فشار هسته‌ای اروپا و آمریکا بر ایران
آنچه در این ستون می‌خوانید، دیدگاه‌های رسانه‌‌های خارجی است که صرفا جهت اطلاع‌رسانی منتشر می‌شود و این دیدگاه‌ها موضع روزنامه «هم‌میهن» نیست.
برخی دیپلمات‌ها در ایالات متحده و اروپا درباره برنامه هسته‌ای ایران و بی‌ثباتی ناشی از درگیری غزه ابراز نگرانی کرده و این احتمال را مطرح کرده‌اند که این تحولات ممکن است دست برخی گروه‌های سیاسی در ایران را که از ساخت سلاح هسته‌ای حمایت می‌کنند، قوی‌تر کند. ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، در روزهای اخیر تکرار کرده است که کشورش در حال حاضر برنامه هسته‌ای غیرنظامی را دنبال می‌کند. با این حال، در نشست سه‌ماهه هفته گذشته هیئت‌مدیره بازرسی هسته‌ای، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ایالات متحده و شرکای اروپایی آن هشدارهای شدیدی درباره تهدید ناشی از عدم همکاری ایران در برنامه هسته‌ای خود صادر کردند. رافائل گروسی، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حتی اعتراف کرد که توان بازرسی «تداوم دانش درباره تولید و ذخیره سانتریفیوژها، روتورها، آب سنگین و کنسانتره سنگ اورانیوم» در ایران را از دست داده است. میخائیل اولیانوف، فرستاده روسیه در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، همچنین هشدار داد که وضعیت «مملو از خطر است و خطرات خارج شدن اوضاع از کنترل» وجود دارد. اگرچه او علت اصلی را خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای سال 2015 عنوان کرد، این هشدارها پس از موفقیت چهره‌های مخالف توافق 2015 در انتخابات پارلمانی آخر هفته گذشته منتشر شد. احساس فوریت نه‌تنها به این دلیل افزایش یافته است که ایران در حال غنی‌سازی اورانیوم در سطح بالایی است بلکه به این دلیل که در ماه‌های اخیر برخی شخصیت‌های ارشد ایرانی از توان ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای سخن گفته‌اند. زمینه ژئوپلیتیک منطقه‌ای، از جمله ترس از تبدیل شدن مناقشه غزه به یک جنگ گسترده‌تر میان ایران و اسرائیل نیز عامل مهمی است. همچنین توافق هسته‌ای 2015 در اکتبر سال آینده منقضی می‌شود. ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده فرماندهی مرکزی آمریکا، روز پنجشنبه به کمیته نیروهای مسلح آمریکا هشدار داد که اگر ایران به یک قدرت هسته‌ای تبدیل شود، خاورمیانه را برای همیشه تغییر خواهد داد. وی افزود: کلید بازدارندگی این است که تهران بفهمد این رفتار عواقبی برایش خواهد داشت و این بازدارندگی موقتی خواهد بود. مدت‌هاست که نگرانی‌هایی در مورد پاسخ‌های تهران به سوالات مربوط درباره سه تأسیسات و حدودی که بازرسان تسلیحات می‌توانند کار خود را در این کشور انجام دهند، وجود دارد. ایالات متحده نیز اعلام کرده که در حال از دست دادن صبر خود است. لورا هولگیت، نماینده آمریکا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هفته گذشته به هیئت‌مدیره گفت: «پس از پنج سال همکاری محدود و تصمیم ایران به انجام ندادن تعهداتش و پنج سال سوال حل‌نشده مربوط به مواد هسته‌ای در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران، نمی‌توانیم اجازه دهیم الگوی رفتار فعلی ایران ادامه یابد.» هولگیت از گروسی درخواست کرده است تا قبل از نشست بعدی هیئت‌مدیره در ماه ژوئن، قبل از اینکه بریتانیا، فرانسه و آلمان تحریم‌های بیشتری از طریق سازمان ملل بررسی کنند، یک گزارش جامع قطعی درباره پایبندی ایران به توافق هسته‌ای ارائه کند. سه کشور اروپایی نیز مواضع تندی اتخاذ کرده‌اند. آنها در بیانیه‌ای گفتند: «ایران به غنی‌سازی اورانیوم بسیار فراتر از آنچه در برجام متعهد شده بود، ادامه داده است. ایران اکنون باید گام‌های جدی و معناداری بردارد که نشان‌دهنده تمایل واقعی برای کاهش تنش است.» اما اظهارات علنی اخیر در ایران در مورد توانایی‌های فنی این کشور برای تولید تسلیحات هسته‌ای در جهت مخالف است. کورین کیتسل، سفیر بریتانیا در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، گفته است: پس از فرصت‌های ازدست‌رفته و زمان ازدست‌رفته، زمان هیئت‌مدیره آژانس به پاسخگویی ایران در قبال تعهدات قانونی‌اش از دست رفته است. ایران اما اصرار دارد که مایل به مذاکره در مورد نسخه بعدی توافق هسته‌ای است و مذاکرات در پس پشت‌پرده با علی باقری، معاون وزیر امور خارجه و همتایان اروپایی او ادامه دارد. همزمان، تهران به برنامه تسلیحات هسته‌ای اسرائیل تاکید می‌کند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در کنفرانس خلع سلاح ژنو در فوریه گفت که رژیم اسرائیل «منبع واقعی تکثیر سلاح‌های کشتارجمعی» در منطقه است. وی گفت: لازم است کل زرادخانه هسته‌ای این رژیم از بین برود و تمامی تاسیسات هسته‌ای آن تحت پادمان‌ها و مکانیسم‌های راستی‌آزمایی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار گیرد.
