به دنبال هوای پاک در جهان پساکوانتومی/ ۵ روند اصلی فناوری در سال ۲۰۲۵

گروه فناوری: انتخاب برترین‌ها یا پیش‌بینی رویدادهای آینده با نزدیک شدن به پایان سال میلادی، یکی از رسوم خدشه‌ناپذیر رسانه‌هاست. زمانی که پای فناوری به میان می‌آید، یکی از مهم‌ترین پیش‌بینی‌ها، قسمتی است که حول روندها (trends) و اتفاقات برتر می‌گردد. این پیش‌بینی‌ها که نیم‌نگاهی نیز به آنچه در سال گذشته خبرساز بوده‌اند دارد، می‌تواند به‌مثابه چراغی، راهی را که پیشرفت‌های فناورانه پیش پایمان می‌گذارند، روشن کند.

به همین جهت، پنج روند بزرگ فناورانه سال 2025 که «فوربس» توصیه می‌کند همگی برای آنها آماده باشند، جالب توجه است. این رسانه معتقد است که بزرگ‌ترین روندها فراتر از اصطلاحات پرسروصدا هستند و آنها جهت حرکت متحول‌کننده‌ترین فناوری‌ها را مشخص می‌کنند و قرار است تغییرات قابل توجهی در شیوه زندگی و کار ما ایجاد کنند، همچنین نحوه درک و تعامل ما با دنیای اطراف‌مان را تغییر دهند.

اینها درواقع تشکیل‌دهنده تصاویر بزرگی هستند که هر فرد و کسب‌وکار پیشرویی لازم است آنها را در رادار توجه خود قرار دهد. چراکه هر یک فرصت‌های قابل توجهی را ارائه می‌دهند، اما در عین حال خطرات و چالش‌های اخلاقی را ایجاد می‌کنند که نمی‌توان از آنها چشم‌پوشی کرد. 

همگرایی هوش ماشین و انسان

«دگرگون‌کننده‌تر از کشف آتش»؛ این عبارتی است که فوربس برای هوش مصنوعی انتخاب کرده تا نشان دهد این تحول فناورانه چگونه در سال آینده ابعاد زندگی ما را دستخوش تغییر خواهد کرد. در سال 2025 هوش مصنوعی دیگر اتفاقی مربوط به آینده نیست؛ بلکه در اکنون ما جریان دارد، هرچند نمی‌توان این حقیقت را کتمان کرد که ما هنوز در روزهای بسیار ابتدایی انقلاب هوش مصنوعی هستیم.

از ویدئوهای تولیدشده با هوش مصنوعی مولد گرفته تا عامل‌های خودکار هوش مصنوعی و شاید حتی هوش مصنوعی کوانتومی، ما شاهد پیشرفت‌هایی خواهیم بود که مرزهای جدیدی را به روش‌هایی شگفت‌انگیزتر و گاهی ترسناک‌تر درمی‌نوردد. احتمالاً تأثیرگذارترین موارد استفاده از هوش مصنوعی در سال 2025 آن بخش‌هایی خواهند بود که شامل تقویت روابط همزیستی در حال توسعه بین انسان و ماشین می‌شوند.

این بدان معناست که ابزارهای هوش مصنوعی بیشتر به کمک ما در کارهای روزمره می‌آیند و در عین حال مهارت‌ها و توانایی‌های انسانی‌مان را نیز تقویت می‌کنند. به باور فوربس، ممکن است پیشرفت‌های چشمگیری رخ دهد که توجه افراد را به خود جلب کند، مثل ویدئوهایی که توسط هوش مصنوعی مولد تولید می‌شوند. به‌خصوص‌که شرکت OpenAI نیز با محصول Sora روی این ویژگی جدید کار می‌کند.

اما آن چیزی که به شیوه‌ای اثربخش در جریان است، آن بخش از روند هوش مصنوعی خواهد بود که زندگی ما را به روش‌هایی ظریف‌تر و یکپارچه‌تر بهبود می‌بخشد. ابزارها و برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی بیشتر در شیوه زندگی و کار ما ادغام خواهند شد و به ما امکان می‌دهند تصمیمات بهتر و آگاهانه‌تری براساس داده‌ها اتخاذ کنیم و خلاقیت و بهره‌وری خود را افزایش دهیم.

