برخورد امنیتی با معضلات اجتماعی
ارزیابی کارشناسان از اظهارات اخیر وزیر کشور
ارزیابی کارشناسان از اظهارات اخیر وزیر کشور
وزیر کشور درباره علت ناآرامی‌های اخیر اظهاراتی را بیان کرده است. اظهارات او در بخش‌های مختلف قابل‌تامل است. برای نمونه «دشمن پول خرج می‌کند تا جوانان را فریب دهد؛ یا حوادث اخیر جنبش نیست و ...». این اظهارات در فضای کنونی که هنوز گاه‌به‌گاه مردم واکنش‌های اعتراضی خود را به‌صورت مدنی نشان می‌دهند موجب شد تا کارشناسانی که سابقه حضور در وزارت کشور را دارند نسبت به این گفته‌ها واکنش انتقادی داشته باشند.
احمد وحیدی، وزیر کشور در سفر به خراسان جنوبی، در تشریح ابعاد حوادث اخیر کشور، گفت: «در حوادث اخیر کشورهای مختلف از جمله آمریکا، اسرائیل، انگلیس و عربستان و بعد از اینها نیز فرانسه و آلمان وارد عمل شدند و برنامه‌ریزی کردند؛ رسانه‌های مزدور، برخی از سلبریتی‌ها و گروه‌های ضدانقلاب را نیز به‌کار گرفتند تا جلوی نفوذ قدرت ایران را بگیرند. برخی از جوانان احساساتی تحت تاثیر فضای مجازی و دروغ‌های بزرگ قرار گرفتند، برخی با آسیب‌های اجتماعی که داشتند وارد ماجرا شدند؛ به‌طوری‌که بعضی از اینها حتی پدر و مادر خود را قبول نداشتند و برخی نیز گرفتار مسائل ضداخلاقی بودند یا دچار توهمات فضای بازی‌های اینترنتی قرار داشتند. برخی از آنها نیز آموزش‌دیده و سازمان‌یافته به شکل شبکه کار می‌کردند. اینکه می‌گویند این نسل عوض شده دروغ است؛ البته تعداد اندکی عوض شده‌اند که باید با کار فرهنگی آنها را آگاه کنیم.» رئیس شورای امنیت کشور با بیان اینکه پول گذاشتند و حتی تهدید کردند تا برخی گروه‌های منافق را برای اغتشاشات بر بستر فضای مجازی رهاشده متحد کنند، گفت: «کدام جنایت از این بزرگ‌تر که از طریق فضای مجازی روح و جسم جوانان را تخریب
می‌کنند؟ جوانان ما موجب افتخار ما هستند و ممکن است اندکی از جوانان تحت تاثیر رسانه‌های غربی قرار بگیرند. غرب، انسان بی‌هویت می‌سازد. رسانه‌های مزدوری که تمام پول‌شان را سعودی‌ها می‌دهند، قصد فریب جوانان را داشتند. هیچ ایرانی‌ای فکر و ذهن خود را به‌دست شبکه‌ای نمی‌دهد که با پول کسانی اداره می‌شود که خود بدترین اعمال ضدبشری را انجام می‌دهند.» وحیدی با بیان اینکه این رسانه‌ها کوشیدند تا عوامل خود را دهه هشتادی‌ها معرفی کنند، گفت: «می‌خواهند القا کنند که جوانان ما عوض شده‌اند، این دروغ محض است. غالب جوانان ما انسان‌های درست و پاکی هستند. برخی می‌خواهند این اتفاقات را تئوریزه کنند، اینکه می‌گویند اگر همزمان با فوت آن خانم، مسئولان عذرخواهی می‌کردند و موضوع حل می‌شد، هم دروغ است. همان ابتدا، شخص رئیسجمهوری با خانواده او تماس گرفت و گفت که رسیدگی قانونی می‌شود اما دشمن تلاش کرد تا این را به یک موضوع سیاسی-امنیتی تبدیل کند. یک طراحی توطئه‌آمیز دشمن بر دو بستر جریان سازمان‌یافته اغتشاشگر که گروهک‌های مختلف در آن بودند با تعدادی از جوانان فریب‌خورده رقم خورد.» رئیس شورای امنیت کشور با تاکید بر اینکه جنبش نامیدن
