امید به آزادی دو هنرمند

حسرت آزادی با گلوهای بغض‌گرفته؛ این شاید دردناک‌ترین تصویر از لحظه شلیک توپ تحویل سال در زندان باشد. لحظه‌ای که روایت‌های دردناک از آن بسیار است. روایت‌هایی از جور کردن تکه‌تکه‌ی سین‌های سفره هفت‌سین‌اش تا خانواده‌هایی که تحویل سال را پای سفره‌های هفت‌سینِ چیده‌شده در خانه تاب نمی‌آورند.

خانواده‌هایی که بودن در نزدیک‌ترین فاصله به عزیزان‌شان را، بودن پشت درهای بسته زندان را، در این لحظه به بودن در هر نقطه دیگری از جهان ترجیح می‌دهند. این زندانیان اگر هم دستی در هوا می‌افشانند و پایی بر زمین می‌کوبند، برای فرو دادن بغضی است که نمی‌خواهند چشم‌شان را تَر کند. برای آن‌ها و خانواده‌های‌شان «حَوِّلْ حَالَنَا إِلَی أَحْسَنِ الْحَال»، همان فریادِ یک‌صدای «آزادی» از بیخ گلوهای بغض‌گرفته‌شان است و چشم‌انتظاری برای لحظه‌ی باشکوه گشوده‌شدن ‌درهای بسته‌ی زندان.

لحظه‌ای باشکوه که زندانیانی ازجمله حسین محمدی، بازیگر تئاتر و نوید میهن‌دوست، کارگردان و تدوینگر سینما و تلویزیون ازجمله چشم‌انتظاران آن هستند. هنرمندانی که می‌توانستند به‌واسطه ساخته‌های درخشان‌شان شناخته شوند، نه چشم‌انتظاری برای آزادی‌شان.  

حسین محمدی، جوانی است ۲۸ ساله که ۲۴ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ سومین سالروز تولدش را در زندان گذراند. بازیگر نمایش «هفت تا نه‌ونیم»، نمایش برگزیده بخش دیگرگونه‌های اجرایی چهلمین جشنواره تئاتر فجر، ۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۱ در منزلش در کرج بازداشت شد. شنیده شدن نام او که دو روز پیش از آن، تنها به‌عنوان یکی از شرکت‌کنندگان در مراسم چهلم حدیث نجفی به بهشت سکینه کرج رفته بود، به‌عنوان یکی از متهمان پرونده‌ای با اتهامات بسیار سنگین، اتفاقی نبود که هیچ‌کدام از اطرافیانش انتظار آن را داشته باشند.

نام حسین محمدی در روزی که محسن شکاری اعدام شد، به‌عنوان یکی دیگر از محکومان به اعدام به میان آمد. سرانجام اما حکم اعدام او به ۱۰ سال حبس در تبعید تبدیل و هشتم شهریورماه ۱۴۰۲ به زندان مرکزی کرمان منتقل شد تا آن‌طور که در کارتکس زندان نوشته شده است ۲۲ شهریورماه ۱۴۱۱ از زندان بیرون بیاید. متهمی که روزگاری برای بازی در نمایش «چهل‌لم»، نمایشی با نگاهی دیگرگونه به نمایشنامه «هملت»، مورد تقدیر قرار گرفت و روزگاری دیگر برای حضور در بخش دیگرگونه‌های اجرایی جشنواره چهلم تئاتر فجر با نمایش «هفت تا نه‌ونیم» تمجید شد.

تغییر حکم اعدام حسین محمدی به حبس، گام مثبت و تغییر امیدوار‌کننده‌ای بود که امید می‌رود با امتداد آن، پیام تبریک این بازیگر تئاتر برای تحویل سال ۱۴۰۴، نه از زندان که از کنار هفت‌سینی چیده‌شده در خانه‌ باشد. 

نوید میهن‌دوست، متولد سال ۱۳۵۱ در شهرستان نوشهر، دیگر زندانیِ این روزهای جامعه فرهنگ‌وهنر است. او فعالیت حرفه‌ای خود را با کارگردانی سریال «ردپای نسیم» (۱۳۷۹) آغاز کرد. از دیگر آثار این کارگردان و تدوینگر سینما و تلویزیون می‌توان به فیلم‌های «هر چی خدا بخواد» و «با چشمان باز» و سریال‌های «دیوار شیشه‌ای» (در کارگردانی مشترک با راما قویدل و احمد معظمی)، «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» (یکی از کارگردانان گروه کارگردانی) و... اشاره کرد.

او همچنین در فیلم‌هایی مانند «عیار ۱۴» به کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی پرویز شهبازی به‌عنوان دستیار کارگردان فعالیت داشت. میهن‌دوست که از ۲۹ مردادماه ۱۴۰۲ در زندان به‌سر می‌برد و با احتساب دو ماهی که سال ۱۳۹۸ زندانی بود، ۱۹ آذرماه ۱۴۰۳ نیمی از کل دوران محکومیت‌اش را پشت‌سر گذاشته است، به‌رغم برخورداری از شرایط آزادی مشروط، شامگاه دوشنبه ۱۰ دی‌ماه سال جاری به زندان بازگشت.

او همان شب در گفت‌وگو با هم‌میهن اشاره کرد با نگاهی خوشبینانه امیدوار است که درخواستش برای آزادی مشروط‌، نظر به برخورداری‌اش از تمام شرایط آن و پیگیری دو وزارتخانه اطلاعات و فرهنگ و ارشاد اسلامی در پی به طول انجامیدن مراحل اداری هنوز به سرانجام نرسیده باشد؛ نه به علتی که او و وکیل‌اش از آن بی‌اطلاعند. آزادی مشروطی که کاش پیش از پایان ۱۴۰۳ به او اعطا شود.

این‌که اهالی هنر به‌جای بودن در برابر دوربین یا حضور روی صحنه تئاتر، پشت میله‌های زندان باشند با وجودِ مسبوقِ به سابقه بودن، همچنان حیرت‌برانگیز است و دردناک. آزادی‌ هرکدام‌شان اما می‌تواند نشان از برخورد خیرخواهانه‌ای باشد که این روزها بیش از پیش مشاهده می‌شود.

همین امید است که موجبِ به یاد آوردن تبریکِ سالِ پیشِ حسین محمدی از زندان برای سال نو و بر زبان آمدن این آرزو می‌شود که کاش برای او و دیگر هنرمند زندانی، نوید میهن‌دوست همچون دیگر زندانیان آزادشده، حکم، حکمِ خیرخواهی باشد.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید