نظارت یا تعطیلی؟/ درباره فشارهای روزافزون برای تغییر مبدا نظارتی پلفترم‌های آنلاین طلا
جنگ ایران و اسراییل بعد از ۱۲ روز به آتش بس رسید، اما هنوز زندگی به دوران قبل از آن برنگشته است؛ چه زندگی‌ها که از حالت عادی خارج شد و چه تجارت‌ها که هنوز جان نگرفته‌اند. در این میان برخی کسب و کارهای مجازی که اتفاقا با استقبال مواجه شده بود هم دچار مشکل شدند. ازجمله درگاههای فروش آنلاین طلا که با آغاز جنگ و قطعی اینترنت، به‌صورت غیررسمی از کار منع شدند و هنوز اجازه فعالیت نگرفته‌اند. اتفاق دیگری که کار را برای این پلتفرم‌ها سخت کرده، صحبت‌های گاه و بی‌گاه مسئولان و مقام‌های مختلف درباره این کسب‌و‌کارها است. مثلا رئیس اتحادیه طلا و جواهر از عدم نظارت بر پلتفرم‌های طلا گفته و خواسته که کنترل و نظارت بر درگاههای فروش طلا را به صنف خودشان واگذار کنند.
جنگ ایران و اسراییل بعد از ۱۲ روز به آتش بس رسید، اما هنوز زندگی به دوران قبل از آن برنگشته است؛ چه زندگی‌ها که از حالت عادی خارج شد و چه تجارت‌ها که هنوز جان نگرفته‌اند. در این میان برخی کسب و کارهای مجازی که اتفاقا با استقبال مواجه شده بود هم دچار مشکل شدند. ازجمله درگاههای فروش آنلاین طلا که با آغاز جنگ و قطعی اینترنت، به‌صورت غیررسمی از کار منع شدند و هنوز اجازه فعالیت نگرفته‌اند. اتفاق دیگری که کار را برای این پلتفرم‌ها سخت کرده، صحبت‌های گاه و بی‌گاه مسئولان و مقام‌های مختلف درباره این کسب‌و‌کارها است. مثلا رئیس اتحادیه طلا و جواهر از عدم نظارت بر پلتفرم‌های طلا گفته و خواسته که کنترل و نظارت بر درگاههای فروش طلا را به صنف خودشان واگذار کنند.
صحبت‌های عجیب نادر بذرافشان در حالی است که اتفاقا کنترل و نظارت بر عملکرد پلتفرم‌های آنلاین طلا بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین اتحادیه کشوری کسب و کارهای مجازی بوده و هست و اتفاقا استقبال مردم و خرید و فروش آنها از این پلتفرم‌ها نشان از امن و معتبر بودن آن دارد.
بذرافشان تبدیل سرمایه مردم در کمتر از ۴۸ ساعت و تعهد این صنف نسبت به آن را ازجمله دلایل خود برای دفاع از شیوه خرید و فروش سنتی طلا اعلام کرده است. درحالی که این همان شرایطی است که درگاههای فروش طلا به آن متعهد هستند و اتحادیه کسب و کارهای مجازی بر آن تاکید دارد و راه را برای سوءاستفاده بسته است.
بذرافشان در حالی از عدم کنترل و نظارت بر این پلتفرم‌ها گفته که اتفاقا کمی قبل از شروع جنگ ایران و اسراییل، در ۲۰ خرداد ماه، سامانه نظارتی برخط پلتفرم‌های آنلاین طلا از سوی اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی در جهت ایفای نقش تنظیم‌گرایانه خود در حوزه اقتصاد دیجیتال روزنمایی شد. این سامانه به صورت لحظه‌ای تراکنش‌ها و فرآیند تأمین و تحویل طلا را پایش می کند و هدف آن مقابله با خالی‌فروشی، پول‌شویی و فرار مالیاتی است؛ یعنی همان چیزی که رئیس اتحادیه طلا و جواهر آن را نقطه ضعف این درگاه‌ها می‌داند. این سامانه قرار است میزان ذخایر واقعی طلا را با فروش روزانه پلتفرم‌ها تطبیق و احتمال بروز تخلفات را کاهش دهد.
نظارت این سامانه به این صورت است که سکوی خرید و فروش طلا، در بخش ورودی موظف به ثبت تامین و اعلام خرید از منبع معتبر جهت ثبت در سامانه جامع تجارت هستند و سپس تراکنش‌های خرید و موجودی در گردش به سامانه اطلاع داده می‌شود و در بخش خروجی تحویل و تراکنش‌های فروش باید به سامانه اطلاع داده شود. این روند و همچنین نظارت مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با همکاری دستگاه‌هایی مانند بانک مرکزی، پلیس فتا و اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی، نشان از آن دارد که برخلاف سخن بذرافشان نظارت دقیق و ریزبینانه‌ای درباره این پلتفرم‌ها وجود دارد و رفتن آنها زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر فقط بر حجم بورکراسی‌ها را اضافه می کند.
در این میان خبر رسید که اتاق اصناف ایران در نامه‌ای به رئیس کل بانک مرکزی خواستار رفع انسداد پلتفرم‌های آنلاین فروش طلا شده که می‌توان آن را تاییدی بر سلامت بودن این درگاه‌ها دانست. با این حال از گوشه و کنار زمزمه‌هایی نیز شنیده می‌شود که قرار است به بهانه نظارت بر پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش طلای آب‌شده، آنها را به بورس منتقل کنند تا تحت نظر این سازمان اداره شود؛ اتفاقی که صدای رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی را درآورده و از رفتارهای متناقض دولت انتقاد کرده است.
جالب آنکه بعد از شروع آتش‌بس، بورس به روال عادی بازگشته و حتی امکان معامله صندوق‌های طلا وجود دارد اما خبری از بازگشایی درگاههای فروش آنلاین طلا نیست و این سوال را مطرح می کند که چه تفاوتی میان خرید و فروش آنلاین با خرید و فروش در بورس وجود دارد و تصمیم برای تغییر نهاد ناظر بر فعالیت پلتفرم‌های طلا چه دردی را دوا خواهد کرد؟
اینکه دولت اصرار و تاکید دارد که سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص کشور باید افزایش یابد، اما جلوی پای تجارت دیجیتال سنگ می‌اندازد، از حکایات عجیب سیاست‌گذاری در کشور ما است.
