چرا «سوم مه»؟

مطبوعات و آزادی آن، دو کلمه‌ای است که اصولا خیلی «سخت» کنار هم قرار می‌گیرند. هر کشوری خط‌قرمزهای خاص خودش را دارد اما برخی کشورها بنا به ملاحظات سیاسی دولتمردان، این خط‌قرمز را پررنگ و پررنگ‌تر می‌کنند تا کار برای روزنامه‌نگارها سخت شود. روز آزادی مطبوعات شاید تلنگری باشد به کسانی که براساس مصلحت‌اندیشی و البته در اختیار داشتن برخی مناسبات، این آزادی را محدود کردند. یادآور روزهایی که روزنامه‌نگارها صرفا به‌دلیل نوشتن، در تحریریه حضور ندارند. سوم می‌،«روز جهانی آزادی مطبوعات» است. اما چرا در این روز و چرا این نام برگزیده شد؟ به پیشنهاد یونسكو و تصویب مجمع‌عمومی سازمان‌ملل در نوامبر 1991 میلادی روزسوم ماه مه هرسال به‌عنوان روز جهانی مطبوعات شناخته شده است. امروزه، مطبوعات در زمینه‌ی مسائل تحلیلی، سرعت در اطلاع‌رسانی، حركت و پیش‌بینی برخی وقایع و رویدادها و ارائه آگاهی‌های لازم به جامعه، برای بالابردن حساسیت مردم نسبت به واقعیات اجتماعی، نقش بسزایی دارند. یونسکو این نکته را که کشورهای عضو آن مایل هستند روزسوم ماه مه را «روز جهانی آزادی مطبوعات» بنامند، به اطلاع مجمع‌عمومی سازمان‌ملل رسانید. این روز به‌یاد سالروز انتشار اعلامیه ویندهوک درباره‌ ارتقای وضعیت نشریه‌های مستقل و فراگیر آفریقایی انتخاب شد. این اعلامیه در سوم ماه مه‌۱۹۹۱میلادی، در همایشی که به همین منظور توسط یونسکو و سازمان ملل‌متحد در شهر ویندهوک، پایتخت نامیبیا برگزار شد، به تصویب رسید. در فهرست سال ۲۰۲۲، کشورهای جهان براساس میزان آزادی روزنامه‌نگاران رتبه‌بندی شده‌اند که ۲۸کشور در وضعیت «بسیار بد» قرار گرفته‌اند. روسیه در این فهرست رتبه ۱۵۵ و بلاروس، متحد آن کشور در حمله به اوکراین، رده ۱۵۳ را به خود اختصاص داده‌اند. هنگ‌کنگ نیز، در پی سرکوب‌ها در این کشور و مداخله چین، ده‌ها رتبه سقوط کرده و در رده ۱۴۸ جای گرفته است. سازمان گزارشگران بدون‌مرز گفته، چین در تلاش برای «محدود کردن جمعیت هنگ‌کنگ و قطع ارتباط آن با بقیه جهان» است. این در شرایطی است که کشورهای اروپای شمالی یعنی نروژ، دانمارک و سوئد، باردیگر در صدر شاخص آزادی رسانه‌ها قرار گرفته‌اند. در سال گذشته همچنین بنابر آمارهای این نهاد، ۴۷روزنامه‌نگار در سراسر جهان جان خود را از دست داده‌اند.