در برهوت کمدی‌های خوب

سال‌ها از ساخت «اجاره‌نشین‌ها»ی مهرجویی می‌گذرد و هنوز یکی از بهترین کمدی‌های تاریخ سینمای ایران است که همچنان هم تازه است و بارها هم که آن را ببینی به آن می‌خندی. این فیلم طنزی اجتماعی و هوشمندانه دارد. امروز اگر در ذهن‌مان کنکاش کنیم شاید به اندازه‌ی انگشتان یک دست فیلم کمدی خوب ایرانی را به خاطر بیاوریم، من که «روز باشکوه» عیاری، «جیب‌برها به بهشت نمی‌روند» ابوالحسن داوودی و چند فیلم دیگر در ذهنم مانده است، اما این به خاطر تولید اندک کمدی نیست، بلکه در کشور ما برخلاف کشورهای دیگر سینمای کمدی تبدیل به ویترین سینمایمان شده است و این آش آن‌قدر شور شده که از ابتدای امسال 75 درصد فیلم‌ها در ژانر کمدی بوده‌اند. در جشنواره فجر هم چند فیلم کمدی حضور دارند که یکی از پرسروصداترین‌هایش «آنتیک» هادی نائیجی است که در سانس ویژه‌ی جشنواره به نمایش درآمد اما این‌که این فیلم را در سانس ویژه نمایش دادند شاید دلیلی بود که خیلی‌ها فکر کنند باید به تماشای این فیلم نشست. اما واقعیت این است که فیلم هادی نائیجی مثل خیلی کمدی‌های دیگر این سال‌ها معمولی‌تر از معمولی است و موضوع آزاردهنده‌ی فیلم این است که سوار بر کلیشه‌هایی شده است که واقعاً باعث دلزدگی مخاطب می‌شود.  یکی دیگر از چیزهایی که باعث دلزدگی مخاطب از این فیلم می‌شود بازی تکراری و کلیشه‌ای پژمان جمشیدی بود؛ انگار او را از سریال «زیر خاکی» برداشته بودند و آورده بودند در این فیلم گذاشته بودند. اما توضیحات پژمان جمشیدی در نشست خبری بعد از فیلم عذر بدتر از گناه بود و به جای پذیرفتن انتقادات گفت که نباید انتظار داشته باشیم بازیگر برای هر فیلمی نقش‌های قبلی خود را کنار بگذارد و آنها را پاک کند و بازی جدیدی ارائه بدهد!  این فیلم هم به سبک و سیاق بسیاری از فیلم‌های کمدی سال‌های گذشته به نوستالژی دهه‌ی شصت متوسل شده است؛ خیال خامی که بسیاری از فیلمسازان فیلم‌های کمدی در سر می‌پرورانند و فکر می‌کنند با نوستالژی‌بازی فروش فیلم‌شان تضمین می‌شود. اما این فیلم کمی هم خرافه‌باوری را چاشنی کار کرده و تلاش کرده تا مخاطب را بخنداند اما در این کار هم موفق نشده است، واقعیت این است که مخاطب از جایی به بعد دیگر حوصله‌ی خندیدن به صحنه‌ها و دیالوگ‌های خُنُک فیلم را ندارد. این‌جاست که فکر می‌کنیم در برهوت فیلم کمدی خوب افتاده‌ایم چراکه فراموش کرده‌ایم که طنز از دل موقعیت‌های جدی درمی‌آید و محو کردن مرزهای میان درام و کمدی است که مهم است.