هوش مصنوعی و آینده انسان
شانزدهمین همایش روابط‌عمومی الکترونیک با موضوع «هوش مصنوعی؛ کاربردها، فلسفه و تکنولوژی»، روز شنبه ۲۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ با ارائه مقالات و سخنرانی‌هایی دراین‌خصوص توسط متخصصان این حوزه، در سالن همایش‌های هتل المپیک تهران برگزار شد. در این همایش که با سخنرانی سیدغلامرضا کاظمی‌دینان، رئیس‌کل باشگاه مدیریت ارتباطات یونسکو-ایران و رئیس شورای سیاست‌گذاری همایش روابط‌عمومی الکترونیک آغاز شد، مؤلفان ۱۰ عنوان مقاله مرتبط با موضوع همایش، به ارائه چکیده تألیفات خود پرداختند. همچنین پنلی تخصصی با موضوع «هوش مصنوعی و آینده انسانی» ذیل آن برگزار شد. از دیگر اتفاقات این همایش، رونمایی از کتاب «کاربست تفکر انتقادی در رسانه‌های نوین»، نوشته لوئیس وان با ترجمه محمدرضا رسولی و پویا نعمت‌اللهی بود، همچنین از ۳۰ سال تلاش علمی و عملی هادی خانیکی در حوزه ارتباطات و رسانه تقدیر و تشکر به‌عمل آمد.
هوش مصنوعی و ارتباطات
ازجمله مقالات ارائه‌شده در شانزدهمین همایش روابط‌عمومی الکترونیک، مقاله‌ای با عنوان «تاثیرات هوش مصنوعی بر آینده ارتباطات تصویری» بود که توسط مریم سلیمی ارائه شد. دغدغه اصلی نویسنده این مقاله آن بود که با توسعه هوش مصنوعی، بهره‌گیری از واسطه‌های مغز و کامپیوتر و کم‌شدن فاصله بین تصور و تصویر و دیگر تحولات پیشرو، در عین تسهیل و تسریع در خلق آثار بصری، این اتفاقات بر روند فعالیت طراحان گرافیک و فعالان حوزه بصری، دارای تأثیراتی منفی باشد. سپس مقاله «جابه‌جایی اقتدار از انسان به ماشین»، توسط محمد سلطانی‌فر ارائه شد. مقاله‌ای که نویسنده آن اعتقاد داشت، هوش مصنوعی در مسیر جابه‌جایی قدرت از انسان به ماشین است و این تغییرات نه‌تنها در مسیر تداومی نیستند بلکه در یک تحول، انقلاب و حتی جابه‌جایی کامل از انسان به ماشین حرکت می‌کنند. سومین مقاله با عنوان؛ «کاربرد هوش مصنوعی مولد در روابط‌عمومی»؛ توسط حمیدضیایی‌پرور ارائه شد. در این مقاله به برخی از فناوری‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی مولد و کاربرد آنها در روابط‌عمومی پرداخته شد. در ادامه بهزاد حسین‌عباسی به ارائه مقاله «معرفی ابزارهای کاربردی هوش مصنوعی» پرداخت و از این گفت که فعلاً در حال هضم عملکرد این ابزارها هستیم و به‌زودی مسیر این نرم‌افزارها از تغییر چهره، رنگ، لباس و کارهای جذاب فانتزی به‌سمت مدیریت زندگی عوض خواهد شد. دیگر مقاله‌های ارائه‌شده؛ «به‌کارگیری ابزارها و مدل‌های رضایت‌سنجی آنلاین در روابط‌عمومی عصر دیجیتال»، توسط ثمین خبازمبشر و «تلفات زلزله قابل پیشگیری است: اگر گسل‌های سازمان خود را با هوش مصنوعی شناسایی کنید»، توسط امیرحسین عسگری بودند. همچنین امیرحسن موسوی مقاله «آموزه‌هایی از فلسفه تکنولوژی برای متخصصان ارتباطات» را ارائه کرد و از نگاهی میان نگاه کسانی که جبرانگارانه یا خنثی به مفهوم تکنولوژی نظر می‌اندازند گفت. «رمزگشایی از اسرار ارتباط مؤثر با استفاده از رفتارشناسی مدل جهانی دیسک» هم توسط علی مصریان ارائه شد. او واژه دیسک را ترکیبی از چهار واژه تسلط (dominance)، تاثیر(influence)، ثبات (steadiness) و وظیفه‌شناسی (conscientious) دانست. مقاله «کارکردها و کژکارکردهای استفاده از هوش مصنوعی در فرآیند تبلیغات و روابط‌عمومی» توسط آرین عظیمی و «رایانه‌های نسل پنجم و روابط‌عمومی هوشمند کوآنتومی» توسط سعیدرضا عاملی، مقاله‌های پایانی این همایش بودند.
