بررسی اظهارات نخستوزیر اسرائیل در گفتوگو با فاکسنیوز/ نتانیاهو: حمله نکنید حمله نمیکنیم
نخستوزیر اسرائیل که همچنان در سفر آمریکا به سر میبرد، گفتوگویی با فاکسنیوز کرد که بخشی از اظهارات او بار دیگر، به موضوع ایران و تهدیداتی که معمولاً در قبال تهران به کار میگیرد اختصاص داشت.
نخستوزیر اسرائیل که همچنان در سفر آمریکا به سر میبرد، گفتوگویی با فاکسنیوز کرد که بخشی از اظهارات او بار دیگر، به موضوع ایران و تهدیداتی که معمولاً در قبال تهران به کار میگیرد اختصاص داشت. بنیامین نتانیاهو، در بخشی از مصاحبهاش با فاکسنیوز، ارسال پیامی به ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه درباره جنگ با ایران را تائید کرد. چند روز قبل رسانه انگلیسی امواج مدیا مدعی شده بود که اسرائیل از طریق یک دوست مشترک پیغامی به ایران فرستاده است که دنبال افزایش تنش نیست.
همان زمان این موضوع مد نظر قرار گرفت که احتمالاً کشور مذکور روسیه است. پیامی که گفته میشود ایران هم از همان طریق به آن پاسخ داد. نتانیاهو در این مصاحبه ارسال پیام را تائید کرد و گفت که به ولادیمیر پوتین پیام داده و اعلام کرده به دنبال جنگ مجدد با ایران نیست و از او خواسته این پیام را به ایران منتقل کند تا حملهای انجام نشود. او در بخش دیگری از مصاحبه خود با فاکسنیوز به این موضوع نیز اشاره کرد که «ما به دنبال تشدید تنشها نیستیم. امیدوارم که آنها هم نباشند. اما اگر باشند، همه گزینهها روی میز است.»
نتانیاهو همچنین در این گفتوگو، اظهارات ترامپ درباره ایران را تکرار کرد. او با تائید صحبتهای روز دوشنبه ترامپ مبنی بر این که ایران برای احیای برنامه هستهای خود از تاسیساتی که مورد حمله آمریکا و اسرائیل قرار گرفتند استفاده نمیکند و بهدنبال تاسیسات جدید است، مدعی شد: «تاسیسات هستهای فردو نابود و دیگر تاسیسات نابود شدهاند و آنها بهدنبال تاسیسات جدید و در تلاش [برای احیای برنامه هستهای] هستند. آنها همچنین در پی بازسازی تاسیسات موشکهای بالستیک خود هستند.»
او سپس ادعا کرد که اسرائیل ایران را در هر دو موضوع هستهای و بالستیک در جریان جنگ ۱۲ روزه عقب رانده است.نخستوزیر رژیم تلآویو همچنین در مورد برنامه هستهای ایران هم صحبتهای ترامپ را تکرار کرد و ادعا کرد که ایران باید بپذیرد غنیسازی نداشته باشد، مواد غنیشده را از ایران خارج کنند و بازرسیهای آژانس را بپذیرند.
روایت آکسیوس از دیدار ترامپ و نتانیاهو
سایت آمریکایی آکسیوس دیروز به نقل از مقام آگاه نوشت که نتانیاهو در دیدار روز دوشنبه خود با ترامپ، احتمال اقدام نظامی علیه ایران را مطرح کرده اما طرفین نتوانستند بر سر هیچگونه جزئیات یا برنامه زمانی به توافق برسند. بر اساس این گزارش، در این دیدار، نتانیاهو وضعیت برنامه هستهای ایران را ۶ ماه پس از جنگ بررسی کرد و نگرانیهای این رژیم درباره برنامه موشکی را به ترامپ ارائه داد. نتانیاهو همچنین تلاشهای حزبالله برای بازسازی زرادخانه موشکهای دوربرد خود در لبنان را مطرح کرد. اما یک مقام آمریکایی تصریح کرد که ترامپ و نتانیاهو درباره هیچ جدول زمانی مشخص، حدنصاب یا تفاهمات دقیق درباره اقدامات نظامی آینده به توافق نرسیدند.
