شب غافلگیرکننده بفتا

اولین مراسم جوایز بفتا در سال ۱۹۴۹ در بخش سینما برگزار شد و در سال ۱۹۵۴ جایزه بفتا در بخش تلویزیون هم به این جوایز اضافه شد. جایزه بفتا در بخش سینما به بهترین فیلم، بهترین فیلم بریتانیایی، بهترین فیلم خارجی، بهترین فیلم کوتاه، بهترین انیمیشن، بهترین مستند، بازیگر نقش اصلی زن و مرد، بازیگر نقش مکمل زن و مرد، بهترین تازه‌وارد، بهترین فیلمبرداری، بهترین صدابرداری، بهترین طراحی تولید، بهترین تدوین، بهترین گریم و آرایش مو، بهترین فیلمنامه اصلی و اقتباسی و رقابت ستاره‌ها اهدا می‌شود.

جایزه بفتا در بخش تلویزیون به بهترین بازیگر نقش اصلی زن و مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و مرد، بهترین سریال کمدی، بهترین برنامه سرگرمی، بهترین عملکرد سرگرمی، بهترین بازیگر زن و مرد کمدی، بهترین سریال درام، بهترین برنامه بین‌المللی، بهترین مستند، بهترین برنامه ویژه، بهترین پوشش خبری، بهترین برنامه ورزشی، جایزه پایونیر، جایزه بین‌المللی و جایزه تماشاگران یوتیوب می‌رسد.

وودی آلن تاکنون ۲۴ بار در زمینه‌های مختلف نامزد جایزه بفتا شده و ۱۰ بار جایزه بفتا را به دست آورده است. جودی دنچ، بازیگری است که در دهه‌های ۶۰، ۸۰، ۹۰، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ برنده جایزه بفتا شده است، او در کنار مریل استریپ با ۱۵ نامزدی جایزه‌ی بفتا، رکورددار هستند.

داستین هافمن تاکنون ۸ بار نامزد جایزه بفتا شده و از این نظر رکورددار است. سینمای ایران نیز در این سال‌ها توانسته است جوایزی از بفتا دریافت کند بدین‌صورت که از سینمای ایران تنها فیلم‌های «جدایی نادر از سیمین» در سال ۲۰۱۲ و فیلم «فروشنده» ساخته اصغر فرهادی در سال ۲۰۱۷ توانسته‌اند نامزد جایزه بفتای بهترین فیلم غیرانگلیسی شوند و فیلم کوتاه «دو با دو» ساخته بابک انوری نیز در سال ۲۰۱۲ موفق شد که نامزد بهترین فیلم کوتاه شصت‌وپنجمین دوره جوایز بفتا شود.

همچنین مریم مهاجر، کارگردان ایرانی-بریتانیایی در سال ۲۰۲۰ با انیمیشن «بابابزرگ عاشق‌پیشه بود»، موفق به دریافت جایزه بهترین انیمیشن کوتاه از هفتادوسومین دوره جوایز بفتا شد.

دست خالی «تاج»

جایزه بفتا ۲۰۲۴ یکشنبه‌شب ۲۳ اردیبهشت‌ماه مصادف با ۱۲ می‌، در لندن برگزار شد. پیشتاز مراسم امسال با بیشترین نامزدی، فصل آخر سریال «تاج» از نتفلیکس بود و چهار نفر از بازیگران این مجموعه نامزدی دریافت کردند که شامل دومینیک وست (شاهزاده چارلز)، الیزابت دبیکی (شاهزاده دایانا)، سلیم داو (محمد الفاید) و لسلی منویل (شاهزاده مارگارت) می‌شدند.

«تاج» همچنین در بخش گریم، طراحی لباس و صدا نامزدی کسب کرد. به‌‌رغم تمام پیش‌بینی‌ها، سریال «تاج» موفق به کسب هیچ جایزه‌ای از بفتای ۲۰۲۴ نشد.

درحالی‌که سریال «تاج» از سال۲۰۱۷ تاکنون جوایز متعددی از جایزه امی و گلدن گلوب دریافت کرده است. «تاج» یک مجموعه تلویزیونی درام ۶۰ قسمتی است که توسط پیتر مورگان ساخته و نوشته شده ‌است و داستان سلطنت ملکه الیزابت دوم بریتانیا را به‌تصویر می‌کشد.

«وراثت» نیز دیگر سریالی بود که به نظر می‌رسید جوایز زیادی در این دوره به خود اختصاص دهد، ولی اینگونه نشد و فقط یک جایزه برای متیو مک‌فادین در بخش بهترین بازیگر نقش مکمل مرد دریافت کرد.

این درحالی‌است که «وراثت» در سال ۲۰۱۹ برنده جوایز بهترین برنامه بین‌المللی بفتا شد و از بنیاد فیلم آمریکا، جایزه امی و گلدن گلوب جوایز متعددی دریافت کرده است.

نامزدهای این دوره

از دیگر نامزدهای این‌ دوره «آینه سیاه» بود که هفت ‌نامزدی دریافت کرد، درحالی‌که «اسب‌های کند»، «دره شاد» و «ششمین فرمان» همگی شش‌ نامزدی دریافت کردند و در رتبه بعدی «وراثت»، «آخرین بازمانده از ما» و «سایه بلند» همگی پنج نامزدی کسب کردند.

