سالی که نکوست
سال۱۴۰۴ را در حالی آغاز می‌کنیم که نیازمند یک خانه‌تکانی جدی راهبردی برای عبور از بحران‌های پیش‌روی کشور و مردم هستیم.
سال۱۴۰۴ را در حالی آغاز می‌کنیم که نیازمند یک خانه‌تکانی جدی راهبردی برای عبور از بحران‌های پیش‌روی کشور و مردم هستیم.
به‌طور قطع، همه می‌دانیم که چه شرایطی داریم پس انکار آنها چیزی جز خودفریبی نیست. البته در نقطه مقابل نیز ناامید کردن و همه چیز را سیاه نشان دادن قرار دارد که به همین اندازه زیان‌بار است.
ما باید واقع‌گرا و امیدوار باشیم و این، شدنی است. امسال را در حالی آغاز کردیم که سیاست خارجی کشور در مسیر افزایش تنش یا توقف نسبی آن قرار دارد. البته بازار از طریق قیمت ارز نشان می‌دهد که روند تنش را محتمل‌تر دانسته است. ولی این احتمال هم هست که این وضعیت نشانه‌ای از جدی‌تر شدن بن‌بست و بی‌فایده بودن ادامه وضع موجود تلقی شود و انگیزه‌ها را برای خروج از بن‌بست بیشتر کند.
البته، ترامپ فقط مسئله ایران نیست؛ زیرا ترامپ جنگ ظاهراً بی‌پایانی را علیه همگان اعلام کرده است. از درخواست الحاق قطب شمال و جزیره گرینلند و کانادا به ایالات متحده تا تعرفه‌های چندده‌درصدی که کل نظام اقتصادی جهان را با چالش مواجه خواهد کرد و تنها قدرتی که یارای مقابله نسبی و البته موثر با این شرایط جدید را خواهد داشت، احتمالاً چین خواهد بود. بقیه کشورها کار چندانی نمی‌توانند انجام دهند؛ مگر اینکه منتظر بمانند عوارض منفی سیاست‌های ترامپ، او را در داخل ایالات متحده زمین‌گیر کند.
در داخل ایران مشکلات بیشتر است. آغاز سال با ادعای سفر تفریحی معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و همسرشان به قطب جنوب بازتاب گسترده‌ای یافت. ولی مهمتر از آن، تکذیب اولیه ماجرا و سپس لاپوشانی آن بود که اصل سفر در برابر آن ایراد مهمی محسوب نمی‌شد. آمدند سرمه به چشم این خبر بکشند که کورش کردند.
باید منتظر ماند و دید آقای رئیس‌جمهور چه تدبیری برای از میان رفتن سرمایه اجتماعی دولت برای بیان این خلاف واقع خواهد اندیشید. شاید امروز متوجه شده باشند که ارجاع به نهج‌البلاغه در سیاست امری سهل و ممتنع است.
فراموش نکنیم که عدالت علوی در بیان و نظر ساده و راحت است؛ ولی در اجرا سخت و ممتنع می‌نماید. پس در بیان به‌راحتی می‌توانیم به امام ارجاع دهیم؛ ولی در عمل، کو تا پیرو امام‌علی(ع) شویم؟
آغاز سال با یک چالش دووجهی آب و منطقه مواجه شدیم که بسیار خطرناک است. اختلال در ایستگاه پمپاژ آب به یزد در ورزنه اصفهان موضوعی بود که زنگ خطری است که برای تنش‌های شدید داخلی ناشی از آب به صدا درآمده است. ناترازی آب، انرژی، سیاست خارجی و اقتصاد همه و همه، امسال بیش از گذشته گریبان جامعه را خواهد گرفت.
چالش بعدی مسئله حجاب است که امیدواریم امسال تخفیف یابد؛ به‌ویژه با برچیدن بساط تحصن چند نفر جلوی مجلس. اقداماتی که در این زمینه ممکن است رخ دهد و ظرفیت آن نیز همچنان وجود دارد. نمونه آن در شهر اصفهان مشاهده شده است.
برخوردها با زنان خارج از چارچوب‌های قانونی موجود است که همچنان ظرفیت بحران‌زایی را فعال نگه‌داشته است و دولت و حکومت باید دراین‌باره جدی‌تر برخورد کنند.
مسئله دیگر شعار سال یعنی «سرمایه‌گذاری در تولید» است که بدون تحقق این شعار امکان بهبود هیچ‌یک از مسائل کشور وجود ندارد. تحقق این شعار هم مستلزم ایجاد شرایطی است که باید اراده‌ای جدی به تحقق آن تعلق گیرد. تاکید بر راه‌حل‌های اداری چنان که آقای عارف گفته است، نتیجه‌ای جز اتلاف وقت ندارد.
نکته بسیار مهم دیگر ناموفق بودن دولت در تحقق شعار وفاق درون ساختاری است. با استیضاح وزیر اقتصاد، وفاق موقتی ابتدای کار که ترک برداشته بود، این‌بار شکست و نمی‌توان با کوشش‌های صوری و امتیاز دادن و تقسیم پست وفاق را ایجاد کرد. وفاقی که وجود آن بسیار هم ضروری و لازمه حل امور کشور است.
حل این چالش‌ها به‌صورت موردی و فنی امکان‌پذیر نیست. نه در سیاست خارجی و نه در سیاست‌های داخلی بدون تغییرات رویکردی نمی‌توان هیچ تحولی ایجاد کرد. وقت هم نداریم.
مسئله ما مذاکره مستقیم یا غیرمستقیم نیست. مسئله اصلاح مقررات برای جلب سرمایه‌گذاری نیست. مسئله تکرار اینکه «وفاق خوب است»، هم نیست. مسئله را باید در تغییر رویکردی جست‌وجو کرد.
باید مشخص کنیم که با جهان چگونه تعاملی را ترجیح می‌دهیم؟ در داخل نیز مردم و نمایندگان واقعی و خواست آنان چه جایگاهی در حکومت و سیاست‌گذاری دارند؟ پاسخ به این دو پرسش نشان خواهد داد که کجا می‌خواهیم برویم و اصولاً کجا خواهیم رفت؟
