دارو در آستانه کمبود قطعی و احتکار
برخی داروخانه‌ها شیرخشک نمی‌فروشند و می‌گویند قرار است گران شود، برخی داروها هم با اینکه سازمان غذا و دارو کمبود آنها را تایید نمی‌کند، در داروخانه‌ها موجود نیست یا عرضه نمی‌شود. نکته عجیبی هم ندارد، حالِ صنعت دارو خوب نیست و توان تولید در این حوزه به‌شدت کاهش یافته است. حالا این مسئله هم مطرح شده که سودجویان در حال سوءاستفاده از وضعیت موجود و احتکار داروهایی هستند که در آینده به‌دلیل تداوم این مشکلات قرار است با کمبود مواجه شود؛ وضعیتی که در سال‌های گذشته هم رخ داد و در بزنگاه کمبودها درحالی‌که دست مردم از خرید دارو در داروخانه‌ها خالی می‌ماند، در سایت‌ها، فضای مجازی و بازار آزاد، همان داروها با چند برابر قیمت در دسترس‌اند. نمایندگان صنعت داروسازی کشور وضعیت موجود را تایید می‌کنند و می‌گویند حل‌نشدن مشکلات، زنجیره تولید، توزیع و عرضه دارو را با مشکلات زیادی مواجه کرده، برخی خطوط تولید تعطیل شده و شرکت‌های تولیدی قادر به تامین منابع مالی خرید مواد اولیه خود نیستند؛ چون نظام پرداخت به‌شدت عقب است. چک‌های داروخانه‌ها یکی پس از دیگری برگشت می‌خورد، شرکت‌های پخش مطالبه سنگین 65 هزار میلیارد تومانی از بخش‌های دولتی و خصوصی دارند، چالش نقدینگی هم عملاً امکان فعالیت را محدود کرده و در آینده‌ای نزدیک چالشی بزرگ برای نظام سلامت رخ خواهد داد. همه اینها در شرایطی است که ۶۲ میلیارد عدد قطعه، فروش دارویی کشور است که 5/98درصد در داخل کشور تولید می‌شود و اگر هم هرکدام از داروهای پرمصرف کشور دچار کمبود شود، امکان تامین به‌موقع آن با هیچ وارداتی میسر نخواهد بود.
جان نمایندگان صنعت داروسازی به لب‌شان رسیده و دیروز گلایه‌های زیادی را در نشست خبری تامین نقدینگی در زنجیره تامین دارو مطرح کردند؛ گلایه‌هایی که اگر به آن توجه نشود، قطعاً سال آینده کمبودهای دارویی مشکلات قابل‌توجهی را برای بیماران به وجود خواهد آورد؛ از کمبود و گرانی تا سرگردانی برای یافتن یک داروی حیاتی. همین حالا هم 99 قلم دارویی در کشور دچار کمبود شده است ازجمله وارفارین که البته به تاکید سازمان غذا و دارو تامین شده اما آسیب کمبود آن برقرار است و بازار مصرف، هنوز به آرامش نرسیده است. سرنخ ماجرا هزارویک مشکلی است که صاحبان صنعت دارو مطرح می‌کنند. محمد عبده‌زاده، رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران دراین‌باره می‌گوید: «فعالان حوزه دارو التماس می‌کنند وام بگیرند، هزینه نقدینگی را جبران و برای بیماران دارو تامین کنند. تعهدات و تکالیفی که به‌صورت قانونی به‌عهده بخش‌های دولتی است، انجام نمی‌شود. سیستم‌هایی که باید پاسخگوی عملکرد خودشان باشند، در جایگاه توقع و انتظار نشسته‌اند.» عباس کبریایی‌زاده، رئیس سندیکای تولیدکنندگان مکمل‌های دارویی، رژیمی و غذایی ایران هم وضع صنعت دارو را براساس تمام شاخص‌ها، نگران‌کننده می‌داند و اینکه تصویر آینده دارو نگران‌کننده‌تر هم است: «نگاهی به برنامه هفتم توسعه و بودجه ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که حال حوزه سلامت در سال آینده بهتر نخواهد شد، چون نقدینگی چالش جدی حوزه سلامت است. بودجه دارویار امسال 69 هزار میلیارد تومان بود، اما دولت تاکنون فقط ۲۴ هزار میلیارد تومان برای دارویار پرداخت کرده و پرداخت از جیب مردم هم ۵۰ درصد شده است.»
نکته دیگر را مهدی پیرصالحی، عضو هیئت‌مدیره سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران عنوان می‌کند: «دولت‌ها برای اینکه امور جاری را پیش ببرند، دچار کسری بودجه می‌شوند. حس من این است که دولت امسال و سال آینده، کسری بودجه خود را به شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی منتقل کرده و این مسئله، صنعت دارو را قفل می‌کند.»
ابراهیم هاشمی، رئیس هیئت‌مدیره شرکت‌های پخش دارو و مکمل هم در ادامه صحبت‌های دیگر کارشناسان، به چندین عدد اشاره می‌کند؛ اینکه شرکت‌های پخش همین حالا ۱۷ همت از دانشگاه‌های علوم پزشکی طلب دارند، از بخش دولتی 7 همت و ۴۰ همت هم مطالبه از مجموعه‌های خصوصی که درمجموع ۶۵ همت بدهکاری مراکز طرف قرارداد است. عدد چک‌های برگشتی هم که یک‌ماه از برگشت‌خوردن آن گذشته، بیش از 1300 میلیارد تومان است که زنجیره تامین دارو را با مشکلات زیادی مواجه کرده است: «دارو نداریم که بخواهیم احتکار کنیم، اما درباره اینکه سودجویان از این شرایط چه سوءاستفاده‌ای خواهند کرد را نمی‌دانم. نکته اصلی این است که تعدادی از داروها را داریم که بیش از مصرف تولید می‌شوند و احتکار آنها توجیهی ندارد، اما برخی داروها را داریم که همیشه دچار کمبود هستند و در آینده، این تعداد افزایش خواهد یافت.»