بر اساس گزارش آکسیوس، برخی مقامهای آمریکایی و اسرائیلی معتقدند محتملترین جرقه درگیری دوباره میان ایران و اسرائیل در کوتاهمدت، اشتباه محاسباتی است؛ یعنی زمانی که یکی از طرفین برای پیشدستی در برابر حمله احتمالی طرف مقابل اقدام کند. آکسیوس همچنین به این موضوع اشاره کرد که تا ماه سپتامبر پیامهایی میان عراقچی و استیو ویتکاف تبادل میشده اما در حال حاضر گفتوگو و تبادل پیامی وجود ندارد. این موضوعی است که اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم در نشست روز دوشنبه خود به آن اشاره کرد. او گفت کانال وجود دارد اما فعلاً نیازی به برقراری تماس نیست.
این مقام آمریکایی گفت اگر ایالات متحده گامهای واقعی و قابل راستیآزمایی ایران برای بازسازی برنامه هستهایاش را مشاهده کند، احتمالاً ترامپ از «دور دوم» حملات حمایت خواهد کرد، اما «چالش اصلی بر سر توافق بر سر معنای دقیق بازسازی (برنامه هستهای) خواهد بود.» که اشاره به تفاسیر دو طرف از این موضوع دارد و کار اسرائیل را سختتر میکند و به ایران نیز بستگی دارد. به نوشته اکسیوس ادعاهای مکرر ترامپ مبنی بر اینکه برنامه هستهای ایران توسط ایالات متحده نابود شده است، توجیه دستور حملات جدید یا چراغ سبز نشان دادن به نتانیاهو برای انجام این کار را دشوارتر میکند.
بر اساس این گزارش نتانیاهو استدلال کردهاست که حملات بیشتری برای جلوگیری از بازسازی توانمندیهای تهران ممکن است لازم باشد. ترامپ پس از این دیدار گفت اگر ایران برای بازسازی برنامه هستهای خود تلاش کند، ایالات متحده دوباره آن را نابود خواهد کرد. او همچنین خاطرنشان کرد که ترجیح میدهد با تهران به یک توافق هستهای دست یابد.
نخستوزیر اسرائیل همچنین تلاش کرد تهدید موشکی ایران را برجستهتر کند. او مدعی شد: «اگر ایران به بمب هستهای دست پیدا میکرد، آن را روی موشکهای بالستیک خود نصب میکرد؛ موشکهایی که در نهایت به ایالات متحده میرسند. این امر جان هر شهروند آمریکایی را در معرض خطر قرار میداد.» نتانیاهو سپس به اقدامات مشترک و تجاوزکارانه اسرائیل و آمریکا اشاره کرد و مدعی شد: «ما اقدام کردیم و با هم عمل کردیم. ما وضعیت خاورمیانه را تغییر دادیم.»
هر دو طرف به ترک جنگ نیاز دارند
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین ایران در واشنگتن در تحلیل اظهارات نتانیاهو و فضای موجود به خبرنگار هممیهن گفت: «فضایی در شرایط پس از انقلاب در ایران شکل گرفت که سیاستهایی را هم به دنبال داشت. ایرانیها همیشه نوعی سمپاتی و علاقه به مردم فلسطین نداشتند اما نه این که بخواهند همه چیز را در این مسیر قرار بدهند. ولی به نحوی با اتخاذ تصمیمهایی این شرایط شکل گرفت و خصومت میان دو طرف و همچنین ایران و آمریکا به عنوان حامی اسرائیل با گذر زمان بیشتر شد. اسرائیلیها احساس کردند که با این سیاستها و اقداماتی که طی سالها در منطقه رخ میدهد، در حال محاصره شدن هستند و همیشه تهدید میکردند که این شرایط را تغییر میدهند. آنچه که اسرائیل میگفت و عمل میکرد، صددرصد به پشتوانه و اعتبار آمریکا بود. آنجا سرزمین کوچکی است و این تصور که به خاطر این کوچکی میشود اقداماتی انجام داد، نادرست بود. چون آمریکا و اسرائیل یکی هستند و قابل تفکیک نیستند. از رهگذر همین شرایط بود که با رخ دادن حمله ۷ اکتبر، اسرائیل وارد جنگی شد و به تهدیدهایی که فکر میکرد که در شمال و جنوب فراتر از مرزها دارد، ضربههایی زد. جنگی که به نظر میرسد آنها میخواهند پایانی بر این پروندهها باشد. موضوع فقط مربوط به ایران نیست. میشود آنچه در سوریه، لبنان، یمن و غزه در دو سال گذشته رخ داد را مرور کرد تا مشخص شود در منطقه چه اتفاقاتی رخ داد.»