حوادث اخیر، یک سوء‌استفاده است، اظهار کرد: «تلاش می‌کنند که بگویند یک حرکت مسالمت‌آمیز بوده است، چه حرکت مسالمت‌آمیزی است که ۶۰نفر از مدافعان امنیت را به شهادت رسانده‌اند و به تخریب بانک، آمبولانس، حوزه‌های علمیه و... پرداخته‌اند؟». احمد وحیدی با انتقاد از استانداردهای دوگانه در نهادهای بین‌المللی همچون شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد، گفت: «ایران را محکوم کردند؛ در‌حالی‌که براساس آمار خود غربی‌ها، آمریکا حدود ۲۰ هزار کشته جنایت‌های فجیع در سال دارد و بیش از ۱۵ درصد زنان مورد تجاوز قرار می‌گیرند. باید دشمن را بشناسیم و با تبیین جلوی اقداماتش را بگیریم. دشمن تلاش کرد که حوادث اخیر را قومیتی کند اما وحدت بین مردم برقرار است.» احمد وحیدی تاکید کرد: «برخی افراد نام انقلاب جنسی بر اعتراضات و اغتشاشات گذاشتند چراکه عده‌ای به‌دنبال سلف مختلط، برداشتن حجاب و مسائلی مثل آغوش باز بودند و شعارها و هتاکی‌های منزجرکننده سر دادند. واقعیت این است که این طراحی توطئه‌آمیز دشمن بر بستر جریان سازمان‌یافته اغتشاشگر و بعضی گروه‌های سلطنت‌طلب، منافق، ضدانقلاب، داعشی و برخی از جوانان فریب‌خورده رخ داد و برخی از حاضران و
دستگیرشدگان حتی وضع مالی خوبی داشتند. نام حوادث اخیر جنبش نیست؛ سازماندهی، رهبر و شعار مشخصی هم نداشت لذا هتاکی شعار نیست. کدام انقلاب با هدایت چند ورزشکار و هنرپیشه شکل گرفته است؟ در حوادث اخیر دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی با قدرت خود نشان دادند که چقدر قوی هستند، بدخواهان نظام تلاش کردند با موضوعاتی همچون عمامه‌پرانی ایجاد ناامنی کنند اما موفق نشدند.»
برخورد قهری معضلات اجتماعی را امنیتی می‌کند
جهانبخش خانجانی، عضو حزب کارگزاران و سخنگوی سابق وزارت کشور درباره موضوعات مطرح‌شده توسط وزیر کشور به هم‌میهن گفت: «اظهارات وزیرکشور حاوی نکاتی است. از ابتدای انقلاب تاکنون با جریانات مختلف سیاسی مواجه بوده‌ایم که موانعی در مسیر انقلاب و نظام ایجاد می‌کردند و در اقصی‌نقاط کشور با جریانات تروریستی و نفاق روبه‌رو بودیم. در تقلیل مسائل جامعه و معضلات اجتماعی به سطح نفاق و استکبار جهانی به نظر می‌رسد وزیر کشور از وظایف وزارت کشور اطلاع ندارد یا از ماموریت‌ها و وظایف خود حراست نمی‌کند.» خانجانی تاکید کرد: «در گذشته هم نقد کردم که انتصابات وحیدی موید این است که نگاهش به مسائل کشور امنیتی است و انتخاب سرداران نهادهای مختلف به‌ویژه سپاه در مقام فرماندار و استاندار حاکی از آن است که وزیر کشور اطلاعی از وظایف و ماموریت‌های وزارت کشور ندارد. وزارت کشور چند ساحتی و با رویکردهای متفاوتی مانند سیاسی، اجتماعی و امنیتی است و فقط یک وزارتخانه امنیتی نیست. اگر مشکلی در رابطه با اقوام و قومیت در کشور پیش آمده، طبیعی است که بخش سیاسی و امنیتی وزارت کشور باید با تلاش و بررسی معضلات اجتماعی، راهکاری برای حل این مشکلات ارائه
کند. در حوزه مسائل سیاسی نیز باید چنین حضوری داشته باشد. من رد نمی‌کنم که دول متخاصم علیه ایران فتنه‌گری می‌کنند و بعضی از افراد خطاهایی مرتکب می‌شوند اما کم‌دیدن نارضایتی‌های اجتماعی و اقتصادی، به‌نوعی فرافکنی و دور شدن از وظایف اصلی وزارت کشور است.»
