گفت‌وگو با پسر آیت‌الله طالقانی درباره فروش کتاب‌های او از خانه تاریخی‌اش
کتابخانه، «رهاخانه» شد
چندروز پیش بود که رسول جعفریان، استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران خبر داد تعدادی کتاب با مهر کتابخانه آیت‌الله طالقانی را در بازار کهنه کتاب دیده است. منظور او کتاب‌های خانه قدیمی آیت‌الله در پیچ شمیران، خیابان نورمحمدی است که شهرداری آن را برای مرمت و حفظ در دهه ۷۰ خرید و حالا خبر رسیده که یک سال است تعطیل شده و اموالش سر از بازار آزاد درآورده‌اند. ابوالحسن طالقانی، پسر آیت‌الله طالقانی حالا در گفت‌وگو با «هم‌میهن» در این باره واکنش نشان داده است.
آقای طالقانی لطفاً بفرمایید این خانه از چه زمانی تحت تملک شهرداری قرار گرفته است؟
بعد از فوت آیت‌الله طالقانی و برگشتن بچه‌ها به منزل خودشان، (همان منزلی که در زمان حیات ایشان به عنوان دفتر ایشان استفاده می‌شد) همه دفاتر آقا تعطیل شدند. بعد از آن همه کتاب‌ها و مدارک دفتر ایشان به منزلی در امجدیه منتقل شد و خانواده ایشان به منزل خودشان بازگشتند؛ تا اواخر دهه هفتاد که بر اساس توافق انجام‌شده این خانه در ازای مبلغی در اختیار شهرداری قرار گرفت با این شرط که به عنوان کتابخانه و موزه در اختیار عموم قرار گیرد.
چرا خانواده تملک آن را در اختیار شهرداری قرار داد؟
در اواخر دهه 70، زمان شهرداری آقای کرباسچی، خانواده به این فکر افتاد که به جهت اینکه خانه طالقانی به عنوان میراثی ماندگار برای کشور و مردم باقی بماند، با شهرداری به توافق برای فروش برسد تا این خانه تبدیل به کتابخانه و موزه شود. به این صورت خانه در تملک شهرداری به عنوان یک نهاد عمومی قرار گرفت، شهردار وقت خانه را که حدوداً سال ساخت آن به اواخر دهه سی باز می‌گردد، بر اساس توافقی که با خانواده کرده بودند آنجا را تبدیل به کتابخانه عمومی کردند.
آیا غیر از خانه شما موارد دیگری را هم به شهرداری داده‌اید؟
بله. موارد زیادی بود. خانواده که عملکرد شهرداری را دید و دغدغه حفظ میراث طالقانی را به عنوان یک میراث ملی داشت، تصمیم گرفت تا کتاب‌های پدر را هم به این کتابخانه ارائه دهند تا عموم مردم هم بتوانند از آنها استفاده کنند. فرزندان، کتاب‌های زیاد و با ارزشی را که از پدر به یادگار مانده بود را به این نهاد عمومی جهت حفظ و نگهداری این میراث ملی و قرار گرفتن آنها در دسترس عموم در اختیار این کتابخانه قرار دادند.
خانواده در زمانی که با تعطیلی خانه مواجه شد، چه اقداماتی انجام داده است؟
تا سال‌ها این کتابخانه فعال بود و جوانان محل از این مکان استفاده می‌کردند حتی سال‌ها مراسم سالگرد درگذشت پدرم را هم در این خانه برگزار می‌کردند اما بیش از یک سال است که ما مطلع شده‌ایم خانه تعطیل است. اوایل فکر می‌کردیم بحث مرمت و تعمیرات است اما با گذشت زمان و اینکه در آهنی خانه را جوش فلزی زده‌اند و شیشه‌های خانه شکسته است، هر روز نگرانی تخریب این بنای قدیمی را برای ما بیشتر می‌کند. تا اینکه خبری که این روزها به دستمان رسید از خبرگزاری‌ها که با مصاحبه از مردم محل متوجه شده‌اند که خانه به جای کتابخانه «رهاخانه» شده است و این واقعه قلب هر آدم دلسوزی را به درد می‌آورد. خانه‌ای که روزهای بسیاری مأمن و مأوای مردم بود، امروز اینگونه تحقیر شده و در حال تخریب رها شده است و ما به عنوان اعضای خانواده پیگیریم که با خاطیان این سهل‌انگاری برخورد شود.
آیا از سرنوشت کتاب‌ها و اسنادی که برای نگهداری در خانه ارائه کرده بودید اطلاع دارید؟
نه متاسفانه خبری نداریم. اتفاقاً برای استفاده از کتاب‌های آیت‌الله طالقانی در سایت کتابخانه آنلاین طالقانی و زمانه ما و همچنین نگهداری آن کتاب‌ها در کتابخانه موزه منزل اجدادی آیت‌الله طالقانی واقع در گلیرد طالقان پیگیری‌هایی انجام شد که در بوروکراسی گیر کرد و بی‌نتیجه ماند اما متاسفانه خبری که از آقای رسول جعفریان مبنی بر مشاهده این کتاب‌ها در بساط کهنه‌فروش‌های (دست‌فروش‌ها) کتاب به دستمان رسیده است خبر از فاجعه‌ای می‌دهد که بر سر میراث ملی این کشور آمده است. واقعاً چه می‌شود که بر میراث طالقانی اینگونه جفا رفته است؟
آیا خانواده می‌تواند برای بازپس‌گیری این موارد اقدام کند؟
بله حتماً این موضوع را پیگیری خواهیم کرد و تمام تلاش‌مان را برای بازپس‌گیری کتب آیت‌الله طالقانی خواهیم داشت. به نظر می‌رسد خانواده بهترین میراث‌دار پدر طالقانی خواهد بود. در ارتباط با منزل و نگرانی از تخریب این بنای ارزشمند هم حتماً پیگیری‌هایی خواهیم داشت. امیدواریم مسئولان امر اعم از وزیر محترم میراث فرهنگی و سایر مسئولان محترم دغدغه‌مند تاریخ و فرهنگ کشور نسبت به ثبت این خانه در آثار ملی اقدام کنند تا از تعرض سهل‌انگاران و مغرضان در امان بماند.