او اضافه کرد: «در نهایت آنها هم به پایان دادن این جنگ نیاز دارند. ایران هم به پایان این جنگ احتیاج دارد. در جریان این درگیریها و طی این سالها، ایران از جهان دور و از کشورهای منطقه عقب افتاد. در حالی که قبلاً وضعیت کاملاً برعکس بود. در چنین شرایطی با توجه به هزینههایی که وجود دارد، طرف مقابل هم در عین حال مایل است به تفاهمی برسد. به این موضوع توجه کنید که ترامپ سیاستمدار نیست. فرد رکی است که از گوشه رینگهای نمایشی و از خیابان میلیاردر شده و به اعتبار جایگاهش، اعتمادبهنفس دارد، ولی حرفهایش را رک میزند. آن دفعه هم هشدارهایی داد و عمل کرد.
الان هم تهدید میکند و حرف تازهای نزده است. باز هم اعلان جنگ کردند و باید به این موضوع توجه کنیم که ما دو کشور در حال تخاصم هستیم. نباید توقع حرفهای دوستانه و مسالمتآمیز داشته باشیم. همانطور که از طرف ایران این حرفها مطرح میشود. الان هم اصل جنگ منتفی نیست. اگر اتفاقاتی بیفتد و اسرائیل از آنها بخواهد، دوباره ممکن است اتفاقاتی رخ دهد. اما یک نکته وجود دارد و آن هم صحبتهایی است که گاهی میشنویم مبنی بر تماسهایی که وجود دارد و امکان دارد که گفتوگوهایی شکل بگیرد. ما در داخل ایران خبر نداریم اما اگر چنین چیزی وجود دارد، خوب است که درست و مستقیم صحبت کنند تا شاید این وضعیت حل شود. چون جامعه ایران واقعاً از این شرایط خسته است.»
مجلسی تاکید کرد: «اینکه گفته شد اگر ایران حمله نمیکند، ما هم حمله نمیکنیم میتواند از یک طرف درست باشد. چون قبلاً هم به همین صورت بود. اما اگر ایران هم بخواهد ادامه دهد، آن وقت میتواند دوباره اتفاقاتی رخ دهد. اما من معتقدم و باز میگویم که هر دو طرف نیاز به این دارند که زندگی و اقتصاد و شرایط مردمشان به روال عادی برگردد. اگر صحبتها را به این شکل معنی کنیم شما (ایران) نزنید، من هم نمیزنم، چنین شرایطی نیاز به ضمانت دارد و این تضامین باید بین ایران و آمریکا عملی شود.»
این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: «اگر این شرایط برقرار شود، در منطقه هم از آن استقبال میکنند. شما را ارجاع میدهم به صحبتهای اخیر نخستوزیر عراق که از میانجیگری میان ایران و آمریکا صحبت کرد. عراق هم نیاز به صلح دارد و میداند اگر جنگی بین ایران و اسرائیل دربگیرد، این کشور هم به دلایلی درگیر میشود و ضربه میبیند. اگر جمهوری اسلامی بپذیرد و از آن طریق وارد مذاکره مستقیم شود، میتوان این شرایط را برای ایران و منطقه تغییر داد. بالاخره ایران هم درگیر مسائل خود است و حتی نتوانستیم از سرمایهگذاریهایی که انجام داده بودیم در این جنگ حفاظت کنیم. شاید جنگ بعدی به خصوص در حوزه زیرساختها برای ایران سنگینتر باشد. همانطور که برای طرف مقابل هم هزینههایی دارد. ما باید کشورمان را حفظ کنیم.»
باید مراقب سیاستِ بحرانسازی نتانیاهو باشیم
محسن پاکآئین، سفیر پیشین ایران در جمهوری آذربایجان نیز درباره اظهارات نتانیاهو و سفرش به آمریکا، به هممیهن گفت: «ابتدا درباره تهدیدهایی که علیه ایران در اظهارات ترامپ و نتانیاهو مطرح شد بگویم که این امری طبیعی و مسبوق به سابقه است. وقتی ترامپ و نتانیاهو با هم دیدار میکنند، یکی از محورهای گفتوگوی آنها، تهدید ایران است. ترامپ برای اینکه خودش را حامی رژیم صهیونیستی نشان بدهد، بهطور طبیعی در مقابل نتانیاهو، در عین حمایت از این رژیم، ایران را هم تهدید میکند. نتانیاهو هم برای اینکه ضعف داخلی خودش را پوشش بدهد و افکار عمومی را از مشکلات جدیای که در حوزههای اقتصادی، سیاسی، افکار عمومی بینالمللی و داخلی دارد منحرف کند، سعی میکند با زبان تهدید صحبت کند و ایران را تهدید کند. نه میتوان به تهدیدهای نتانیاهو خیلی اعتنا کرد و نه میتوان نسبت به آن عبارتی که گفته ما فعلاً قصد حمله نداریم بیتوجه بود. نتانیاهو در واقع ملغمهای از فریب و ریاکاری است. ما در عین حالی که باید آمادگی خودمان را برای هرگونه تهاجم یا تجاوز داشته باشیم، در عین حال باید تحولات این سفر را هم رصد کنیم.»
این کارشناس سیاست خارجی ادامه داد: «معتقدم نتانیاهو در حال حاضر در موضعی نیست که بخواهد دوباره وارد یک جنگ، آن هم با جمهوری اسلامی ایران بشود؛ به دلیل گرفتاریهایی که بهطور جدی در غزه دارد، به دلیل نقض مکرر آتشبس و جلوگیری از ورود کمکهای انسانی که باعث شده تحت فشار بینالمللی و افکار عمومی جهان قرار بگیرد. همچنین به دلیل اقداماتی که اخیراً انجام داده، از جمله بحث بهرسمیت شناختن سومالیلند که موضوعی کاملاً مغایر با حاکمیت ملی و تمامیت ارضی سومالی و مغایر با موازین بینالمللی است. به دلیل این مسائل، قاعدتاً اگر عاقلانه فکر کند، نباید به دنبال این باشد که وارد جنگ دیگری شود. در حالی که الان در لبنان، سوریه و یمن هم گرفتار است. با این حال، ما باید آمادگی کامل خودمان را داشته باشیم، چون یکی از خصوصیات نتانیاهو این است که برای خروج از بحرانهایش، بحران جدیدی ایجاد کند.»
پاکآئین درباره روابط نتانیاهو و ترامپ به این موضوع اشاره کرد که مسئله طرح صلح غزه در حال حاضر محور اصلی گفتوگوهای آنهاست و تاکید کرد: «اگرچه آنها صراحتاً اعلام نکردند، اما به نظر میرسد ترامپ از رویکرد نتانیاهو در غزه، نقض آتشبس و عدم ورود به مرحله دوم، راضی نیست. به نظر میرسد اصلاحاتی هم در طرح انجام دادهاند؛ برای مثال، موضوع خلع سلاح حماس را به آیندهای نامشخص موکول کردهاند و ایدهای که قبلاً درباره حاکم شدن یک گروه چندملیتی با حضور آمریکا و کشورهای اروپایی و منطقهای بر غزه داشتند را کنار گذاشتهاند. حالا صحبت از این است که ۱۲ گروه تکنوکرات فلسطینی بیایند و غزه را مدیریت کنند؛ یعنی موضوع را فلسطینی کردهاند و از دخالت کشورهای فرامنطقهای عقبنشینی کردهاند. اینها نشاندهنده این است که ترامپ میخواهد طرح خودش را جلو ببرد و مانع اصلی را هم در حال حاضر نه حماس، بلکه اسرائیل میبیند. به نظرم در این دیدار، بهرغم تبلیغات بیرونی، نتانیاهو مورد سرزنش قرار گرفته است.»
او اظهار داشت: «نکته دیگر این است که بهرغم اینکه نتانیاهو طوری عمل میکند که در ایران فضای نه جنگ و نه صلح باقی و کشور در حالت انتظار بماند که آیا جنگ میشود یا نمیشود، خود رژیم صهیونیستی هم به دلیل احتمال حملات حزبالله یا احتمال حملات مجدد از سوی غزه و یمن، عملاً در وضعیت نه جنگ و نه صلح قرار دارد. امنیت کماکان به این رژیم برنگشته و شهرکنشینها حاضر نیستند به محل زندگی خودشان برگردند. این نشان میدهد که گرفتاریهای داخلی نتانیاهو همچنان ادامه دارد.»
سفیر پیشین ایران در باکو، درباره صحبتهایی که راجع به حمله پیشدستانه ایران به اسرائیل مطرح میشود، گفت: «سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران عدم ورود به جنگ است؛ نهفقط با رژیم صهیونیستی بلکه به طور کلی. اگر به بیانیه گام دوم انقلاب نگاه کنیم، رهبر معظم انقلاب اشاره میکنند که ایران هیچگاه اولین گلوله را شلیک نکرده و همواره در مقابل تجاوزات از خودش دفاع کرده است. شروع جنگ جزو سیاستهای ایران نیست. من بعید میدانم که ما بخواهیم حمله پیشدستانهای داشته باشیم، اما در عین حال آمادگی کامل داریم که اگر رژیم صهیونیستی شرارتی بکند، با ضربات محکم تلافی کنیم.»
