امکان‌پذیر شدن امر ظاهراً امکان‌ناپذیر
ابوالفضل دلاوری، استاد علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی در نشست «توسعه سیاسی؛ جامعه‌محور/ دولت محور» گفت: خوشبختانه سال‌های اخیر نشانه‌هایی از شکل‌گیری افق‌های مشترک در عرصه سیاست پیدا شده و در انتخابات اخیر آثار و پیامدهای این ویژگی را دیدیم. یعنی نوعی بین‌الاذهان اتوماتیک شکل گرفت. یعنی ارتباطات و پویایی‌هایی که خیلی پروژه مشترکی نیستند و خود ویژگی و موقعیت نیروها است که آنها را به هم وصل می‌کند؛ و آگاهی‌های مشترکی به آنها می‌دهد و آنها را وادار به کنش‌های هماهنگ و همسویی می‌کند. این واقعاً مرحله‌ای از توسعه سیاسی است که دارد در ذهنیت‌های ما اتفاق می‌افتد.»
او در بخش دیگری از سخنرانی‌اش گفت: «در انتخابات اخیر یک جامعه سیاسی خیلی قدرتمند شکل گرفت؛ گرچه هنوز شکل حزبی ندارد اما خیل عظیمی از تحصیل‌کرده‌هایی که تجربه یا علاقه سیاسی هم دارند، آنچنان عمل کردند که از یک فضای یخبندان یک انتخابات معنادار خلق کردند؛ و از یک فرد ناشناس، یک رئیس‌جمهوری که به او امید بسته‌اند، خلق کردند.»
او با تأکید بر اینکه سیاست‌ورزی به معنای سازگار کردن امور و نیروهای ظاهراً ناسازگار است، گفت: «سیاست‌ورزی ما خیلی ضعیف بوده و اخیراً دارد یک کم رشد می‌کند. من سیاست‌ورزی یک ماه اخیر را در تاریخ کشور و حتی جهان بی‌نظیر می‌دانم. اما امیدواریم اینها دولت مستأجل نباشد. یعنی اینها تبدیل شود به رویه‌ها و نهادهایی که ما همچنان بتوانیم سیاست‌ورزی کنیم. سیاست‌ورزی یعنی چیزهای ناسازگار را با هم سازگار کنی و سامان بدهی نه اینکه فقط حمله و تخریب کنی.»
دلاوری یادآور شد: «یک معنی سیاست هم امکان‌پذیر کردن امور ظاهراً امکان‌ناپذیر است. ما در این انتخابات امری ظاهراً امکان‌ناپذیر را امکان‌پذیر کردیم. اما مرحله دومش مانده است؛ ما چگونه این همه چیزهای ناسازگار را سازگار کنیم تا بتوانیم خوب پیش برویم؟ همه اینها بخشی از توسعه سیاسی است. توسعه سیاسی به معنای تفکیک نهادی است؛ ارتش یک کار دارد و دولت یک کار دیگر. ملت‌سازی در فرآیند توسعه سیاسی اتفاق می‌افتد؛ که بخشی از آن را دولت انجام می‌دهد و بخشی هم نیروهای اجتماعی.»
