مرور شماره ۳۲ فصلنامه سیاست‌نامه
سنت‌گرایی و حصر زن در حوزه خصوصی
«سیاست‌نامه»، فصلنامه‌ای تخصصی در حوزه علوم سیاسی است که عمر آن به ۸ سال می‌رسد.
«سیاست‌نامه»، فصلنامه‌ای تخصصی در حوزه علوم سیاسی است که عمر آن به ۸ سال می‌رسد. جلد هر شماره این مجله نیز به یک شخصیت اختصاص پیدا می‌کند و این‌بار نوبت به سیدحسین نصر، فیلسوف و متأله سنت‌گرای ایرانی و استاد علوم اسلامی در دانشگاه جرج واشینگتن ایالات‌متحده آمریکا رسیده است. بهانه این امر البته پرونده‌ای است با عنوان توجه‌برانگیز «زن، زندگی، سنت‌گرایی» که درباره جایگاه زنان در اندیشه سنت‌گرایان به‌ویژه حسین نصر تدارک دیده شده و در آن حامد زارع، ملیحه رحمانی، محدثه جزایی، طیبه محمدی‌کیا و نگین نوریان دهکردی مقالاتی را قلمی کرده‌اند.
حامد زارع در بخش پایانی متن خود، به موضع نصر درباره حجاب اسلامی اشاره کرده است: «حسین نصر با طرح این سوال که چه کسی گفته نپوشاندن مو، آزادیخواهانه‌تر از پوشاندن آن است، درباره حجاب اسلامی می‌گوید: «این مسئله پیچیده‌ای است و تا جایی که به جهان اسلام مربوط می‌شود، خود زنان مسلمان در کنار دیگر مسائل زنان، براساس تعالیم اسلامی و موازین اجتماعی مطرح‌شده باید در مورد آن تصمیم بگیرند و دیگران نمی‌توانند در این مورد تصمیم‌گیری کنند.» زارع در ادامه بدین نکته اشاره می‌کند که از سخنان نصر «آزادی پوشش زنان استنتاج نمی‌شود» اما در عین حال می‌توان گفت که نصر قائل به «حجاب اجباری نیز نیست و این مسئله را به خود زنان سپرده است.»
از نظر زارع این موضع با رویکرد اسلام سیاسی و اسلام فقاهتی متفاوت است. طیبه محمدی‌کیا نیز معتقد است، زن در اندیشه سیدحسین نصر در حوزه خصوصی «حصر» می‌شود زیرا سنت‌گرایان مدرسی چون نصر «برای زنان کارویژه‌ای طبیعی و عمدتاً معطوف به نقش‌آفرینی در ساختار خانواده در نظر می‌گیرند» و بر همین اساس «کارکرد زن پیش و بیش از هر چیز در حوزه خصوصی و کارکرد مرد در وهله نخست در حوزه عمومی تعریف و فهم می‌شود.»
محدثه جزایی در همین زمینه به نسبت سنت‌گرایی و فمینیسم توجه کرده است. جزایی می‌نویسد که از نظر نصر، «مدرنیسم در غرب بیشتر توانسته است زنان را از امور قدسی و زندگی معنوی دور کند و اینگونه است که انحطاط در غرب آغاز شده است». از نظر جزایی اما چنین نقدی وارد نیست و «جنبش‌های فمینیستی می‌توانند همچنان در چارچوب معنویت و ارزش‌های دینی فعالیت کنند و به برابری و عدالت اجتماعی دست یابند.» جز این، جزایی نگرش ایستای سنت‌گرایی به نقش‌های جنسیتی را نادرست می‌داند و می‌گوید که تاکید نصر بر حفظ نقش‌های سنتی زنان و مردان، با واقعیت تغییر این نقش‌ها در جوامع مختلف و در طول تاریخ همخوانی ندارد.
یکی دیگر از بخش‌های خواندنی این شماره گفت‌وگوی زندگی‌نامه‌ای ماهرخ ابراهیم‌پور با صادق زیباکلام است که البته متاسفانه فاقد لید است. به هر روی زیباکلام اینجا مروری بر زندگی سیاسی و علمی‌اش داشته؛ از هواداری پدرش از مصدق تا زندانی‌شدن خودش در حکومت پهلوی، از دست راست مصطفی میرسلیم بودن در بنیاد امور جنگ‌زدگان تا سفر به انگلیس و تحصیل علوم سیاسی، از نزدیکی‌اش با هاشمی رفسنجانی تا مشکلات امروزش با اپوزیسیون و براندازها. در بخشی از این مصاحبه زیباکلام به «وضع خراب و وحشتناک علوم انسانی در ایران» هم اشاره می‌کند و دلیل آن را با اشاره به مواضع برخی دانشجویانش در سال ۱۴۰۱ تقریر می‌کند.
در این شماره هم چنین احمد بستانی نیز در یادداشتی به نام «تبرئه ایدئولوژی در محکمه شریعتی» به نقد کتاب «سنجش پیامدهای هستی‌شناسی هایدگر: نقد خوانش احمد فردید» پرداخته است. شهاب دلیلی هم در بخش «کتابنامه» کتاب «ظهور سرکوب دیجیتالی» را معرفی کرده که به اقتدارگرایی دیجیتال و دموکراسی مصنوعی در خاورمیانه می‌پردازد.
دلیلی در بخش پایانی نوشته‌اش می‌نویسد: «هوش مصنوعی در سال 2030 حدود 15/7 تریلیون دلار درآمد خواهد داشت و سهم خاورمیانه از این رقم 320 میلیارد دلار معادل 2 درصد خواهد بود. مضاف بر اینکه تا 2030 هوش مصنوعی 10 میلیون شغل نوظهور در خاورمیانه ایجاد می‌کند اما 800 میلیون شغل (عمدتاً خدماتی و...) را از بین خواهد برد و به مسئله‌ای امنیتی تبدیل خواهد شد.»
