بزهکار قربانی
امیرحسین مقصودلو، ملقب به تتلو، صبح دیروز در مرز بازرگان تحویل ایران و بلافاصله با دستور قضایی بازداشت شد. بعد از کمپینی که علیه تتلو در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفت و ادعا شد که او چندین دختر کمتر از 18 سال را مورد آزار و اذیت قرار داده، به‌یکباره تصمیم گرفت به ایران برگردد. او با انتشار ویدئویی در کانال تلگرامی خود با لحن زننده‌ای اظهار داشت، کنسولگری ایران رفتار نامناسبی با او داشته است. همین ویدئو کافی بود تا پروسه بازداشت و استرداد تتلو به ایران تسریع شود. اما این اولین خبرسازی او نبوده است. خواننده جوانی که از اینترنت «بیت»، رپ را دانلود می‌کرد، روی آن شعر می‌نوشت و اجرا می‌کرد، به‌مرور آهنگسازی را آموخت و در تلاش برای کسب جواز کنسرت بود، به سمتی رفت تا حالا نه‌تنها متهم به کودک‌آزاری و خشونت جنسی است، بلکه باید نسبت به رفتار چندین سالهاش در ترکیه پاسخگو باشد. در ادامه نگاهی داریم به سرگذشت این خواننده پرحاشیه و داستان. با وحید آگاه هم دراین‌باره گپی زده‌ایم. وحید آگاه، استاد حقوق ارتباطات دانشگاه علامه است و در این سال‌ها یکی از حقوقدانانی است که مباحث مربوط به هنر را پیگیری کرده و درگیر مسائل هنرمندان بوده است.
منش و روش
امیرحسین مقصودلو از سال 84 به‌صورت نیمه‌حرفه‌ای کارش را به‌عنوان خواننده رپ آغاز کرد. از همان ابتدا او تفاوت قابل‌توجهی با سایر رپرها داشت؛ چراکه می‌توانست در کنار رپ، قطعات را به‌صورت پاپ نیز اجرا کند. آشنایی او با دغدغه‌های نسل جوان دهه‌های 60 و 70 باعث شد تا موسیقی او بیش‌ازپیش دیده شود. تلاش او برای کسب مجوز اما به نتیجه‌ای نرسید تا اینکه او مهاجرت به ترکیه را پیش گرفت. مهاجرت اما آغاز حواشی عجیب در زندگی هنری او بود. بسته‌شدن اینستاگرام‌اش به‌دلیل اشاعه فحشا و کودک‌آزاری، افشاگری‌های کم‌سابقه سحر قریشی علیه او، همچنین لغو کنسرت‌هایش در کشور آلمان به‌دلیل کمپین مردمی علیه‌اش باعث شد تا زندگی تتلو وارد فاز جدیدی شود.
از دیدار با رئیسی تا ناو ارتش
امیرحسین مقصودلو تلاش‌هایی هم برای فعالیت در چارچوب قانونی انجام داد اما درنهایت تمام فعالیت‌ها و انتشار آلبوم‌های او به‌صورت زیرزمینی منتشر شد. او گام‌هایی برداشت که عملاً هیچ خواننده رپی چنین حرکتی نکرده بود تا رضایت مسئولان را کسب کند. حتی با کسب مجوز از مسئولان عالی‌رتبه توانست روی ناو نظامی منتسب به ارتش، قطعه‌ای را بخواند و از قدرت نظامی ایران تمجید کند. در ادامه نیز در ایام انتخابات 1396 به دیدار ابراهیم رئیسی رفت و از ارادتش به چهره‌های سیاسی و مذهبی گفت؛ اما بازهم مجوز نگرفت. وحید آگاه، استاد دانشگاه حقوق دانشگاه علامه طباطبایی دراین‌باره می‌گوید، مسیری که تتلو طی کرده از چند جهت قابل بررسی است و نباید یک‌جانبه به قاضی رفت: «در مورد بازداشت امیرحسین مقصودلو ملقب به تتلو، بیان چند نکته ضروری و قابل بررسی است. نگاه‌کردن به هر کدام از ابعاد، بدون توجه به سایر وجوه قضیه نمی‌تواند منصفانه و همه‌جانبه باشد. باید در ابتدا بررسی کنیم که تتلو بزهکار است یا بزه‌دیده. آقای مقصودلو در سنوات گذشته تلاش بسیاری کرد تا با رعایت قوانین و مقررات در چارچوب قوانین و مقررات کشور، مانند هر شهروند دیگری در ایران کار کند و از حق داشتن آلبوم، قطعه و کنسرت بهره‌مند شود. اما آیا دولت به ایشان چنین اجازه‌ای داد؟ آیا تتلو تلاشی دراین‌زمینه نکرد؟ آیا تتلو حق نداشت مانند سایر شهروندان در دامنه موازین شرعی از امکانات قانونی در ایران استفاده کند؟ آیا دولت، حقوق شهروندی تتلو را در زمینه موسیقی رعایت کرد؟ ایشان برای اینکه بتواند مجوز برگزاری کنسرت را در ایران کسب کند، اقدام نکرد؟ تتلو با یکی از مقامات بلندمرتبه روحانی که در آن‌زمان نامزد ریاست‌جمهوری بود نیز دیدار کرد تا شاید مراحل کسب مجوزش تسهیل شود و حداقل خودش را ثابت کند که می‌تواند در قاب مدنظر دولت فعالیت کند و احترام بگذارد. اما بازهم اتفاقی رخ نداد. آیا تتلو روی ناو نظامی ارتش کشور، موزیک‌ویدئویی اجرا نکرد؟ تتلو بارها تلاش کرد تا با رعایت تمام موازین اخلاقی و رفتار صحیح در محدوده مشخص و تعریف‌شده قانونی کشور، فعالیت کند اما پاسخ درخوری ازسوی مسئولان دریافت نکرد. البته می‌توان چنین نقد کرد که فرهنگ و سبک زندگی او با سبک رسمی مدنظر دولت، تفاوت دارد. اما ایشان هم، مانند سایر افراد جامعه می‌تواند متفاوت فکر و زندگی کند. قرار نیست کل 80 میلیون ایرانی، یک سبک زندگی خاص داشته باشند. درحال‌حاضر، در این نقطه از جهان که تتلو ایستاده و به بسیاری از مسائل متهم شده، آیا بخشی از مسئولان و تصمیم‌گیران، او را در این مسیر قرار نداده‌اند؟ آیا این انتظار به‌حقی است که مسئولان به هنرمند بگویند 20سال اینجا بمان؛ ما به تو در سال‌های بعد مجوز می‌دهیم؟ مگر یک انسان چندسال عمر مفید دارد؟»
رسیدگی به اتهامات او
بعد از مهاجرت تتلو، حواشی بسیاری ازسوی او در اینستاگرام شکل می‌گرفت تا جایی که پلتفرم اینستاگرام اعلام کرد، تتلو به دلیل اشاعه فحشا و رفتارهای غیراخلاقی، دیگر با نام خودش اجازه ندارد در این پلتفرم، صفحه‌ای داشته باشد. آگاه دراین‌باره معتقد است، طبعاً باید به اتهاماتی که به تتلو وارد شده، به‌صورت قانونی رسیدگی شود: «بُعد دوم قضیه این است که تتلو در هر صورت به جرایمی متهم است. او مثل تمام متهم‌ها، حق استفاده از وکیل دارد و باید از دادرسی منصفانه برخوردار باشد و درنهایت هرچه دادگاه وفق قانون تصمیم بگیرد، باید تابع باشد. اینطور نیست چون طرفدار زیاد دارد و شخصیت مشهوری است، امتیاز ویژه‌ای دارد. اما نکته اصلی این است که او بیش‌ازاینکه بزهکار باشد، بزه‌دیده است. او قربانی نظام صدور مجوز است. او قربانی این است که سیستم مجوزدهی، مستعد این است که «اجازه‌ی کار کردن»، برای هنرمندان به‌صورت گزینشی اعمال شود. فضای مجازی جایی برای قضاوت و تحلیل رفتار و کردار افراد نیست. البته بسیاری از اقدامات تتلو، محل نقد است. اما اینکه توانسته برداشت خودش از موسیقی را به مخاطب معرفی کند، غیرقابل کتمان است. هرچند توهین به مقام زن و استفاده از الفاظ رکیک در قطعات موسیقی، کاملاً قابل نقد و غیرقابل دفاع است.»
فعالیت نکن مجوز بگیر
قانون نانوشته‌ای نیز بین خوانندگانی وجود دارد که به آنها گفته می‌شود، برای مدتی نباید فعالیت مجازی و هنری داشته باشید تا روند کسب مجوزتان طی شود. موضوعی که برای آرمین زارعی، رپر زیرزمینی طی شد اما برای تتلو خیر. آگاه می‌گوید، تغییر سبک زندگی تتلو معلول چنین نگاهی ازسوی افراد مسئول بوده است: «به موضوع دیگری نیز می‌خواهم اشاره کنم که تکمیل‌کننده نکات قبلی است. اینکه حقوق نظام صدور مجوز در ایران، گاه به‌صورت نانوشته گفته که سبکی از موسیقی را اصلاً قبول نداریم که بخواهیم صدور یا رد صدور مجوزش را بررسی کنیم. اما مگر ما به‌واسطه سمت و مسئولیتی که می‌گیریم، می‌توانیم یک امر هنری را به‌واسطه موضوعش رد کنیم؟ نه‌تنها رپ، بلکه هر سبکی از موسیقی که وارد بازار شد، باید طبق اصول حقوقی و قوانین، آن‌هم با رعایت آزادی هنری و حقوق ملت در قانون اساسی، مورد بررسی قرار بگیرد. اما زندگی بخشی از رپرها هدر رفت، چون سبک هنری آنها به‌رسمیت شناخته نمی‌شود. همین که خواننده، قوانین را رعایت کند، کافی است. همه شهروندان محترمند. ما نمی‌توانیم براساس کاراکتر فردی، او را از حقوق شهروندی‌اش محروم کنیم. او مانند همه ایرانیان در قاب حقوق ایران، حق فعالیت مجاز دارد. اینکه چگونه شخصیتی است را به جامعه مدنی بسپاریم و در صدور مجوز فقط اثر هنری را ببینیم.»
هرچند پرونده قضایی درباره اتهامات و شکایت‌های خصوصی علیه او بحث جداگانه‌ای است.