انقلاب زیست‌فناوری

در سال 2025، زیست‌فناوری - که از قدرت علوم زیستی برای پیشبرد سلامت، کشاورزی و پایداری محیط‌زیست استفاده می‌کند - به شیوه‌های عمیقی به تغییر شکل جهان ما ادامه خواهد داد. پیشرفت‌هایی مانند ویرایش ژن، کاربردهای اصلی بیشتری پیدا خواهند کرد و درمان‌های شخصی برای اختلالات ژنتیکی مانند دیستروفی عضلانی، فیبروز کیستیک و کم‌خونی داسی‌شکل را ارائه می‌دهند، درحالی‌که توسعه درمان‌های شخصی‌سازی‌شده به‌معنای درمان بیماری‌هایی چون سرطان با عوارض جانبی کمتر خواهد بود.

علاوه بر مراقبت‌های بهداشتی، پیشرفت‌های زیست‌فناوری روی کشاورزی نیز اثر خواهد گذاشت و امکان توسعه محصولات مقاوم در برابر بیماری و تغییرات آب‌و‌هوا را فراهم می‌کنند که نیاز به آفت‌کش‌های مضر را کاهش می‌دهد. نوآوری‌هایی مانند گوشت کشت‌شده نیز محبوبیت بیشتری پیدا خواهند کرد و گزینه‌های پایدارتری را برای تولید گوشت سنتی ارائه می‌دهند و به مقابله با چالش‌های غذایی جهانی کمک می‌کنند. پیشرفت‌هایی مانند این، نه‌تنها نوید افزایش طول عمر بشر را می‌دهند بلکه کیفیت زندگی را نیز بهبود می‌بخشند، زیرا زیست‌فناوری قرار است در سال 2025 نقش تأثیرگذارتر و بیشتری را در نحوه زندگی، کار و مراقبت از سیاره‌مان ایفا کند.

چالش فناوری و آب‌و‌هوا

استفاده از فناوری برای کاهش یا حتی جبران خساراتی که انسان‌ها به محیط‌زیست وارد کرده‌اند، همچنین کمک به پیشرفت در کاهش انتشار کربن، حوزه رشد کلیدی در سال 2025 خواهد بود. در طول سال 2023، سرمایه‌گذاری در این حوزه به‌دلیل کندی رشد اقتصادی کاهش یافت. با این حال، این روند در طول سال 2024 بهبود یافته و تحلیلگران انتظار دارند رشد سرمایه‌گذاری در این حوزه، در طول سال آینده ادامه‌دار باشد. این اتفاق بدون شک از آنجا نشئت می‌گیرد که نشانه‌های تغییرات اقلیمی بیش از پیش خود را نمایان می‌سازند و به ما یادآوری می‌کنند که برای جلوگیری از ادامه این روند به انجام اقدامات فوری نیاز است.

به همین دلیل نیز در سال‌های اخیر، محبوبیت خودروهای برقی به شکل قابل‌ توجهی افزایش یافته و پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه جذب و ذخیره کربن را شاهد بوده‌ایم. به نظر می‌رسد سال 2025 سرنوشت‌ساز خواهد بود، زیرا این نوآوری‌ها و بسیاری دیگر در حال گسترش و ادغام در زندگی روزمره هستند. احتمالاً نتیجه چنین رویکردی، شتاب جهانی در توسعه و پذیرش ذخیره‌سازی انرژی پاک خواهد بود و فناوری‌های مرتبط با باتری نیز بهبود خواهند یافت.

توجه به امنیت سایبری در مقیاس جهانی

در سال 2025 همچنان تهدید هکرها، سرقت داده‌ها و سایر حملات سایبری در کمین کسب‌وکارهای جهانی است، اما این اقدامات در سطح کسب‌و‌کارها باقی نمی‌مانند و درنهایت اتفاقی که شرکت‌ها را تهدید می‌کند، در برابر ریسک‌هایی که این دست از حملات به جامعه، امنیت ملی و ایمنی عمومی وارد می‌سازد، کوچک خواهد بود. در سال‌های اخیر شاهد افزایش حملات به زیرساخت‌های حیاتی بوده‌ایم؛ جایی که مجرمان سایبری زیرساخت‌های انرژی، زیرساخت‌های مراقبت‌های بهداشتی و حتی سیستم‌های انتخاباتی را هدف قرار می‌دهند.

