آخرین بازمانده
ماریو زاگالو، سرمربی اسبق فوتبال برزیل، بامداد دیروز در سن 92سالگی به‌دلیل کهولت‌سن در کشورش درگذشت. زاگالو، اولین مردی بود که هم به‌عنوان بازیکن، هم مربی و هم سرمربی تجربه قهرمانی جامجهانی فوتبال را داشت. فوتبال برزیل هربار به بن‌بست می‌خورد، زاگالو بدون هیچ پیش‌شرطی خودش را می‌رساند تا مسیر رشد فوتبال ملی کشور منحرف نشود. مرد خرافاتی که عدد 13 را بسیار محترم می‌دانست، گفته بود می‌خواهد در تاریخ 13 ژانویه 2013 از فوتبال برای همیشه کنار برود. هرچند این پیش‌بینی او درست از آب درنیامد، اما صلابت و احترامش به رقبا، فارغ از مسائل قهرمانی، نکته‌ای است که از او به‌یادگار ماند.
خاطره تلخ زاگالو از ایران
بعد از درخشش تیم‌ملی برزیل و قهرمانی این تیم در جامجهانی 1970، ماریو زاگالو تصمیم گرفت برای مدتی از دنیای حرفه‌ای فاصله بگیرد و استراحت کند تااینکه پیشنهاد سنگین فدراسیون فوتبال کویت رسید. زاگالو پیشنهاد کویتی‌ها را پذیرفت تا این‌تیم را علاوه بر قهرمانی در جام‌ملت‌ها به جامجهانی هم ببرد، اما مانع سرسختی چون تیم‌ملی ایران اجازه رویاپردازی زاگالو در قاره آسیا را به او نداد.
زاگالو در جام ملت‌های آسیا، سابقه رویارویی با تیم‌ملی ایران در فینال 1976 را هم داشت که درنهایت تیم‌ملی با تک‌گل علی پروین موفق شد برای سومین‌بار بر بام فوتبال آسیا بایستد. زاگالو که سابقه هدایت عربستان سعودی، الهلال و امارات‌متحده عربی را هم در کارنامه داشت، یک‌بار دیگر در مقدماتی جامجهانی 1978 با ایران رودررو شد و بازهم شکست خورد. زاگالو فوتبال را به‌دلیل ارتباط مردم دنیا با یکدیگر دوست داشت. انسانی بود که به رقیب احترام ویژه‌ای می‌گذاشت. بارها در مصاحبه‌هایش گفته بود، اگر برای حریف کُری خوانده، صرفاً برای جذاب‌تر شدن مسابقه بوده است. همانطور که پیشتر گفته شد، زاگالو دوبار مقابل ایران قرار گرفت و شکست خورد. قبل از هر دو مسابقه برای ایران کری سنگینی خوانده بود؛ به‌همین‌دلیل ضیا آتابای، مجری و خواننده، ترانه‌ای را خواند که بیش از 40 سال پیش فراگیر شد. او در این قطعه به کنایه می‌گفت: «صاحب 100عنوان بودی زاگالو، شده مربی کویت، می‌خواست از ما ببره زاگالو...». البته بعد از پایان هر دو مسابقه، زاگالو شخصاً به‌سمت نیمکت تیم‌ملی ایران رفت و به آنها بابت پیروزی و قهرمانی تبریک گفت.
13، عدد شانس ماریو
ماریو زاگالو از خرافاتی‌هایی بود که معتقد بود عدد 13برای او خوش‌یمن است. برخلاف بسیاری از برزیلی‌ها، او اعتقاد عجیبی به این عدد داشت و سعی می‌کرد هر موضوعی را در ورزش و زندگی شخصی‌اش به این عدد ربط دهد. او یک‌بار در گفت‌وگو با یکی از نشریات برزیلی گفته بود، چون دو رقم آخر سال تولدش عدد یک و سه است، عدد 13 برای او محترم است. ماریو زاگالو در سیزدهمین روز از ماه، جشن عروسی‌اش را برگزار کرد. او در مصاحبه‌ای با شوخ‌طبعی اعلام کرده بود، قصد دارد در یک بازی رأس ساعت 13:00، از روز 13 ژوئیه 2013 از جهان فوتبال خداحافظی کند.
