اندیشکده‌ها
سیاست ترکیه در آستانه تغییر نسل
سیاست ترکیه در آستانه تغییر نسل
برخلاف پیش‌بینی بسیاری از نظرسنجی‌ها، ائتلاف حاکم رجب‌طیب‌اردوغان بار دیگر اکثریت پارلمان را به‌دست آورد و او ظاهراً آماده پیروزی در انتخابات مرحله دوم ریاست‌جمهوری است؛ اما با توجه به محدودیت‌های دوره در قانون اساسی، این آخرین دوره او به عنوان رئیس‌جمهور هم خواهد بود. به‌سختی می‌توان ترکیه پسااردوغان را تصور کرد، تا چه رسد به محافظه‌کاری اسلام‌گرای پسااردوغان؛ اما احتمالاً در آینده نه‌چندان دور، کشور در حال آماده‌سازی برای تغییر نسلی در محافظه‌کاری ترکیه خواهد بود. اردوغان در جایگاه محکمی برای شکل‌دادن به این تغییر است. اردوغان مستقیماً در حال برانگیختن احساسات و غرور کشور و جامعه‌ای پساامپراطوری با تأکید بر تصویری از عظمت ترکیه است. اردوغان صنعت دفاعی ترکیه را که به سرعت در حال گسترش است به عنوان تجسمی آشکار از این عظمت و خودمختاری به رخ می‌کشد. در مقابل، مخالفان او تقریباً در همه عرصه‌های سیاست وعده تغییر می‌دهند و روی پایان‌دادن به گرداب اقتصادی کشور و «حاکمیت یک‌نفره» تأکید دارند. در دوران کارزار، کمال قلیچداراوغلو مدام، ویدئوهای کوتاه ساده‌ای از آشپزخانه خانه‌اش منتشر می‌کرد که روی چالش‌های پیش روی
کشور و نگاه او برای رسیدگی به آنها تمرکز داشتند. در یکی از این ویدئوها، او برای تأکید روی تورم و سختی‌های معیشتی خانواده‌ها از یک پیاز استفاده کرد. این پیاز به نمادی از رکود اقتصادی ترکیه و تورم بی‌مهارش تبدیل شده است. پهپاد و پیاز به‌عنوان دو نماد، با تصویر دو نامزد در صحنه سیاست ملی هم هماهنگ هستند، اردوغان به‌عنوان نماینده رهبری کاریزماتیک و قلیچداراوغلو به عنوان نماینده عادی‌بودن. اردوغان از ایده‌های عظیم می‌گفت و قلیچداراوغلو از ایده‌هایی بی‌هیجان. نتایج اولین دور انتخابات هم نشان می‌دهد که عظمت تا اینجا بر بی‌هیجانی غلبه کرده است، پهپاد بر پیاز. اگر قلیچداراوغلوی ۷۴ساله در مرحله دوم ببازد، به‌سختی بتواند جایگاه خود را به عنوان رهبر اپوزیسیون حفظ کند؛ اما حاشیه این شکست سرعت تغییر را تعیین خواهد کرد. اگر او به پیروزی نزدیک شود، باز می‌تواند برای چند وقتی جایگاه خود را حفظ کند و به مسیر تغییرات درون حزب جمهوری‌خواه خلق، سی‌اچ‌پی، شکل دهد، به نحوی که تا جایی که ممکن است هماهنگ با خودش باشد؛ اما شکست سنگین احتمالاً او را مجبور خواهد کرد که نسبتاً سریع از جایگاه خود برود.
تغییر منحصر به محدوده حزب مخالف اصلی ترکیه نخواهد بود. احزاب حامی کردها مدت‌ها به‌جای اینکه بخشی از دولت یا اردوگاه اپوزیسیون باشند، در جایگاه سوم در سیاست ترکیه حضور داشتند؛ اما از ۲۰۱۵ تغییر مسیر داده‌اند و روزبه‌روز بیشتر به بخشی از اپوزیسیون تبدیل شده‌اند. شایان‌توجه است که حزب حامی کردها، در انتخابات ۲۰۱۹ شهرداری شهرهای بزرگی مثل استانبول و آنکارا، تصمیم گرفت به‌جای فرستادن کاندیدای خود، از کاندیدای رسمی اپوزیسیون حمایت کند و در انتخابات فعلی هم از قلیچداراوغلو حمایت کرده است. در نتیجه سیاست کردی روزبه‌روز بیشتر از اجزای دائم صحنه سیاست ملی ترکیه تبدیل شده است و طیف بزرگتری را پوشش داده است. نام تازه‌ترین نسخه حزب حامی کردها، یعنی حزب چپ سبز، نشانه‌ای از این روند است. سمت غیرنظامی این سیاست‌ها هم به نظر مهیای افزایش نفوذ خود به قیمت کاهش نفوذ سمت نظامی است. ترکیه، با صنعت دفاعی و فناوری پهپادی‌اش، عملاً فعالیت‌های نظامی حزب غیرقانونی‌اعلام‌شده کارگران کردستان یا پ‌ک‌ک را فلج کرده است. این احتمالاً دست طرف غیرنظامی را بیش از این تقویت خواهد کرد. این تغییرات بسیار لازم هستند، از آنجا که حضور پ‌ک‌ک
همچنان بر سیاست‌های کردی سایه می‌افکند و می‌تواند به هر دولتی کمک کند نسبتاً به‌راحتی صحنه سیاست ملی را امنیتی کند. چنان که تم اصلی روایت اردوغان در دوران انتخابات هم «مبارزه با تروریسم» بوده است. آینده سیاست‌های کردی حالا در کلان‌شهرهایی مثل استانبول، ازمیر، آدانا و مرسین و نیز آنکارا به‌عنوان پایتخت سیاست‌های ملی است، به‌جای پایگاه حمایتی سنتی‌تر اکثریت کردی در بخش‌های شرق و جنوب شرقی ترکیه. پشت تیترهای مربوط به درصدهای نزدیک و صرف‌نظر از نتیجه، این انتخابات نقطه عطفی بزرگ در تغییرات ساختار و نسلی در آینده سیاسی ترکیه خواهد بود. کشور همین حالا هم وارد دورانی جدید و تکوینی شده است، گزینه‌های مهمی روی میز هستند و انتخاب‌ها، جدی.
