اسرائیل تماشاچی مذاکرات
در حالی که ترامپ نشان میدهد به سمت توافق با ایران در حرکت است، اسرائیل را ناکامیهای دیپلماتیک، دعواهای داخلی و دولتی که روزبهروز نسبت به سرنوشت گروگانها در غزه بیتفاوتتر است، فلج کرده است.

در حالی که ترامپ نشان میدهد به سمت توافق با ایران در حرکت است، اسرائیل را ناکامیهای دیپلماتیک، دعواهای داخلی و دولتی که روزبهروز نسبت به سرنوشت گروگانها در غزه بیتفاوتتر است، فلج کرده است. در میان غوغای اظهارنامههای متضاد از بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر و رونان بار، رئیس شینبت، اسرائیل از برنامه خاورمیانهای دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا غافل مانده است.
این برنامه، برنامه جابهجایی مردم غزه به کشورهای دیگر نیست، بلکه طرح ترامپ برای صلح خاورمیانه و جایزه صلح نوبل است: اول ایران، بعد غزه و در نهایت، سیل پول سعودی به ایالات متحده. در پرواز بازگشت از خاکسپاری پاپ فرانسیس فقید، در گفتوگو با خبرنگاران در هواپیمای اختصاصی رئیسجمهور، ترامپ اعلام کرد: «توافق ایران دارد خیلی خوب به نتیجه میرسد.» در اسرائیل هم نشانهها روزبهروز بیشتر حاکی از این هستند که دورهای مذاکرات شنبهها در حال پیشرفت است.
در حقیقت دو نقطه اختلاف بین دو طرف هست که هر دو را میشود با نوعی فرمولدهی حل کرد. اولی مربوط به سطح غنیسازی است. غرب بر این باور است که میشود فرمولی نظارتی یافت تا حل این مسئله تسهیل شود. مسئله دیگر برنامه موشکی ایران است. تا این لحظه، این مسئله پیچیدهتر است، اما فضای مذاکرات خوب است و گفتوگوها سازنده.
اسرائیل، چنان که ارزش گفتن هم ندارد، در جریان نیست و بیرون از اتاق مذاکرات مانده است. این دولت ترامپ است و قواعد دیگری حاکماند. بیبیایستهای سرسخت که مشغول تحسین اقتدار رئیسجمهور آمریکا بوده است، حالا خواهند فهمید، ردشدن با بولدوزر از روی کنگره و تبدیل سنا به مشتی بوقچی، به آنها هم ضرر میزند. اداهای دوران اوبامای نتانیاهو، مثل تلاش برای دورزدن رئیسجمهور از طریق مقامات منتخب، برای دولت ترامپ جواب نمیدهد. نتانیاهو نمیتواند از جناح راست به ترامپ حمله کند. هر تصمیمی که ترامپ بگیرد، نتانیاهو ناچار خواهد بود از آن به عنوان بزرگترین دستاورد تاریخ، تحسین و تمجید کند.
سیاست خارجی انزواطلبانه نتانیاهو از طریق ران درمر، وزیر خارجهاش، دستاوردی جمع نکرده است. یک دیپلمات غربی که از روند مذاکرات به خوبی باخبر است، به کنایه میگوید: «درمر روش دیپلماتیکی منحصربهفرد و بدیع دارد. روشش این نیست که کار دیپلماتیک بکند یا با کشورهایی که حمایت میکنند اتحاد تشکیل دهد، بلکه این است که برای آمریکاییها نطق کند که بدانند چه کار باید بکنند و باور کنند که دارند در خدمت اسرائیل کار میکنند. منتظر میمانیم ببینیم این درباره ایران چقدر جواب میدهد.»
روش درمر بر مذاکرات آزادی گروگانها در غزه هم اعمال شده. این مذاکرات در بهترین حالت، هیچ برای دولت [اسرائیل] مهم نیستند. در بدترین حالت، برخیها در دولت توقع و انتظار این را دارند که مذاکرات شکست بخورد و به ارتش اجازه دهد عملیاتش را در غزه گسترش دهد. تا صبح روز تنظیم این نوشته، هیچ خبری از مذاکرات نیامده، مذاکراتی که ماههاست در چرخهای تکراری گیر کردهاند.
حماس خواستار تضمین بینالمللی است که اسرائیل با حسننیت برای پایان جنگ مذاکره میکند، بدون اینکه دروغی بگوید یا فریبی بدهد، مثل کاری که با توافق ۱۷ ژانویه کرد. بیشتر جوابها از درمر همین بودهاند: «نه.» گروگانها همچنان در تونلها خواهند پوسید. اسرائیل، مثل همیشه، هیچ برنامهای ندارد، از شعاری به شعار دیگر میرود، از دعوا با هرزی هالوی، رئیس سابق ستاد ارتش تا دعوا با جانشینش، ایال زمیر. شعار نتانیاهو در جلسات کابینه این است که «فقط فشار نظامی حماس را به تسلیم وامیدارد.»
بعد از یک سال و نیم جنگ، دیگر کسی زحمت ظاهرسازی هم به خود نمیدهد. بتزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، تا همین الان هم به صراحت گفته بازگشت گروگانها برای او، هدفی ثانویه است. اگر این گروگانها در غزه بمیرند، برای او آسایش خاطر خواهد بود، نه تراژدی. تنها کسی که میتواند کاری کند، استیو ویتکاف، نماینده ویژه ایالات متحده است؛ اما او هم مشغول ایران است. وضعیت اینطور است.