این حملات پتانسیل مختل کردن خدمات ضروری را که افراد به‌صورت روزانه از آنها استفاده می‌کنند، دارد. به علاوه می‌تواند به بی‌ثبات کردن وضعیت اقتصادی و تضعیف اعتماد عمومی بینجامد. راه‌حل پیشگیری از چنین حملاتی، افزایش سرمایه‌گذاری‌های ملی در زیرساخت‌های امنیت سایبری، همچنین همکاری بین دولت‌ها برای به‌اشتراک‌گذاری اطلاعات و توسعه استراتژی‌های دفاعی مشترک خواهد بود.

سیستم‌های هوش مصنوعی که به‌تازگی توسعه یافته‌اند، می‌توانند در تشخیص و جلوگیری از حملات نقش مهمی ایفا کنند، اما احتمالاً مهاجمان سایبری نیز از همین فناوری‌ها برای حملات خود بهره خواهند برد. به نظر می‌رسد سال 2025 امنیت سایبری تنها یک مسئله فنی مرتبط با کسب‌وکارها نخواهد بود، بلکه به‌عنوان یک عنصر حیاتی امنیت ملی و جهانی تبدیل خواهد شد.

جهش کوانتومی در قدرت محاسباتی

سازمان ملل متحد اعلام کرده که سال 2025 سال بین‌المللی علم و فناوری کوانتومی خواهد بود و درحالی‌که ممکن است محاسبات کوانتومی هنوز به‌گونه‌ای‌که برای بسیاری از ما قابل مشاهده باشد وارد جریان اصلی نشده باشد، سال 2024 شاهد ظهور چندین مورد استفاده واقعی مهم از این فناوری بودیم که شامل کشف دارو و حل مشکلات بهینه‌سازی در امور مالی و لجستیک است.

این فناوری از ویژگی‌های غیرمعمول ذرات هنگام مشاهده در سطح زیر‌اتمی، مانند برهم‌نهی و درهم‌تنیدگی، برای انجام برخی وظایف محاسباتی صدها میلیون برابر سریع‌تر از رایانه‌های سنتی استفاده می‌کند. با پیشرفت‌های جدید در محاسبات کوانتومی مبتنی بر فناوری‌های ابری، احتمالاً این فناوری برای بسیاری از مشاغل و سازمان‌ها در دسترس‌تر خواهد شد. سال 2025 می‌تواند سالی باشد که تأثیر این فناوری بر زندگی به‌طور چشمگیری ملموس‌تر شود.

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند پیشرفت در محاسبات کوانتومی، در آینده نزدیک بسیاری از زمینه‌ها ازجمله مدل‌سازی آب‌و‌هوا، کشف مواد، ژنومیکس، انرژی پاک و رمزنگاری را متحول خواهد کرد. برخی دیگر نیز بر این باورند که این فناوری به‌شدت بر تکامل هوش مصنوعی تأثیر خواهد گذاشت، زیرا الگوریتم‌های کوانتومی، داده‌های مورد نیاز برای پردازش زبان طبیعی، رانندگی خودکار و برنامه‌های کاربردی بینایی ماشین را با سرعتی بی‌سابقه پردازش می‌کنند. با این حال برخی دیگر نیز معتقدند، سال 2025 می‌تواند آغاز «روز کیو» باشد.

این یک نقطه زمانی نظری است که در آن رایانه‌های کوانتومی به اندازه‌ای قدرتمند می‌شوند که بسیاری از روش‌های رمزنگاری را بی‌فایده می‌کنند که عواقب جدی برای حریم خصوصی و امنیت به دنبال دارد. برخی از روندهایی که فوربس به‌عنوان روندهای سال 2025 معرفی می‌کند، در بیشتر پیش‌بینی‌ها و توصیه‌ها مشترک است. در 10 روندی استراتژیک برتر فناوری برای سال 2025 به انتخاب گارتنر نیز دیده می‌شود.

در پیش‌بینی‌های این شرکت معظم جهانی که در زمینه مشاوره و تحقیقات در حوزه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند، در خطر قرار گرفتن رمزنگاری‌ها با پیشرفت در محاسبات کوانتومی، استفاده از انرژی‌های پاک، پیشرفت‌های هوش مصنوعی و هم‌افزایی ماشین و انسان در این فهرست نیز مشاهده می‌شود.