استان رئیس‌جمهور یک‌سال پس از انتخابات / بررسی روی کار آمدن دولت وفاق و انتخاب بهرام سرمست به‌عنوان استاندار آذربایجان شرقی

جنگ دوازده روزه، محک بزرگی برای استاندار استان رئیس‌جمهور؛ آذربایجان شرقی بود، چراکه این استان یکی از نقاط کانونی مورد هدف متخاصمان بود. استاندار یک روز پس از نخستین حمله به شهر تبریز، آماری شفاف و  صریح از نقاط آسیب‌دیده و تعداد شهدای حملات اعلام کرد؛ اقدامی که تقریباً در هیچ‌یک از استان‌های دیگر به این صراحت اعلام نشد و همین اعتماد عمومی به وی را در سطح استان افزایش داد.

بهرام سرمست، استاندار منتخب آذربایجان شرقی در دولت چهاردهم، از دوستان نزدیک مسعود پزشکیان و یک اصلاح‎‌طلب است. ارادت رئیس‌جمهور به وی به حدی بود که معاون اول او، عارف در نخستین روز کاری سرمست به استانداری آذربایجان شرقی رفت و رسانه‌های محلی این دیدار را یک اتفاق تاریخی خواندند. از آنجایی که او یک استاندار بومی و متولد بناب است، توانسته تاییدیه‌های اولیه را در میان فعالان سیاسی و استانی به دست آورد و رضایت نسبی از این انتخاب در استان در جریان باشد.

سرمست از میان رقبایی همچون محسن مهرعلیزاده، رضا رحمانی، محمداسماعیل سعیدی، اکبرغفاری و محمد کلامی انتخاب شد. دکترای علوم سیاسی دارد و حوزه فعالیت وی نیز در امور سیاسی بوده است. استاندار قم در دولت روحانی، مدیرکل سیاسی وزارت کشور در دولت روحانی، مدیرکل سیاسی، انتخابات و تقسیمات کشوری استانداری تهران در دولت روحانی، مدیرکل سیاسی و انتظامی استانداری آذربایجان شرقی و سرپرستی فرمانداری تبریز از جمله مسئولیت‌هایی است که وی برعهده داشته است. 

تکرار قم در تبریز

«سه‌شنبه‌های اقتصادی» برنامه‌ای بود که سرمست در زمان استانداری‌اش در  قم اجرایی کرد که طی اجرای این برنامه در استانداری قم  60  واحد تولیدی احیا شد. عملکرد اقتصادی وی باعث شد حسن آقاجانی، رئیس مجمع خیرین سلامت قم حضور وی را منجر به جبران عقب‌افتادگی اقتصادی قم بداند. سرمست این رویکرد را در استان آذربایجان شرقی نیز در پیش گرفته است و در سه‌شنبه‌های اقتصادی سراغ واحدهای تولیدی و اصناف می‌رود؛ رویکردی که در آذربایجان شرقی هم با استقبال تجار و فعالان اقتصادی مواجه شده است. 

اما عملکرد پرحاشیه او در این مدت در حوزه فرهنگی در ابعاد ملی بوده است؛ زمانی که در «همایش همبستگی ملی و اصل ۱۵ قانون اساسی» خواستار اجرایی شدن اصل ۱۵ قانون اساسی و تحصیل غیرفارس‌زبانان به زبان مادری خودشان شد و در بخشی از صحبت‌‌های خود گفت: «آذربایجان نه به اعتبار زبان که به اعتبار مذهب با ایران پیوند پیدا کرده است. باید ظرفیت اصل ۱۵ به کار گرفته شود نه اینکه بگوییم با این اصل تجزیه‌طلبی می‌شود.» منتقدین به این اظهارات استاندار این سخنان را ناشی از کم‌توجهی، کمبود اطلاعات و دانش و بی‌اعتنایی سرمست نسبت به ریشه‌های تاریخی مناسبات اجتماعی و تمدنی شهروندان ایران دانستند. 