اگرچه سریال «تاج» رکورددار این دور نامزدهای بفتاست، ولی نامزدی بهترین سریال درام را از دست داده است.

در بخش بهترین سریال درام، چهار اثر نامزد شدند که عبارتند از:‌ «طلا»، «هپی والی»، «اسب‌های آرام» و «تاپ بوی». در بخش بهترین سریال خارجی نیز آثار «آخرین بازمانده از ما»، «مرگ و عشق»، «وراثت»، «خصومت» و «خرس» نامزد شدند.

سارا لنکاوی در بخش بهترین بازیگر نقش اول زن برای بازی در نقش گروهبان پلیس کاترین کاوود در فصل آخر سریال جنایی «هپی والی» بی‌بی‌سی نامزد دریافت جایزه شدند.

آمیت شاه و سیوبهان فینران نیز به‌عنوان بازیگر نقش مکمل و زن برای این سریال نامزد شدند اما جیمز نورتون که نقش شرور تامی لی رویس را بازی می‌کرد نتوانست نامزدی‌ به‌دست بیاورد. درمجموع بی‌بی‌سی با ۶۵ نامزدی پیشتاز جوایز بود و نتفلیکس با ۳۵ و مکس با ۳۱ نامزدی در رده‌های دوم و سوم قرار داشتند.

برندگان بفتای 2024

مراسم اهدای جوایز تلویزیونی بفتا به شبی غافلگیرکننده تبدیل شد زیرا سریال‌های «تاج» و «آینه سیاه» با دست خالی مراسم را ترک کردند و سریال «وراثت» هم فقط یک جایزه برای متیو مک‌فادین در بخش بهترین بازیگر نقش مکمل مرد دریافت کرد.

در بخش بین‌المللی نیز مدعیان اصلی یعنی؛ «وراثت»، «بیف» و «خرس» دست خالی ماندند و به‌جای آنها سریال فرانسوی کمتر شناخته‌شده «کلس اکت»، جایزه برد.

لوران لافیت، بازیگر این سریال هنگام دریافت جایزه درحالی‌که شوکه شده بود، گفت: «لطفاً فیلم ما را تماشا کنید. نه‌فقط به این دلیل که من در آن بازی می‌کنم به این دلیل که خیلی خوب است.» 

فصل‌های نهایی «پسر برتر» (تاپ بوی) و «دره شاد» (هپی ولی)، جزو برندگان بزرگ جوایز تلویزیونی بفتا که یکشنبه‌شب اعطا شد، بوده‌اند.

«تاپ بوی»، سریالی درباره زندگی دو فروشنده موادمخدر ـ که اولین‌بار از «کانال ٤» بریتانیا پخش شد، اما نتفلیکس دوباره آن را زنده کرد ـ برنده جایزه مهم بهترین اثر درام شد. این سریال موفق شد از «هپی ولی» پیشی بگیرد، اما «هپی ولی» برنده جایزه بهترین بازیگر زن برای سارا لنکشر، همچنین جایزه لحظه به‌یادماندنی شد.

جایزه لحظه به‌یادماندنی تنها بخش این جوایز است که با رأی مستقیم بینندگان انتخاب می‌شود. جاسمین جابسون، برای بازی در «تاپ بوی»، جایزه بهترین هنرپیشه مکمل زن را دریافت کرد. او با رقابت الیزابت دبیکی و لزلی مَنویل از سریال «تاج» روبه‌رو بود. این مراسم درمجموع شب بدی برای سریال «تاج» متعلق به نتفلیکس بود که با دست خالی به خانه رفت.

تیموتی اسپال برای بازی در «فرمان ششم»، برنده جایزه بهترین هنرپیشه مرد شد. در بخش یادبود جوایز، آهنگ بدون آواز سریال «فرندز» برای ادای احترام به متیو پری، بازیگر این سریال که سال گذشته درگذشت، پخش شد.

برنامه «فقط برقصید» هم برنده جایزه بهترین سرگرمی شد. همچنین جوایز ویژه‌ای به بازیگران لورین کلی و فلولا بنجامین تعلق گرفت. جوایز سینمایی بفتا قبلاً در ماه فوریه اعطا شده بود.

جوایز بفتای این دوره موجب تعجب رسانه‌ها نیز شده است. براین‌اساس گاردین در مطلبی با عنوان «بزرگترین اشتباهات بفتای تلویزیونی ۲۰۲۴» نوشت: «آنچه شگفت‌انگیز بود، برنده‌شدن جایزه بین‌المللی توسط «کلس اکت» بود. یک درام فرانسوی هفت قسمتی از نتفلیکس درباره زندگی برنارد تاپی، تاجر-خواننده پرزرق و برق جاه‌طلب.

درحالی‌که سریال‌هایی مانند «آخرین بازمانده از ما»، «مرگ و عشق»، «وراثت» و «خرس» نیز در این بخش نامزد بودند، بااین‌حال این سریال بر همه آنها پیروز شد.

این اتفاق هم خوب است، هم بد. خوب است زیرا مردم بدون شک این هفته سراغ نتفلیکس می‌روند تا ببینند این‌همه هیاهو برای چیست. بد است زیرا سال آینده کمتر به بفتا اعتماد خواهند کرد.»