اولیها و اولویتها در نوبت اکران/قرعه‌کشی چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر انجام شد
اینکه کدام فیلم، در کدام روز و در کدام سانس و ساعت در جشنواره فیلم فجر به نمایش درمی‌آید، اتفاق جذابی است که در آیین قرعه‌کشی جدول نمایش فیلم‌ها رخ می‌دهد.
اینکه کدام فیلم، در کدام روز و در کدام سانس و ساعت در جشنواره فیلم فجر به نمایش درمی‌آید، اتفاق جذابی است که در آیین قرعه‌کشی جدول نمایش فیلم‌ها رخ می‌دهد. این مراسم امسال صبح روز سه‌شنبه ۲۵ دی‌ماه با حضور صاحبان آثار، اصحاب رسانه و جمعی از سینماگران در هتل همای تهران برگزار شد.
درواقع اولین گردهمایی اهالی رسانه و سینما پیش از شروع جشنواره، همین مراسم است که به‌ویژه برای صاحبان آثار از هیجان و التهاب خاصی برخوردار است. اینکه فیلم‌شان چقدر شانس دارد تا در بهترین ساعت ممکن به نوبت اکران برسد. کلیپی از فیلم‌های سینمایی مختلف که روایتی از پدر در آنها به تصویر کشیده شده بود، به مناسبت روز پدر و میلاد حضرت علی (ع) به نمایش درآمد.
سینمای ایران میراث‌داران باوفایی دارد
منوچهر شاهسواری دبیر جشنواره، در ابتدای برنامه نمایش آثار چهل‌وسومین دوره جشنواره با یادی از ارسلان کامکار، سازنده موسیقی فیلم «مادر» و یادی از رقیه چهره‌آزاد و فریماه فرجامی سخنان خود را آغاز کرد. او در ادامه از نسل نوجوان، خلاق و پای کار خود سپاسگزاری کرد و گفت: از همه کسانی که برای این سینما زحمت کشیدند یاد می‌کنم چرا که تداوم سینمای ایران با احترام به بزگترها ادامه خواهد داشت.
روز پدر است و احترام به پدران معنوی و مادران معنوی در این فضا نقش دارند. شاهسواری ادامه داد: مفتخرم که در میان شما هستم و امیدوارم روزهای خوبی در پیش روی همه باشد. کمتر از ۶۰ روز است که ستاد جشنواره با فعالیت شبانه‌روزی به این نقطه رسیده تا امروز قرعه‌کشی انجام شود. دبیر جشنواره گفت: تلاش ناچیزی است در مقابل کار سخت و دشوار تک‌تک دوستان عزیزم، تهیه‌کنندگان و همکارانم، همچنین کارگردانان خوب از نسل‌های مختلف که امسال در جشنواره حضور دارند.
از دوستان رسانه‌ای تمنا دارم به نسلی که امروز در جشنواره فیلم فجر از آنها رونمایی می‌شود دقت کنند و حتماً بخشی از اینها و بی‌حرف پیش همه آنها سرمایه‌های گرانبهایی برای سینمای ایران هستند. شاهسواری با بیان اینکه هر پدیده‌ای که میراث می‌شود جذاب است، افزود: سینمای ایران میراث‌داران باوفایی دارد. کسانی که سعی می‌کنند یادواره‌های پدران و مادران خود را به‌درستی حفظ کنند.
از همه دوستانم در اردوی سیاحتی هتل هما به‌خصوص دوست عزیزم علیرضا تابش سپاسگزارم. این سرزمین سال‌های‌سال است که به ما نان و آب و هویت می‌بخشد. هویت تک‌تک ما به آداب و رسوم، سنن، تاریخ و فرهنگ ما گره خورده است. هرکسی، هر نهادی و هر دبیر جشنواره‌ای تشویق‌کننده این هویت و دلسوخته آن نباشد، کم‌کاری جدی کرده است. سینمای ایران همچنان در راه تجلی‌بخشی این هویت در حال فعالیت است. برای همه سلامتی آرزو می‌کنم و آرزومندم به یاد داشته باشید که جشنواره بدون شما هیچ‌چیزی نیست، جز اکران.
سینماگر بدون تماشاگر هیچ است
شاهسواری در بخش دیگری از صحبت‌هایش بیان کرد: جدول نمایش امروز، مبنای نمایش در سالن رسانه خواهد بود. هر فیلمی که نتواند در دو روز اول به جدول نمایش رسانه و سینماهای مردمی برسد، از آراء مردمی محروم می‌شود. نکته بعدی این است که ما امسال از همه صاحبان آثار خواهش کردیم تا پیش از نمایش عمومی، فیلم را در یک سالن استاندارد که توسط کارشناسان معلوم شده است، تست فنی کنند که از آن لحظه به‌بعد اگر مشکلی داشت، بدانیم از زحمات شما نیست بلکه از آن سالن است.
در عین حال ما تمام تست‌های فنی‌ای که انجام می‌شود در قالب خبر منتشر می‌کنیم که فضاسازی برای فیلم‌هاست.دبیر جشنواره اظهار کرد: از همه سازندگان خواهش می‌کنم به نیازهایی که دبیرخانه در بحث تبلیغات دارد، به‌سرعت برسد؛ چراکه قصد داریم شرایط تبلیغی برای فیلم‌ها ایجاد کنیم تا همه آثار دیده شوند. همه تلاش‌ها برای رسیدن به مرزهای عدالت است. نمی‌شود به‌شکل مطلق به عدالت دست پیدا کرد اما تلاش‌مان را می‌کنیم و نیت‌مان را با شما در میان می‌گذاریم که نیازمند همراهی و همکاری شماست.