سخنگوی سابق وزارت کشور افزود: «نقد جدی به معضلات و بحران‌های اخیر در این دوره و حتی ناآرامی‌های سال ۹۸ این بود که با معضلات اجتماعی نباید برخورد امنیتی شود. اتفاقی که در سیستان و بلوچستان رخ داد نشان‌دهنده ضعف وزارت کشور و درک نادرست مجموعه امنیتی این وزارتخانه از شرایط این استان است. این موضوع درباره کردستان هم صدق می‌کند. در ادوار مختلف و سال‌های پیشین هم معضلاتی در این مناطق وجود داشت اما با تدبیر، سعه‌صدر و استفاده از شخصیت‌های ذی‌نفوذ منطقه، این بحران‌ها حل می‌شدند. وزیر کشور بعد از مدت‌ها همه معترضان را جزو افرادی دانسته که از مکنت مالی برخوردارند. به‌نظر می‌رسد گزارش کارشناسان خود را هم مطالعه نمی‌کند، در‌حالی‌که اگر به یافته‌های مجموعه اجتماعی وزارت کشور و ادارات کل سیاسی، رجوع کند متوجه می‌شود صحبت‌هایشان فاصله زیادی با واقعیت‌ها دارد.»
او تاکید کرد: «وزارت کشور در طول ادوار گذشته همیشه از یک چهره سیاسی - اجتماعی بهره برده و با کمترین معضلات و مشکلات روبه‌رو بوده است. البته این صحبت من نافی ضعف‌ها و قصور در دوره‌های گذشته نیست. اما ناامنی و اتفاقاتی که در شاه‌چراغ و سایر موارد پیش آمد و آسیب‌هایی که مردم دیدند، حاکی از ضعف امنیتی به‌ویژه شورای امنیت کشور به ریاست وزیر کشور است. متاسفانه در دولت سیزدهم به‌دلیل استفاده از افرادی که تجربه کافی ندارند، معضلات اجتماعی و سیاسی در هم‌تنیده و به مشکلات امنیتی تبدیل شد. همیشه تدبیرگران حوزه سیاسی و اجتماعی این معضلات را با استفاده از چهره‌های فرهنگی، ذی‌نفوذ و... در مسیری قرار دادند که در بحران‌ها جامعه کمترین آسیب را ببیند. معتقدم مسائل کشور را نمی‌شود با احاله دادن به مسائل فرامرزی یا توجه نکردن به اصل آن حل کرد. رفتارهایی با طمأنینه، صبر و توجه به خواسته‌های مردم تنها راه برخورد با مسائل اجتماعی و اقتصادی است.» جهانبخش خانجانی گفت: «اگر وزیر کشور با احزاب و گروه‌های غیردولتی جلسه‌ای برگزار کند، حتما متوجه می‌شود که اینگونه صحبت‌ها با حقایق کشور فاصله دارد و رفع معضلات کشور فرافکنی به خارج از
مرزها نیست. باید مشکلات را در درون کشور فهمید و راه علاج پیدا کرد. اگر امروز معضلات و مشکلات اجتماعی با قوه قهریه، ارعاب و تهدید راکد یا خاموش شود، جنبش‌های بعدی، جنبش‌های اجتماعی و اقتصادی خواهد بود و متاسفانه معضلات بزرگتری را برای کشور به‌وجود می‌آورند.»
