نه کم نه بیش

در این دوره از بازی‌ها ایران سه طلا، شش نقره و سه برنز کسب کرد تا تعداد مدال‌های کاروان ایران در تاریخ بازی‌های المپیک برای دومین مرتبه دورقمی شود. کاروان ایران در المپیک ۲۰۱۲ لندن، ۱۳ مدال گرفت که هفت مدال طلا، پنج نقره و یک مدال برنز بود. اکنون بعد از گذشت ۱۲ سال دوباره کاروان ایران توانسته تعداد مدال‌های خود را دورقمی کند. البته «همان همیشگی» باز هم برای کاروان ایران تکرار شد و عملاً ۱۱ روز ابتدایی المپیک برای کاروان ایران دستاورد مدالی نداشت و با شروع تکواندو و مسابقات کشتی بود که شادابی و هیجان این مسابقات ارزشمند در کوچه و خیابان‌های ایران نیز به جریان افتاد. از روزی که این دو رشته آغاز شدند، ایران برای کسب مدال شانس داشت و همین اتفاق نیز رخ داد تا تکواندو در هر چهار وزن، مدال‌آور باشد و کشتی فرنگی و آزاد نیز درمجموع با هشت مدال رنگارنگ، اعتبار خاصی به کاروان ایران بدهند.

کشتی فرنگی اعتبار کاروان را خرید

علیرضا دبیر بعد از حضور در پست ریاست فدراسیون کشتی، کمیته فنی را منحل کرد تا تصمیمات قدیمی و سنتی کنار گذاشته شود. او به‌صورت شفاف مسابقات انتخابی را برای کشتی‌گیران و اهالی رسانه تعریف کرد و باید از این به‌بعد حتی مشهورترین کشتی‌گیر نیز از طریق همین سیستم به مسابقات معتبر اعزام شود، در غیر این صورت حذف خواهد شد. به همین دلیل حتی بزرگانی مانند محمدعلی و محمدرضا گرایی، حسن یزدانی، کامران قاسمپور و امیرحسین زارع ‌باید در انتخابی حضور داشته باشند.

از دل همین انتخابی‌ها جوانانی مانند سعید اسماعیلی، علیرضا مهمدی، امیررضا معصومی، میلاد والی‌زاده و فردین هدایتی به کشتی معرفی شدند و کسب نشان طلای سعید اسماعیلی شاید بزرگترین دستاورد انتخابی بود. سعید اسماعیلی با کسب عنوان قهرمانی کشور به مسابقات قهرمانی آسیا رفت و با نشان طلای آن رقابت‌ها، رقیب مرد کهنه‌کاری به‌نام محمدرضا گرایی شد. اگر در گذشته و با صلاحدید کمیته فنی بود، طبعاً با فشاری که آورده می‌شد محمدرضا گرایی بی‌بروبرگرد دوبنده تیم‌ملی را از آن خود می‌کرد اما حالا اسماعیلی طی یک فرآیند شفاف، دوبنده را برای خود کرد و در المپیک نیز طلایی شد. حسن رنگرز نیز پای قهرمانی اسماعیلی در مسابقات بوداپست ایستاد و عقب‌نشینی نکرد تا مسیر تکامل کشتی فرنگی از بخش سنتی به مدرن تکمیل شود.

یزدانی واقعاً تختی نسل جدید است؟

یکی از بحث‌برانگیزترین و مورد توجه‌ترین ورزشکاران کاروان ایران، حسن یزدانی بود. کسی که ماه‌ها درگیر آسیب‌دیدگی جدی  بود. علیرضا دبیر بارها تاکید کرده بود که کتف یک کشتی‌گیر با عمل جراحی بهتر نمی‌شود اما مشخص نیست پس چطور یزدانی به المپیک اعزام شد و درنهایت به‌دلیل مصدومیت نتوانست عملکرد همیشگی خود را در این مسابقات به نمایش بگذارد. قصد اصلاً لوث‌کردن مدال نقره یزدانی نیست که اگر کسی این مدال را بی‌ارزش قلمداد کند قطعاً از دایره انصاف خارج شده، اما کارشناسان اهل فن می‌توانند درنهایت بررسی کنند اگر کاروان روسیه محروم نمی‌شد، آیا مدال‌های کشتی حداقل در بخش کشتی آزاد همین تعداد بود؟ بیشترین برد را از محرومیت روس‌ها، کشتی‌گیران ژاپنی دشت کردند که موفق شدند جهار مدال طلا کسب کنند که دو مدال طلا در کشتی آزاد و دو مدال طلا در فرنگی به آنها در رده مردان رسید. بعد از المپیک ۲۰۰۰ سیدنی اما کشتی آزاد ایران فقط دو مدال طلا کسب کرده و در این دوره نیز با وجود فینال‌های متعدد، اما سهمی از طلا برای کشتی‌گیران آزادکار نبود.

اما باید به این هم توجه داشت که همیشه فشار بسیاری روی حسن یزدانی بوده است. از همان اولین مدال طلایی که حسن یزدانی بیش از هشت سال پیش کسب کرد، او را با تختی قیاس کردند. افتادگی حسن یزدانی مقابل مردم و دوربین‌های تلویزیونی باعث شده بود همه از مرام و معرفت او بگویند. اما درواقع قیاس او با تختی صحیح است؟ «آقا تختی» مختص خود تختی است. اصلاً قرار دادن کلمه «آقا» قبل از نام غلامرضا تختی به‌دلیل شخصیت و کاراکتر معنوی‌ای است که او بین مردم کسب کرده بود و در وهله دوم مدال‌های او را شمارش می‌کردند، هرچند تختی در بحث مدال‌آوری نیز از بهترین‌ها بود.

تختی با کسب یک مدال طلا و دو نقره در مسابقات تاریخ المپیک، از رکوردداران ورزشکاران ایرانی است که حالا یزدانی نیز با مدال نقره‌ای که کسب کرد حداقل در این بعد به آقا تختی رسید. اما تفاوت یزدانی با سایر ورزشکاران، آیا واقعاً چنان شگفت‌انگیز است که او را کاملاً متمایز بکنیم؟

حسن یزدانی مشابه تمام ورزشکاران ایرانی و خارجی با حضور در برنامه‌های تلویزیونی و تبلیغاتی رقم بسیار قابل توجهی دریافت می‌کند که البته اصلاً ایراد یا نکته منفی نیست چراکه هر ورزشکاری با دریافت پول، مقابل دوربین قرار می‌گیرد. اما اینکه او را متمایز از سایر افراد کنیم نه‌تنها فشار کاذب روی یزدانی وارد کرده‌ایم، بلکه جفا در حق آقا تختی داشته‌ایم. اگر از بُعد درآمدزایی یزدانی در بخش تبلیغاتی بگذریم، او بارها با حضور در مراسم‌های دولتی و گرفتن عکس یادگاری با مقامات سیاسی، نشان داد ابا و نگرانی‌ای از قضاوت در این زمینه ندارد. کاری که حداقل آقا تختی آن را انجام نمی‌داد و در کنار سیاسیون فارغ از کیفیت کار و منش آنها قرار نمی‌گرفت. در بُعد ورزشی نیز حسن یزدانی از مدت‌ها قبل کتف آسیب‌دیده‌ای داشت که با یک عمل جراحی به مسابقات المپیک رسید.

نماد توسعه‌یافتگی؟

بعد از کسب دو مدال طلا توسط ساروی و سعید اسماعیلی در رشته کشتی فرنگی و در ادامه سه مدال نقره و دو برنز برای کاروان ایران، پیمان اسدیان مجری شبکه سوم سیما تحلیل عجیبی را به زبان آورد که مرور آن خالی از لطف نیست: «ایران فعلاً در جایگاه بیست‌وسوم قرار دارد با دو نشان طلا، سه مدال نقره و دو نشان برنز. یکی از نمادهای توسعه‌یافتگی، پیشرفت در ورزش است که جدول کلی المپیک معیار قابل قبول و خوبی برای سنجش این موضوع است. کشورهایی مثل ترکیه، امارات، قطر و عربستان از ایران در جدول پایین‌تر هستند. نروژ و دانمارک زیرساخت بهتری دارند، ولی ایران در رتبه و جایگاه بالاتری است».

نکته قابل توجه این است که بعد از صحبت‌های عجیب پیمان اسدیان، کاروان نروژ دو مدال طلای دیگر کسب کرد و با چهار طلا از ایران عبور کرد تا همین صحبت اسدیان به‌لحاظ توسعه‌یافتگی نیز رد شود. مثال نقض چنین صحبتی که به‌صرف کسب چند مدال، کشور را توسعه‌یافته بدانیم این است که کشور کنیا با کسب چهار مدال طلا، دو نقره و پنج برنز در جایگاه هفدهم ایستاد و کاروان ازبکستان که همیشه در مسابقات آسیایی رقیب اصلی ایران به‌شمار می‌رود با کسب هشت مدال طلا، دو نقره و سه برنز به مقام سیزدهم رسید. درحالی‌که هم کنیا و هم ازبکستان، کشورهای توسعه‌یافته‌تری از ایران نیستند اما در جایگاه‌های بهتری قرار گرفتند.

اتفاقاً این موضوع باید ریشه‌یابی شود که چطور ممکن است کاروان ۴۰ نفره ایران عازم المپیک شود، اما بازهم طبق روال گذشته فقط در دو رشته مدال‌آور باشیم. گفتنی است بالطبع اگر کاروان روسیه از حضور در این مسابقات محروم نبود، مدال‌های ایران در کشتی فرنگی و آزاد نیز به‌مراتب کمتر از این دوره می‌شد. توسعه‌یافتگی زمانی معنا پیدا می‌کند که کاروان ورزشی یک کشور به‌طور متناسب مدال‌آور و موفق باشد. در هر صورت باید قدردان کار سیستماتیک هادی ساعی در رشته تکواندو بود که از جنس همین ورزش وارد فدراسیون شد تا هر چهار نماینده ایران مدال‌آور باشند. کسب مدال طلا بعد از ۱۶ سال در این رشته قطعاً با حضور خود هادی ساعی نمایان می‌شد. کادری مجرب در بخش زنان و مردان باعث شد، کار اصولی مثل همیشه نتیجه‌بخش باشد.