فناوری همه‌جانبه عصر حاضر
بخش دیگری از شانزدهمین همایش روابط‌عمومی الکترونیک به پنل تخصصی «هوش مصنوعی و آینده انسانی» با حضور علی ورامینی (سردبیر ماهنامه مدیریت ارتباطات)، معصومه تقی‌زادگان (عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، مینا والی (هم‌بنیان‌گذار کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار) و محمد رهبری (پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی) اختصاص داشت. مینا والی در بخشی از این پنل گفت: «هوش مصنوعی احتمالاً فناوری همه‌جانبه عصر حاضر است، مانند الکتریسیته که همه صنایع موجود در عصر خود را تحت‌تاثیر قرار داد. برخی نگران کاربردهای هوش مصنوعی در صنایع گوناگون و آینده شغلی خود هستند ازجمله روزنامه‌نگاران و تولیدکنندگان محتوا. دسامبر گذشته، نیویورک‌تایمز در دادگاهی در منهتن شکایتی علیه اپن‌ای‌آی و مایکروسافت تنظیم کرد که در آن ادعا کرده بود، میلیون‌ها مقاله آن با دور زده‌شدن قانون کپی‌رایت برای آموزش چت‌بات‌های این شرکت استفاده شده‌اند. نگرانی این است که همین چت‌بات‌ها در آینده روزنامه‌نگاری را از بین ببرند گرچه درحال‌حاضر سیستم‌های هوش مصنوعی دانش گسترده‌ای ندارند و احتمالاً فعلاً تنها جایگزین آن بخش از فعالیت‌های رسانه‌ای شوند که وظایف ساده و غیرپیچیده‌ای هستند.» همچنین معصومه تقی‌زادگان با اشاره به درهم‌آمیختگی فرهنگ و تکنولوژی به نقش تکنولوژی در تجربه، شناخت و درک انسان کنونی اشاره کرد و افزود: «مفهوم تکنوفرهنگ به شناخت تاثیر ایده‌های علمی بر درک ما از جهان طبیعی و اینکه چگونه پیشرفت‌های تکنولوژیک بر نگرش ما از کار، هنر، فضا، زبان و بدن انسان تاثیر گذاشته است، می‌پردازد.» محمد رهبری هم با اشاره به اینکه با سلطه هوش مصنوعی، دنیای ۵ تا ۱۰ سال آینده بسیار متفاوت از امروز خواهد بود، اشاره کرد: «همین حالا هم در استفاده از فناوری‌ها، برخی از افراد کمتر از گوگل و بیشتر از چت‌بات‌هایی نظیر ChatGPT استفاده می‌کنند و هوش مصنوعی همین حالا نیز شبکه‌های اجتماعی را تحت‌تاثیر خود قرار داده است.» علی ورامینی نیز با اشاره به مفهوم «ویران‌شهر موعود»، از بازنمایی این ویران‌شهرِ زیر سلطه پیشرفت‌های تکنولوژیک ازجمله هوش مصنوعی در آثار هنری ازجمله فیلم‌های سینمایی «Her» (او) یا سریال «Black Mirror» (آینه سیاه) گفت و اشاره کرد: «هوش مصنوعی از داده‌هایی استفاده می‌کند که سال‌ها در جهان انباشت شده و این داده‌ها قطعاً شامل سوگیری است و فهمی سوگیرانه از انسان مسلط را منتقل می‌کند و هوش مصنوعی نیز برمبنای همین داده‌های سوگیرانه رشد پیدا می‌کند و گسترش می‌یابد.»
نکوداشت یک عمر پژوهشگری و معلمی
شانزدهمین همایش روابط‌عمومی الکترونیک در حالی برگزار شد که دست‌اندرکاران آن طبق روال سال‌های گذشته در بخشی از همایش به تقدیر از چهره‌ای از چهره‌های حوزه ارتباطات و روابط‌عمومی پرداختند. چهره تقدیرشده در شانزدهمین دوره این همایش هادی خانیکی، یکی از نام‌آشناترین‌های حوزه ارتباطات و فرهنگ بود که با حضور کسانی چون محمدمهدی فرقانی، مهدخت بروجردی و... به پاس ۳۰ سال تلاش علمی و عملی در حوزه ارتباطات و رسانه مورد تقدیر قرار گرفت. خانیکی شاخص‌ترین چهره‌ای است که همیشه به ضرورت گفت‌وگو، چیستی و آدابش پرداخته و هرگز از بسط آن حتی در سخت‌ترین روزها غافل نشده است. فرقانی با اشاره به دوستی چهل‌ساله‌اش با هادی خانیکی و بهبودی خانیکی از بیماری سرطان که اخیراً به آن مبتلا شده بود این رفیق چهل‌ساله را به بیتی از حافظ مهمان کرد: «هر آن که جانب اهل خدا نگه دارد/ خداش در همه حال از بلا نگه دارد.» هادی خانیکی در سخنانی کوتاه گفت: «من از هرکدام از مقالاتی که در این همایش شنیدم، نکاتی جدید آموختم و ای‌کاش فرصتی برای یادداشت‌برداری از آنها نیز برایم فراهم بود، چراکه ما از نسل نت‌برداران از آن‌چه می‌شنویم هستیم و این‌گونه بهره بیشتری می‌بریم. من مصداق آن‌چه در این مراسم بزرگداشت گفته شد، نیستم اما از امیرعباس تقی‌پور، برگزارکننده این مراسم سپاسگزارم چرا که معتقدم نکوداشت‌هایی که او از اولین دوره همایش روابط‌عمومی الکترونیک تاکنون در قالب این رویداد برگزار کرده موجب شناساندن چهره‌هایی ارزنده به نسل‌های آینده شده است.» خانیکی به شوخی اضافه کرد: «نکوداشت، بی‌تعارف ختم انسان‌های زنده است و برای کسانی که هنوز زنده‌اند، برگزارش می‌کنند» و ادامه داد: «به‌هرحال حرف مهم نکوداشت‌ها آن است که نخست سرمایه‌های اجتماعی‌مان را مجدداً به یادمان بیاورد و دوم اینکه پیامی هم به این سرمایه‌ها بدهد. مثالی می‌زنم و روایتی می‌کنم. هنگامی که امیرعباس تقی‌پور از من خواست برای آغاز دهمین هفته روابط‌عمومی در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ پیامی ارسال کنم، من در حال شیمی‌درمانی بودم اما صحبت تصویری با دوستان حاضر در آن رویداد هم مرا مجدداً به‌یاد آنها آورد، هم تاب‌آوری‌ام را بالاتر برد.»
