اسرائیل با ترور فؤاد شکر و اسماعیل هنیه رهبران ارشد حزبالله لبنان و حماس، مذاکرات آتـــــــــــــــــــــشبس را به بنبست کشاند
توطئهای برای تـداوم جنــگ
در کمتر از ۲۴ ساعت، فؤاد شکر و اسماعیل هنیه دو تن از رهبران ارشد حزبالله لبنان و حماس هدف حمله اسرائیل قرار گرفتند تا آینده بسیاری از روندها در منطقه بهویژه گفتوگوها برای آتشبس در غزه تحت تأثیر قرار بگیرد.
ارتش اسرائیل، عصر روز شنبه ۹ مرداد، در حملهای هوایی به ساختمانی در منطقه ضاحیه واقع در جنوب شهر بیروت، یکی از فرماندهان نظامی ارشد حزبالله لبنان را هدف قرار داد. براساس ادعای مقامهای رژیم اسرائیل، فؤاد شکر معروف به «حاج محسن» در این حمله مجروح شد و بر اثر جراحات جان باخت.
حزبالله لبنان روایت متفاوتی از این حمله داشت. براساس اولین بیانیه حزبالله پس از حادثه که صبح روز چهارشنبه ۱۰ مرداد صادر شد، فؤاد شکر، «در زمان حادثه در این ساختمان حضور داشت» اما تا زمان صدور این بیانیه، جستوجوها برای یافتن نشانهای از شکر در ساختمان ادامه داشته و انتقال پیکر مجروح او به بیمارستان و سپس جان باختن او در بیمارستان صحت ندارد. خبرنگاران حاضر در صحنه گزارش دادهاند که حمله اسرائیل باعث انفجاری شدید شده و چالهای بزرگ را در این منطقه ایجاد کرده است. در فاصله کوتاهی پس از این ترور، دنیل هاگاری، سخنگوی ارتش رژیم اسرائیل در بیانیهای متناقض با اقدامات تلآویو اعلام کرد که این رژیم «ترجیح میدهد مناقشه با حزبالله لبنان را از طریق دیپلماتیک حل و فصل کند اما ارتش ما برای هر سناریویی آماده است.»
اسرائیل مدعی است که فؤاد شکر، فرمانده عملیاتی بوده که طی آن یک راکت به زمین فوتبالی واقع در مجدل شمس در بلندیهای جولان اصابت کرد و ۱۲ غیرنظامی کشته شدند. حزبالله لبنان پیش از این هر گونه مشارکت و دست داشتن در حمله به مجدل شمس را که خونبارترین حادثه در اسرائیل از زمان عملیات طوفانالاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به این سو بوده، رد کرده است. برخی منابع اسرائیلی از جمله اسرائیل هیوم هم گزارش داده بودند که احتمالاً یکی از موشکهای سامانه گنبد آهنین به زمین فوتبال اصابت کرده و باعث کشته شدن افراد حاضر در آنجا شده است.
شکر یکی از مشاوران نظامی ارشد سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان بود. او طی دهههای گذشته نقش فعالی در عملیاتهای نظامی حزبالله داشت؛ بهویژه در بحران سوریه نقش مؤثری در مقابله با گروههای جهادی و شبهنظامیان مخالف دولت سوریه ایفا کرد. ایالات متحده مدعی بود که فؤاد شکر در بمبگذاری سال ۱۹۸۳ بیروت که به کشته شدن دهها سرباز آمریکایی منجر شد، «نقش محوری» داشت و برای دستگیری او جایزه ۵ میلیون دلاری تعیین کرده بود.
ارتش اسرائیل او را مسئول توسعه موشکهای دقیق حزبالله لبنان توصیف کرده است. متیو لویت، پژوهشگر انستیتو واشنگتن نیز شکر را از بنیانگذاران حزبالله در دهه ۸۰ میلادی خوانده که ارتباط بسیار خوبی با نصرالله داشت و مستقیماً به او گزارش میداد.
ساعاتی پس از حمله بیروت، بامداد روز چهارشنبه ۱۰ مرداد، در حمله اسرائیل به محل اقامت اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، او و یک نفر از محافظانش نیز ترور شدند. در بیانیه منتشرشده از سوی روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آمده است: «بامداد روز چهارشنبه محل اقامت جناب آقای دکتر اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی مقاومت اسلامی حماس، در تهران مورد اصابت قرار گرفته و در پی این حادثه ایشان و یک نفر از محافظین وی به شهادت رسیدند.»