افتخارات کم‌نظیر
زاگالو از افراد مشهور فوتبالی در برزیل بود که در اکثر موفقیت‌های فوتبالی این کشور نقش‌آفرینی کرده بود. از اولین قهرمانی در جامجهانی ۱۹۵۸ تا میزبانی مسابقات سال ۲۰۱۴ نقش بسزایی داشت. تیته، سرمربی سابق برزیل، قبل از شروع جامجهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲، با او دیدار کرد تا توصیه‌های فنی‌اش را بشنود. از دیگر افتخارات زاگالو این بود که به‌عنوان مهاجم برزیل، در جامجهانی ۱۹۵۸ سوئد و ۱۹۶۲ در شیلی، قهرمان جهان شد و یکی از اولین بازیکنانی بود که به‌عنوان وینگر عمل می‌کرد و بین هافبک‌ها و مهاجمان بازی می‌کرد. او در سال ۱۹۶۵ بازی حرفه‌ای را کنار گذاشت و سال بعد، کار مربیگری را با تیم بوتافوگو در ریودوژانیرو آغاز کرد. زاگالو یکی از معدود مربیانی بود که در هر چهار باشگاه سنتی ریو (فلامینگو، فلومیننزه، بوتافوگو و واسکودوگاما)، دوران مربیگری موفقی داشت. او کار خود را به‌عنوان مهاجم با تیم ریو آمریکا آغاز کرد و بعداً برای فلامینگو و بوتافوگو نیز بازی کرد.
همچنین زاگالو در زمان قهرمانی برزیل در جامجهانی ۱۹۹۴ آمریکا، کمک‌مربی کارلوس آلبرتو پریه‌را بود و دوباره ایتالیا را در فینال شکست داد. زاگالو چهارسال بعد به‌عنوان سرمربی برزیل موفق شد بازهم این تیم را به فینال جامجهانی برساند، اما با سد محکم یاران زیدان روبه‌رو شد. شب قبل از مسابقه، رونالدو با یک بیماری عفونی روبه‌رو شد و همین امر باعث شد تا شانس قهرمانی برزیل کاهش یابد. زاگالو دراین‌باره گفته بود: «پزشکان به او اجازه بازی دادند. هر کسی در موقعیت من بود، همین کار را می‌کرد. قرار نبود من کسی باشم که او را از بازی در فینال جامجهانی باز می‌دارد.»
پیشتر نیز زاگالو درست قبل از جامجهانی مکزیک در سال ۱۹۷۰ به‌عنوان سرمربی تیم‌ملی معرفی شد و هدایت تیمی را به‌دست گرفت که شامل پله، جرزینیو، گرسون، روبرتو ریولینو و توستائو بود. برزیل در فینالی جذاب و البته یک‌طرفه توانست با حساب چهار بر یک، ایتالیا را شکست دهد و جام‌قهرمانی را برای خود کند. او همچنین در سال ۱۹۷۴ سرمربی برزیل بود و تیماش بدون پله در رده چهارم قرار گرفت.
او اولین کسی بود که جامجهانی فوتبال را هم به‌عنوان مربی، هم به‌عنوان بازیکن برنده شد و در سال‌های ۱۹۵۸ و ۱۹۶۲ به‌عنوان بازیکن، در سال ۱۹۷۰ به‌عنوان سرمربی و در سال ۱۹۹۴ به‌عنوان دستیار مربی جام قهرمانی جهان را بالای سر برد. او اولین نفر از سه بازیکنی است که هم به‌عنوان بازیکن و هم مربی، قهرمان جهان شدند (به‌همراه فرانتس بکن‌باوئر و دیدیه دشان) و تنها کسی است که این‌کار را بیش از دو بار انجام داده است. زاگالو در سال ۱۹۹۲ نشان شایستگی فیفا را دریافت کرد. او در سال ۲۰۱۳ توسط مجله «ورلدساکر» به‌عنوان نهمین مربی برتر تاریخ انتخاب شد.
اکثر مردم برزیل زاگالو را به‌عنوان یک میهن‌پرست واقعی می‌شناسند؛ در لحظاتی که فوتبال برزیل به بن‌بست خورده بود، زاگالو باوجود بیماری و کهولت‌سن، خودش را رساند و آنها را از خاک بلند کرد و به عرش رساند. به‌همین‌دلیل است که ادنالدو رودریگس، رئیس کنفدراسیون فوتبال برزیل در بیانیه‌ای در ساعات اولیه روز شنبه با تایید مرگ او گفت، زاگالو یکی از بزرگترین اسطوره‌های فوتبال است. او برای خانواده و طرفداران این مرد بزرگ، پیام تسلیت فرستاد و بسیاری از باشگاه‌هایی که زاگالو در آنها بازی و مربیگری کرده نیز از مرگ او ابراز تاسف کردند. کانال‌های رسانه‌های اجتماعی زاگالو، او را «پدری فداکار، پدربزرگی مهربان، دوستی وفادار، ورزشکاری حرفه‌ای و قهرمان و انسانی بزرگ» نامیدند. زاگالو آخرین نفر از نسل طلایی برزیل بود که توانسته بودند با درخشش پله جوان، قهرمان جامجهانی شوند. حالا از آن‌نسل فقط یک خاطره باقی مانده است.