شاهسواری در پایان نیز بیان داشت: ما امسال نمایش هم در شهرستان‌ها داریم، هم در تهران. علاقمندیم پیش از شروع جشنواره نسخه dcp فیلم‌ها در دبیرخانه موجود باشد و امیدوارم به این امر دقت کنید. نظم و انضباط به معنای نمایش سروقت آثار است. همه تلاش شما برای جذب مخاطب اگر فیلمی به‌موقع نرسد توهین به اوست. ما بدون تماشاگر چیزی نیستیمو حرمت تماشاگران را برای آینده آثار خود رعایت کنید.
همه تلاش ما در ستاد جشنواره، دبیرخانه و در ارتباط با تک‌تک شما این بود که آیا می‌شود یکبار دیگر چشمان‌مان برای هم تَر شود، دل‌مان برای هم تنگ شود و از موفقیت همکاران‌مان احساس خرسندی و شادمانی داشته باشیم. فکر می‌کنم وارد روزگاری شده‌ایم که جز همدلی از موانعی که سرراه‌مان است، نمی‌توانیم عبور کنیم. همدلی راز اصلی کار در سینماست. مدت‌هاست که همه از نبود همدلی، احساس نگرانی می‌کنیم اما باید از یک‌جا آغاز کنیم که امیدوارم جشنواره چهل‌وسوم نشانه دیگری از آغاز همدلی ما باشد.
پدیده‌ها و پیامدها
حالا با روشن‌شدن لیست فیلم‌ها می‌توان دریافت که گرچه به‌نظر می‌رسد فیلمسازان نامداری در این دوره حضور ندارند اما اراده برگزارکنندگان برای تنوع بخشیدن به جشنواره و حضور فیلم‌هایی از طیف‌ها و قالب‌های ژانری و مضمونی متنوع کاملاً محسوس است، اما جای خالی نام‌های بزرگ هم قابل‌انکار نیست و باید این واقعیت را در نظر گرفت که هر جشنواره معتبری، برای حفظ جذابیت‌ها و ارزش‌های کیفی‌اش، باید تعادل را میان دو وجه اصلی برقرار کند؛ از یک‌سو فیلم خوب لازم است و از سوی‌دیگر چهره‌های سرشناس و توجه‌برانگیز. چه‌بسا گاهی حضور یک فیلم یا فیلمساز سرشناس یا مشارکت بازیگر و کارگردانی که مورد اقبال مردم است، به‌اندازه چندین فیلم خوب به جشنواره رونق و گرما بدهد.
در فهرست کنونی چند دسته کلی وجود دارد. دسته اول، کارگردان‌های باتجربه مثل رسول صدرعاملی، ابوالفضل جلیلی و ابراهیم حاتمی‌کیا که طبعاً حضورشان با فیلم جدید برای سینمادوستان توجه‌برانگیز است و به‌نفع رونق جشنواره تمام می‌شود. دسته دوم، کارگردان‌های باتجربه که کارهای قبلی‌شان را دیده‌ایم مثل گوزن‌های اتوبان (ابوالفضل صفاری)، شاه‌نقش (شاهد احمدلو)، شمال از جنوب غربی (حمید زرگرنژاد)، خدای جنگ (حسین دارابی)، صیاد (جواد افشار) و.... گروه سوم، کارگردان‌هایی هستند که به خلاقیت و سختکوشی یا استعداد و هوش سینمایی شناخته می‌شوند و کارهای قبلی‌شان برای منتقدان و مخاطبان جدی‌تر سینما، کنجکاوی ایجاد کرده که فیلم جدیدشان را هم دنبال کنند مثل ابراهیم ایرج‌زاد با فیلم «شوهر ستاره»، یا امیرحسین ثقفی با فیلم «دست‌تنها»، هادی نائیجی با «آنتیک»، دانش اقباشاوی با «اسفند»، پدرام پورامیری با «صد دام» و.... چهارمین گروه، کارگردان‌های فیلم‌اولی هستند که کمتر با نام و سبک کارشان آشناییم و البته یکی از کارکردهای جشنواره، همین کشف و شناساندن این نوع استعدادهای نوظهور است.
هومن سیدی، سعید روستایی، رضا درمیشیان، نیما جاویدی و خیلی از کارگردان‌های نام‌آشنای امروز را همین‌جوری شناختیم و با هویت‌شان به‌عنوان کارگردان رودررو شدیم. واقعیت این است که جشنواره‌ی فیلم فجر می‌تواند اولاً فضایی مناسب برای نمایش و دیده‌شدن حاصل تجارب ارزنده‌ی فیلمسازان را فراهم کند و ثانیاً عرصه‌ی مناسبی برای ایجاد رقابت‌های سالم و صدالبته، تبادل تجربه‌های ارزنده باشد به‌ویژه برای فیلمسازان جوان، انگیزه‌ی کار و تلاش روزافزون ایجاد کند.
هرچند برگزاری جشنواره، به تنهایی نمی‌تواند جایگزین مباحث مهمی چون ضرورتِ آموزش فنون، مهارت فیلمسازی و انجام پژوهش‌های پیش از تولید فیلم باشد. به‌ویژه که به گفته دبیر جشنواره، قرار است این جشنواره برای مجموعه‌ی سینمای ایران نقش حمایتی و مادرانه داشته باشد و به فضایی بدَل شود که در سایه‌ی رفاقت همدلانه و رقابت سالم، آیینه‌ی شفاف و بی‌زنگاری باشد که به‌راستی نمایانگر تمام جلوه‌های فرهنگی و قومی، همچنین جایگاه اجتماعی و شعائر ملی، در آثار پُرتنوع سینمایی ما باشد.