هنیه، زاده ۲۹ ژانویه ۱۹۶۳ در یکی از کمپهای پناهندگان در غزه بود. او فعالیت سیاسی خود را در کنار شیخ احمد یاسین بنیانگذار جنبش حماس آغاز کرد و به سرعت توانست مراتب ترقی را در درون این جنبش طی کند. اسرائیل سال ۱۹۸۹ هنیه را به مدت سه سال زندانی کرد و بعد از آن همراه تعداد دیگری از رهبران حماس او را به منطقه مرج الزهور در مرز لبنان و سرزمینهای فلسطینی تبعید کرد. در سپتامبر ۲۰۰۳، احمد یاسین و هنیه که در آن زمان رئیس دفتر او بود در یک حمله هوایی اسرائیل به یک ساختمان مسکونی در شهر غزه به طور جزئی زخمی شدند. این دو لحظاتی پیش از برخورد بمب، پس از شنیدن صدای هواپیمای اسرائیلی که نزدیک میشد، از ساختمان خارج شده بودند.
شش ماه بعد، احمد یاسین پس از نماز صبح درحالیکه از مسجد خارج میشد، هدف حمله هلیکوپترهای جنگی اسرائیلی قرار گرفت. سال ۲۰۰۶، زمانی که هنیه توانست در پی پیروزی حماس در انتخابات، نخستوزیر تشکیلات خودگردان فلسطین شود، توجههای زیادی به او معطوف شد. در آن زمان درگیریهای زیادی در داخل فلسطین پدید آمد و در پایان درگیریها، حماس کنترل نوار غزه و فتح کنترل کرانه باختری را در اختیار گرفت. در سال ۲۰۱۷، هنیه بهعنوان رئیس دفتر سیاسی حماس انتخاب و جایگزین خالد مشعل شد. او در جریان مذاکرات و تقابلهای زیادی با اسرائیل، حضور داشت و همواره از چهرههای کلیدی در مذاکرات بهویژه مذاکرات آتشبس به شمار میرفت.
اسرائیل هنوز مسئولیت رسمی ترور هنیه را در تهران نپذیرفته است اما برخی مقامها و چهرههای رسانهای این رژیم اظهارنظرهایی در این زمینه داشتهاند. آمیچای الیاهو، وزیر میراث اسرائیل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت «این یک روش صحیح برای پاکسازی زمین است» و «رحمی در کار نخواهد بود.»
دولتهای زیادی هم در جهان به این مسئله واکنش نشان دادند. محمدبن عبدالرحمن آلثانی، نخستوزیر قطر و میانجی مذاکرات اسرائیل و حماس در شبکه ایکس در واکنش به ترور اسماعیل هنیه نوشت: «قتلهای سیاسی و تداوم هدفگرفتن غیرنظامیان در غزه درحالیکه گفتوگوها ادامه دارد، ما را به سمت این پرسش سوق میدهد که وقتی یک طرف مذاکرهکننده طرف دیگر را میکشد، چگونه میانجیگری موفق میشود؟» او افزود: «رسیدن به صلح مستلزم داشتن طرفهایی جدی برای گفتوگو همچنین ایستادگی جهان در برابر بیاعتناییهایی است که در قبال مرگ انسانها میشود.» دوحه پایتخت قطر میزبان دفتر سیاسی اصلی حماس است. تهران وعده داده است که «پاسخ سخت و دردناک جبهه مقتدر و عظیم مقاومت، بهویژه ایران اسلامی» در انتظار اسرائیل خواهد بود.
معاون وزیر خارجه روسیه روز چهارشنبه به خبرگزاری دولتی ریانووستی گفت که ترور اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس «یک قتل سیاسی کاملاً غیرقابل قبول» است. میخائیل بوگدانوف افزود که این قتل «منجر به تشدید بیشتر تنشها خواهد شد و تأثیر منفی بر مذاکرات آتشبس در غزه خواهد گذاشت». وزارت خارجه ترکیه روز چهارشنبه در بیانیهای «قتل شرمآور» اسماعیل هنیه، رهبر سیاسی حماس و از متحدان رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه را محکوم کرد. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز، ترور اسماعیل هنیه را محکوم و این عمل را اقدامی بزدلانه و تحولی خطرناک توصیف کرد.
این ترور در شرایطی اتفاق افتاده است که برت مک گورک، هماهنگکننده امور خاورمیانه در کاخ سفید در رأس هیئتی از پنتاگون و وزارت خارجه آمریکا به عربستان سعودی و مصر سفر کرده تا درباره آتشبس غزه گفتوگو کند. تحلیلگران پیشبینی میکنند با ترور هنیه، مذاکرات با بنبست مواجه شود.
