جنوب تشنه/درباره سواحل و جزایری که از توسعه بازمانده‌اند
با توسعۀ جزایر و حاشیه‌های خلیج‌فارس و منطقۀ مکران، کمتر ایرانی برای تفریح و گردشگری عازم ترکیه و امارات و مالزی و تایلند و سریلانکا و سنگاپور خواهد شد. پس کشور را دریابید!
دو جاده، بندر چارک را به بندر مقام وصل می‌کند. جادۀ اصلی از صحرا می‌گذرد و جادۀ فرعی عمدتاً از کرانۀ خلیج فارس. به همین دلیل ما در سفر عیدی جادۀ فرعی را در پیش گرفتیم. آسفالت جاده به تناوب، خوب و خراب می‌شد. بخشی از آن در دست احداث و بخشی خاکی بود.
با این همه، چشم‌انداز دریا از ارتفاعات مشرف به آن بی‌نهایت جذاب و زیبا بود. از گردنۀ عشاق، خلیج فارس در زیر آسمان آبی و پرتو خورشید چون یاقوتی بی‌کران می‌درخشید. ساحل مکّسر با صخره‌های صاف و عظیم خود میزبان صدها مسافر بود. برخی مسافران جا به جای ساحلی را که تمیزترین ساحل ایران نام گرفته است، با انواع زباله‌های پلاستیکی آلوده بودند!
بندر مقام دهستانی با حدود دو هزار جمعیت است. آثار توسعه در آن کمیاب است. ساحلش پوشیده از نایلون است اما چون مبدأ سفر دریایی به جزایر لاوان و ماروست، هدف بسیاری از گردشگران و مسافران نوروزی شده است. در ساحل برای سفر به جزایر با قایق‌های موتوری غوغایی به پا می‌شود.
ورود ما به بندرمقام با حادثه‌ای بی‌نهایت غم‌انگیز روبه‌رو شد. در گرمای تند پس از ظهر، جمعیتی انبوه چند تابوت را از جادۀ اصلی شهر به سمت گورستان روی دست می‌بردند. پدر و مادری جوان و دو کودک خردسال‌شان که شب قبل از آن بر اثر واژگونی خودرو جان داده بودند. چند زن سیاه‌پوش سینی‌های بزرگی بر روی سر داشتند و به سوزناکی تمام، نوحه‌سرایی می‌کردند.
مردی میانسال چنان بی‌تابی می‌کرد که دل سنگ آب می‌شد. حالی برای مسافران باقی نماند. در تعطیلات عید شمار تصادفات و تلفات جاده‌ای بالاست و بسیاری از خانواده‌ها به جای برگزاری جشن و سرور، درگیر سوگواری عزیزان خود می‌شوند.
در روزهای عید، کاسبی قایقرانان محلی پررونق است. برای سفری چهل‌دقیقه‌ای به جزیرۀ لاوان یا مارو از هر مسافر 500 هزار تومان کرایه اخذ می‌شود. فاصلۀ دو جزیره پنج کیلومتر است و برای سفر به هر دو، چیزی بر کرایۀ قایق اضافه می‌شود.
شرایط حاکم بر این سفر دریایی همان شرایط بازار آزاد است. هیچ دم و دستگاه و نظارتی وجود ندارد. توافق طرفین شرط است. از جلیقۀ نجات هم خبری نیست. درخواست آن به معنای یک نگرانی بیهوده است چون دریا آرام و صاف است! قایق‌های موتوری لحظه به لحظه از مسافر پر می‌شوند و دل دریا را می‌شکافند و با سرعت تمام به سوی لاوان و یا مارو می‌شتابند.
لاوان با مساحت 81 کیلومتر مربع، فقط 10 کیلومتر مربع از جزیرۀ کیش کوچکتر است. شرایط طبیعی هر دو جزیره کاملاً شبیه به یکدیگر به نظر می‌رسد. با این حال، جزیرۀ کیش توسعه‌یافته‌ترین جزیرۀ ایرانی در خلیج‌فارس است حال آنکه لاوان تقریباً به حال خود رها شده است. فقط یک پالایشگاه نفتی در جزیره خودنمایی می‌کند.
بخش مسکونی جزیره مثل تمام روستاهای ساحلی در جنوب است و برای گردشگران جاذبه‌ای ندارد. بخش بزرگی از جزیره پوشیده از نوعی درختچۀ خاردار است که مردم محلی آن را «بیعار» می‌نامند. تعدادی آهو و گوسفند وحشی نیز در حال چرایِ بوته‌های صحرایی دیده می‌شوند.
ناخدایی از مردم محلی با وانت خود، ما را به سمت سواحل بکر جزیره برد. در پشت خاکریزی از ماسه‌های دریایی، ساحلی شفاف و درخشان پیدا شد. مسافران زیادی در آنجا کمپ زده و در «کمال آزادی» در حال شنا بودند. همراهانم از دیدن چنان ساحل تمیز و درخشانی به هیجان آمدند و بلافاصله تن خود را به دریا زدند.
جزیرۀ مارو حدود یک کیلومترمربع وسعت دارد. اثری از درخت در آن دیده نمی‌شود. تقریباً مسطح است و بوته‌های صحرایی آن را پوشانده‌اند. مسافران و گردشگران نوروزی به طرزی فوقِ انبوه در نقطه به نقطۀ ساحل چادر زده و مشغول آب‌تنی و یا پایکوبی بودند.
«غانم» یکی از دو قایقران قایق موتوری حامل ما که جوانی با تبار آفریقایی به نظر می‌رسید به محض پا گذاشتن به جزیرۀ مارو مشغول رقص با جمعی از مسافران شد و تا ترک آنجا، لحظه‌ای درنگ نکرد. در رقص عربی استاد بود و گفت که نی‌انبان هم می‌نوازد. داشداشه‌ای زرد به تن داشت که هنگام هدایت قایق، آن را تا کمرش بالا می‌زد.
در قایق حامل ما، دو جوان شیرازی نیز همسفرمان شده بودند. تمام مدت رفت و برگشت را سیگار کشیدند و ته‌سیگار و پاکت خالی را در دل دریا رها کردند. یک بطری هم در کیف خود داشتند که لحظه به لحظه دمی به آن می‌زدند!
هنگام برگشت از جزیرۀ مارو به بندر مقام، خورشید در وسط دریا غروب کرد. قایق لحظه‌ای خاموش شد تا آرامش غروب را احساس کنیم. واژه‌ای برای توصیف آن لحظات سرشار از آرامش و زیبایی خیره‌کنندۀ رنگ سرخ و طلایی افق و کف دریا پیدا نمی‌کنم. بدون تردید بهترین و لذت‌بخش‌ترین لحظۀ سفر من بود.
باری، سواحل و جزایر ایرانی در خلیج فارس و دریای عمان مستعد و تشنۀ توسعه برای جذب توریست و کمک به رونق اقتصادی منطقه و تمام ایران است. کشور سال‌هاست خود را درگیر مسائل حاشیه‌ای و بی‌ربط کرده و از توسعه بازمانده است. به امید آنکه مذاکرات با آمریکا به ثمر نهایی برسد و راه سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی برای توسعۀ کشور بخصوص مناطق مستعد فراهم شود.
با توسعۀ جزایر و حاشیه‌های خلیج‌فارس و منطقۀ مکران، کمتر ایرانی برای تفریح و گردشگری عازم ترکیه و امارات و مالزی و تایلند و سریلانکا و سنگاپور خواهد شد. پس کشور را دریابید!