حرکت بر مدار اصلاحات

استاندار آذربایجان شرقی، در انتصاب‌ها، رویکرد خود را کارنامه و برنامه افراد اعلام کرد که ملاک و معیار انتصاب خواهد بود. جلساتی را با مجمع نمایندگان استان برگزار کرد که هدف از آن را استفاده از ظرفیت نمایندگان ادوار برای پیشبرد اولویت‌های توسعه‎‌ای و اقتصادی استان اعلام کرد. اما برخی اعضای مجمع نمایندگان معتقدند که برخی نمایندگان در انتصاب‌ها دخالت کردند و حتی برخی مسئولان مستقر در تهران نیز در این امر دخالت داشتند. سرمست خود را مجری گفتمان وفاق ملی می‌داند و این هشدار را هم داده است که باید میان وفاق و نفاق تفاوت قائل شد. 

تاکید او بر استفاده از نیروهای داخلی و بومی استان بود و در این‌باره گفته است: «به دنبال استفاده حداکثری از ظرفیت‌های نخبگانی استان در سطح ملی هستیم، چون معتقدیم با وجود همه نقدها نباید مهره‌های خودمان را بسوزانیم.» رویکرد مثبت دیگری که از سوی بسیاری از فعالان سیاسی استان، گام رو به جلو در عملکرد سرمست بیان شده، پرهیز از تفتیش عقاید بوده است؛ هرچند که آن را صرفاً به پایگاه رای پزشکیان نسبت داده است: «کارنامه و برنامه افراد ملاک و معیار استفاده از آنها در پست‌های مدیریتی است و حتی تفتیش عقاید نیز نخواهیم کرد که آیا فردی که کاندیدای حضور در یک پست مدیریتی است، به پزشکیان رای داده یا نه.»

وی مرتضی محمدزاده، مدیرِ دولت‌های حسن روحانی و اهل خوی را به‌عنوان معاون سیاسی و اجتماعی استانداری منصوب کرد. تقی کرمی، مدیر دولت خاتمی و اهل مرند را به عنوان معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری منصوب کرد. سرمست، همچنین ظفر محمدی، مدیر دولت روحانی  را به عنوان معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری آذربایجان شرقی معرفی کرد. محمدباقر هنربر، سرپرست اداره کل امنیتی و انتظامی استانداری و اهل تبریز دیگر انتخاب سرمست بود که در دولت حسن روحانی نیز مدیرکل بود.

دست به عصا در انتخاب مدیران زن 

سرمست در انتخاب زنان عملکرد چندان مناسبی نداشته است، به عقیده فعالان سیاسی استان آذربایجان شرقی، انتخاب چند زن در سمت‌هایی که همواره حضور بانوان در آنها مرسوم بوده، از جمله سرپرست امور بانوان  و سرپرست امور اجتماعی و فرهنگی دستاوردی در این زمینه محسوب نمی‌‎شود. سرمست مدیرکل اداره برنامه‌ریزی و بودجه استانداری را نیز از میان بانوان انتخاب کرده، اما انتصاب‌ها در همین سطح متوقف مانده است.

او برخلاف رویکردهای درپیش گرفته‌شده در دیگر استان‌ها که زنان به سمت فرماندار رسیدند، هیچ فرماندار زنی را منصوب نکرد و تنها به فرماندارانش توصیه کرد از زنان در لایه‌های بعدی مدیریتی استفاده کنند: «به فرمانداران توصیه کرده‌ام حداقل یک نفر و حداکثر سه نفر از زنان را در مجموعه شهرستان در پست‌های مدیریتی ترجیحاً به عنوان معاون فرماندار و بخشدار مرکزی منصوب کنند.» 

استاندار آذربایجان شرقی با وجود آنکه در حوزه‌های اقتصادی و انتصاب نیروهای بومی توانسته نظر گروه‌های مختلف را در استان جذب کند، در انتصابات خود تا حدودی از سوی اصولگراها، مورد انتقاد است. سرمست در ارتقای جایگاه مدیریتی زنان در این استان نتوانسته انتظارات فعالان حوزه زنان را برآورده کند؛ انتصاب‌های محدود و غیرجسورانه او در این حوزه، در مقایسه با سایر استان‌ها، نشان می‌دهد که اراده‌ای قوی برای تحول در ساختار مردسالار مدیریت محلی نداشته است.

در همین راستا و در گفت‌وگو با علیرضا نوین نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس دوازدهم و امیرعباس سلطان‌پور فعال سیاسی اصلاح‌‌طلب در استان آذربایجان شرقی به بررسی بیشتر این موضوع پرداختیم.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید