قصه پرفرازونشیب پارچین
تهران و بسیاری از شهرها به خصوص در مرکز و غرب کشور، تحت حمله اسرائیل هستند. آنها برای حمله به هر نقطهای نیز بهانهای دارند و مهم نیست حمله موفقیتآمیز باشد یا شکست بخورد.
تهران و بسیاری از شهرها به خصوص در مرکز و غرب کشور، تحت حمله اسرائیل هستند. آنها برای حمله به هر نقطهای نیز بهانهای دارند و مهم نیست حمله موفقیتآمیز باشد یا شکست بخورد. خنداب در استان مرکزی به خاطر راکتور آب سنگین اراک، نطنز به خاطر تاسیسات غنیسازی، اصفهان به خاطر صنایع دفاع، تبریز و همدان به خاطر پایگاههای هوایی و خانههای مردم به دلیلی که هیچکس نمیداند! آنها بامداد دیروز، حملاتی به شرق تهران داشتند که منابع غربی میگویند حداقل یکی از آنها مربوط به منطقه نظامی پارچین بوده است.
عصر دیروز هم بار دیگر چند حمله به نقاط مختلف پایتخت از شرق و غرب و شهرهای دیگر انجام شد. تا زمانی که این چند خط را مینویسم، نه منابع عبری و رسمی اسرائیل ادعایی در این خصوص مطرح و نه منابع داخلی این موضوع را تائید یا تکذیب کردند. در روزهای اولیه درگیری ایران و اسرائیل هم تلآویو اقدامی علیه این منطقه انجام داده بود. این رژیم یک بار هم در جریان حمله آبان ۱۴۰۳ به ایران، پارچین را هدف قرار داد. طی سالهای قبل، این منطقه هدف عملیات خرابکاری نیز قرار گرفته بود.
پارچین نام منطقهای بین تهران و پاکدشت، در شرقیترین نقطه پایتخت است. منطقهای حفاظتشده و مربوط به فعالیتهای نظامی و به طور مشخص، صنایع دفاعی است. رد این مکان در پرونده هستهای ایران را میتوان حداقل از سالهای ۱۳۸۳ و 1384 پیدا کرد. کشورهای غربی و اسرائیل مدعی بودند که ایران در سال ۲۰۰۳ از تاسیسات پارچین برای تست انفجار هستهای استفاده کرده است؛ ادعایی که از همان زمان ایران را درگیر کرد و پارچین نیز در میان مکانهای اعلامنشده ایران به آژانس قرار گرفت.
بازرسان آژانس با موافقت ایران توانستند از پارچین بازدید کنند اما شاید نظامی بودن این مکان باعث شد که حضور آنها برای بازرسی مجدد با دستانداز روبهرو شود. این تحولات به سالهایی مربوط میشود که محمد البرادعی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی بود. ایران در سال ۲۰۰۵ (۱۳۸۴) اجازه بازرسی از محلهای مورد نظر آژانس در پارچین را صادر کرد.
البرادعی در گزارش آبان ۱۳۸۴ خود نوشت: «در یکم نوامبر 2005 پس از دیداری که در 30 اکتبر 2005 میان آقای لاریجانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و معاون مدیرکل آژانس در امور پادمانها صورت گرفت، آژانس دسترسی به ساختمانهای خواستهشده در محوطه پارچین را پیدا کرد.» آژانس از محلهای مورد نظر خود نمونهبرداری و مدیرکل وقت در نهایت اعلام کرد انحرافی در این نقطه اتفاق نیفتاده است و پرونده پارچین را بست.
اما یوکیا آمانو، دیپلمات ژاپنی که سال ۲۰۰۹ جایگزین محمد البرادعی شد، خیلی زود و در اوج دوران تنش میان ایران، آژانس و شورای امنیت سازمان ملل متحد، بار دیگر پرونده پارچین را باز کرد. همان زمان پای آمریکاییها به میان آمد. خبرگزاری مهر – وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی - در ۱۷ آبان ۱۳۹۰ در تحلیل گزارش آن زمان آمانو نوشت: «مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی(یوکیا آمانو ژاپنی) بنابه هماهنگی با واشنگتن بیش از پیش بر بخش دفاع جمهوری اسلامی ایران تمرکز نموده است. یکی از مواردی که در گزارش قریبالوقوع بر آن متمرکز شده است، موضوع مرکز نظامی پارچین میباشد.»
آمانو گزارش خود را اینگونه آغاز کرده بود: «براساس اطلاعات یک کشور عضو (منظورش آمریکاست) و عکسهای ماهوارهای ایران در سال 2000 در پارچین یک اتاقک ساخته است که این اتاقک مناسب است برای آزمایشهای شبیهسازی نخستین مرحله از انفجار هستهای و معروف به هیدرودینامیک هستند که یک گام لازم برای توسعه سلاحهای هستهای میباشد.» این پرونده یکی از مسائلی بود که در دوران آمانو باز شد و تا گشایش هستهای برجام، همچنان باز ماند. آنها مسائلی مانند پارچین را تحت عنوان PMD یا ابعاد احتمالی نظامی بررسی میکردند.
پس از برجام بار دیگر طرفهای غربی مدعی شدند که ذرات اورانیوم در پارچین یافت شده است. طوری که بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ۳۱ خرداد ۱۳۹۵ در واکنش به گزارش والاستریت ژورنال درباره همین موضوع گفت: «موضوع ابعاد نظامی احتمالی بعد از بازدید مدیرکل آژانس و نمونهبرداریهای انجامشده و ارائه گزارش مدیرکل به شورای حکام برای همیشه بسته شده است.» کمالوندی اضافه کرد که انتشار مطالبی از این دست از سوی برخی رسانههای آمریکایی و بینالمللی، ناشی از «اغراض سیاسی» است و تغییری در پرونده مختومه PMD ایجاد نمیکند. آمانو توانست با موافقت ایران، از بخشهای مورد مناقشه در پارچین، بازدید کند.
ماجرای پارچین ادامه پیدا کرد و به رافائل گروسی هم رسید. آخرین اظهارنظری که از گروسی درباره پارچین وجود دارد، مربوط به آبان ۱۴۰۳ است. در آن زمان تلاشهای زیادی میشد که ایران به داشتن سایتهای اعلامنشده هستهای متهم شود. در آن زمان نام پارچین کنار طالقان قرار گرفته بود. گروسی در این تاریخ و در پاسخ به سوالی که واکنش او راجع به حمله اسرائیل به تاسیسات پارچین را طلب میکرد، گفت: «ما (آژانس) این مکان را به عنوان تأسیسات هستهای درنظر نمیگیریم. ما هیچ نشانهای نداریم که مؤید وجود مواد هستهای در این مکان باشد.» او در همین نشست وجود تاسیسات هستهای در طالقان را هم رد کرد.