن‌بست مذاکرات صلح و امتناع مسکو از تعامل سازنده با تلاش‌های آمریکا و ترکیه برای میانجی‌گری، واشنگتن و آنکارا منافع مشترکی در مهار حملات بیشتر روسیه در دریای سیاه و جلوگیری از دستاوردهای بیشتر مسکو در اوکراین دارند.
اهداف مشترک نیازمند تلاش‌های مشترک است. در صورتی که آنکارا بخواهد مسئله خرید سیستم موشکی اس400 روسی را حل کند، پیشرفتی ممکن است حاصل شود و راه برای بازگشت ترکیه به برنامه اف35 آمریکا باز شود. چنین اقدامی می‌تواند یک بازی برد-برد باشد: ژست دفاعی و بازدارندگی ناتو در منطقه را عملی می‌کند در عین حال دسترسی ترکیه به قابلیت‌های پیشرفته متحدان را امکان‌پذیر می‌کند.
انرژی مسئله مهم دیگری است. ترامپ به وضوح اعلام کرده که ترکیه باید خرید نفت و گاز خود را از روسیه کاهش دهد. حتی یک تغییر آهسته و تدریجی وابستگی آنکارا به مسکو را کاهش می‌دهد و در عین حال به منبع اصلی درآمد کرملین در دوران جنگ آسیب می‌زند. این موضوع به همراه قرارداد جدید ترکیه و آمریکا در زمینه همکاری هسته‌ای نشان‌دهنده گزینه‌های جایگزین برای نقش غالب روسیه در صنعت انرژی ترکیه از طریق نیروگاه هسته‌ای Akkuyu و پروژه‌های آتی است.
گریدی ویلسون معاون مدیر برنامه ترکیه در شورای آتلانتیک می‌گوید، در نشست خبری مشترک بین دو رهبر، این ترامپ بود که بیشتر حرف زد. او در پاسخ به سوالات خبرنگاران جزئیات زیادی درباره مسائل چالش‌برانگیز بین ترکیه و آمریکا که ترکیه و آمریکا سال‌هاست در مورد آنها کار می‌کنند، از سیستم دفاعی گرفته تا سوریه تا غزه. اما ترامپ خود را علاقه‌مند به رهبر ترکیه نشان داد و نفوذ فزاینده منطقه‌ای ترکیه را به رسمیت شناخت.
اظهارات ترامپ تاکیدی بود بر اظهارات هفته گذشته استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در خاورمیانه، در نیویورک. ویتکاف اشاره کرد که به‌طور مرتب با قانونگذاران ترک، از جمله هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه و ابراهیم کالین، رئیس دستگاه امنیتی ترکیه درباره مسائلی مانند امنیت دریای خزر و دریای سیاه در ارتباط است. با توجه به چشم‌انداز ژئوپلیتیک کنونی، دلیل خوبی وجود دارد که بپذیریم این‌ها فقط در حد حرف باقی نمی‌مانند. ترکیه نفوذ و جایگاه خود را در سراسر منطقه به‌ویژه در سوریه و حتی در لیبی و قفقاز جنوبی تقویت کرده است.