نبود تحلیل درست و مدیریت راهبردی بحران در وزارت کشور
سیدحسن رسولی، استاندار خراسان در دولت اصلاحات نیز درباره اظهارات وحیدی به هم‌میهن گفت: «فکر می‌کنم وزیر کشور نسبت به شأن و جایگاه وزارت کشور و حتی مسئولیت و نقشی که به‌عنوان وزیر کشور و رئیس شورای امنیت کشور بر عهده دارد به درستی واقف نیست. طبق قانون، شورای امنیت کشور به ریاست ایشان موظف است که رویدادهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کشور را در پهنه ملی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و به‌عنوان مرجع مسئول در اداره امور سیاست داخلی و تامین امنیت، راهکارهای عملیاتی را برای اداره بهتر کشور به‌ویژه در شرایط بحران ارائه کند. این وظیفه قانونی و رسمی وزیر کشور است.» او با اشاره به اینکه وزارت کشور خدمات و محصول دیگری به‌جز خدمات کشورداری به جامعه ارائه نمی‌کند، افزود: «من تحلیل‌ها و موضع‌گیری‌های وزیر کشور و معاونان‌شان را رصد کردم، چون قبلا همکارشان بودم. وزیر کشور و همکارانش بیش و پیش از سایر ارکان نظام باید در دو بخش نظری و عملیاتی دقیق‌ترین تحلیل‌ها و کارآمدترین نظریات تئوریک را برای اداره امور کشور در بحران داشته باشند. ضمنا تصمیمات و سیاستگذاریهای تخصصی وزارت کشور باید یک سروگردن از بقیه بخش‌های حاکمیتی
بالاتر باشد. اما مواضع و رفتار وزیر کشور و همکارانش نه‌تنها در جهت وظایف و ماموریت‌های محوله نیست و قادر نیستند از شرایط امروز تحلیل واقع‌بینانه‌ای ارائه کنند، بلکه در جهت ایجاد انحراف در مسیر صحیح اداره کشور نیز نقش دارند.» رسولی گفت: «محدودیت‌هایی که ایشان درباره فلیترینگ مطرح کرده‌اند نشان می‌دهد که به لحاظ نظری منکر تمام تحولات واقعی جامعه ایران هستند و در یک رویکرد توهین‌آمیز و غیرواقعی به معترضان تمام ریشه‌ها و عوامل این شرایط بحرانی را به بیرون از مرزها نسبت می‌دهند. بیش از سه ماه است که بخشی از مردم در خیابان‌ها هستند. 70 تا 80 درصد مردم از اداره کشور در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و سیاست‌خارجی ناراضی بوده و در عین حال که در خیابان نیستند، اما پشتیبان معترضان هستند. با اینگونه کنش‌های تحلیلی که تمام علل و عوامل این ناآرامی‌ها ریشه در بیرون از مرزهاست و گروه‌های ضدانقلاب و دولت‌هایی که با ایران روابط حسنه ندارند یا رسانه‌های فضای مجازی را مقصر قلمداد می‌کنند، هیچ‌گونه نگاه واقع‌بینانه‌ای به این نارضایتی‌ها ندارند. کافی است از وزیر کشور سوال شود که آقای وزیر، روزی که وزیر کشور شدید سکه در ایران
چقدر بود و امروز سکه و ارز چقدر است؟ در جامعه‌ای که براساس سیاستگذاریهای غلط این عدم تعادل‌ها به‌صورت متقاطع در تمام عرصه‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی بروز و ظهور پیدا کند طبیعی است که جریانات مخالف از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند. در حقیقت فعالیت جریانات ضدانقلاب و دولت‌های متخاصم از آثار و پیامدهای این نارضایتی‌های انباشته و اعتراضات است.»
استاندار سابق خراسان تاکید کرد: «چون وزیر کشور و همکارانش تحلیل علمی و واقع‌بینانه از علل و عوامل ایجاد بحران در کشور ندارند، نه‌تنها اقداماتی که انجام می‌دهند مثمرثمر نیست بلکه علائم و پیشنهاداتی که به سایر نهادها می‌دهند، گمراه‌کننده است و اقداماتی که در جهت برخورد عملی مورد توجه قرار می‌گیرد از نوع برخورد با معلول‌ها، استفاده از روش‌های حذف و حصر سخت‌افزاری و نسبت‌های ناروا دادن به مردم ناراضی است. به نظر من این رویکرد شورای امنیت کشور و راهبردهای سطحی و سخت‌افزاری، ناشی از این تحلیل‌های غلط است، که نه‌تنها در جهت التهاب‌ها کارساز نیست بلکه بر عصبانیت و پرخاشگری معترضان می‌افزاید. فکر می‌کنم مسئولان ارشد کشور باید در مورد این وزارتخانه تصمیم عاجل بگیرند، چراکه وزارت کشور به‌عنوان اتاق فکر سیاست و امنیت داخلی توانایی تحلیل درست شرایط و مدیریت راهبردی بحران را در شرایط کنونی ندارد.»
