درباره فرزانه صادق وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی که دیروز در مجلس از برنامه خود دفاع کرد
خانم وزیر
فهرست وزرای پیشنهادی رئیس‌جمهور به مجلس، فقط یک زن را شامل می‌شود که گزینه پیشنهادی برای وزارت راه و شهرسازی است. فرزانه صادق‌مالواجرد، به گواه سبحان نظری، رئیس انجمن صنفی شرکت‌های ریلی که حمایت بخش خصوصی از او را اعلام کرد، مدیری است که سلسله‌مراتب اداری را طی کرده و از پست‌های رانتی بهره نبرده است. او پیش از این به‌عنوان دبیر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و معاون معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی فعالیت داشته است.
در جریان روز سوم بررسی صلاحیت‌ها و برنامه وزرای پیشنهادی در صحن مجلس، صادق پشت تریبون بهارستان رفت و برنامه‌های خود را تشریح کرد. کمیسیون‌های عمران و کشاورزی مجلس نیز موافقت خود را با گزینه پیشنهادی دولت چهاردهم اعلام کردند. با توجه به اینکه مخالفت مؤثری به خاطر زن بودن وزیر پیشنهادی حداقل در صحن مجلس اتفاق نیفتاده و تعداد نمایندگانی که برای صحبت به‌عنوان موافق ثبت‌نام کردند نیز بالا بود، امید زیادی به رای آوردن فرزانه صادق وجود دارد. در صورت اعتماد اعضای مجلس، او دومین وزیر زن در ایران پس از انقلاب خواهد بود. او و وزیر پیشنهادی ارتباطات – ستار هاشمی – جوان‌ترین گزینه‌های دولت چهاردهم برای تصدی وزارتخانه‌ها هستند.
برنامه‌های وزیر پیشنهادی
فرزانه صادق، وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی، در جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی در بیان برنامه‌های خود برای وزارت راه و شهرسازی گفت: از آقای پزشکیان تشکر می‌کنم که یکی از وعده‌های انتخاباتی خود مبنی بر حضور زنان در عرصه سیاست را عملی کردند. تمامی دولت‌های گذشته در دوران گذشته عملکرد مثبت و خوبی داشتند. اعلام کرده‌ام که تعهد به مردم، تعهد نظام اسلامی به ولی‌نعمتان آن است. تغییر در شرایط حمل و نقل کشور به خوبی عملکرد مثبت دولت‌های گذشته را نشان می‌دهد. صنعت حمل و نقل در چهار بخش زمینه‌ساز رفاه و مایحتاج مردم است. تعامل با دیگر دستگاه‌ها بسیار در این وزارتخانه اهمیت دارد. مدیریت و سامان‌دهی برنامه تولید و عرضه مسکن به‌ویژه برای جوانان و بی‌بضاعتان اهمیت دارد.
صادق‌مالواجرد ادامه داد: یکی از اولویت‌های اصلی برنامه کاری اینجانب توسعه زیرساخت‌های حمل و نقلی در توسعه شبکه‌های ریلی، آزادراهی، بزرگراهی، راه‌های اصلی و فرعی و روستایی در کشور البته متناسب با ظرفیت بار و مسافر در هر محور با اصل توجه خاص به مسیرهای شریانی و ترانزیتی و کریدورها در پهنه سرزمین و اتصال آنها به بنادر کشورهای همسایه با هدف بازیابی تاریخی حمل و نقل بین‌المللی از سرزمین ایران عزیزمان است.
وی یادآور شد: در این خصوص تکمیل حلقه‌های جنوب شرق، تکمیل شبکه ریلی شمال به جنوب و مرکز، تکمیل شبکه ریلی شرقی و غربی، اتصال بندر بوشهر پایتخت انرژی کشور، عسلویه و سایر استان‌های برنامه‌ریزی‌شده، برقی کردن قطارها و قطار سریع‌السیر و دالان‌های راهبردی ریلی و دریایی، ایجاد زمینه‌های اتصال چشمه بار مراکز بزرگ صنعتی و معدنی به شبکه ریلی از طریق مشارکت با بخش خصوصی از جمله اقدامات مهم است. در بخش زیرساختی و فرودگاهی، افزایش ظرفیت فرودگاه‌های اقتصادی، استفاده از ظرفیت بخش خصوصی در ارتقای کمی و کیفی فرودگاه‌ها، کاهش مناطق پروازممنوع و محدودیت‌های پروازی، بازطراحی شبکه پروازی کشور از جمله راهکارهایی است که می‌توان در راستای افزایش پروازهای عبوری کشور و اقتصادی نمودن پروازهای داخلی به کار گرفت. تکمیل و توسعه شبکه آزادراهی، بزرگراهی، راه‌های اصلی و فرعی به‌عنوان استخوان‌بندی اصلی شبکه جاده‌ای کشور در راستای توسعه اقتصادی و پاسخگویی و حمل و نقل فعلی کشور یکی از ضرورت‌های مورد نظر و اولویت‌های کاری اینجانب و همکارانم می‌باشد.
وزیر پیشنهادی وزارت راه و شهرسازی گفت: توسعه شبکه آزادراهی کشور از طریق مشارکت بخش خصوصی و برقراری مشوق‌های جدید و جذاب برای حضور سرمایه‌گذاران، تکمیل شبکه بزرگراهی و رفع گلوگاه‌های باقیمانده در این شبکه‌ها، توجه به راه‌های منتهی به مرزهای کشور و محورهای ساحلی جهت افزایش ظرفیت حمل و نقل ترانزیتی و تبادل بار و مسافر با کشورهای همسایه یکی از مهمترین مسائل اینجانب خواهد بود. اولویت مهم دیگر در حوزه زیرساخت‌های حمل و نقل، توجه به توسعه و تکمیل شبکه‌های روستایی کشور است. راه‌های روستایی علاوه بر اهمیت حمل و نقل منطقه‌ای و اقتصادی دارای اهمیت ویژه اجتماعی و عدالت‌محوری می‌باشد. موضوع مهم دیگری که در بخش حمل و نقل با آن مواجه هستیم مقوله نگهداری زیرساخت‌هاست که البته خوشبختانه راهکارهای حل این معضل با انجام مطالعات کارشناسی طراحی گردیده است که البته تحقق آنها با همکاری دولت و مجلس میسر خواهد شد.
وی تکمیل باقیمانده مساکن مهر و پروژه‌های طرح نهضت ملی مسکن مطابق تکالیف تعیین‌شده در قانون برنامه هفتم، تامین زمین مناسب جهت واگذاری به اقشار کم‌درآمد، محرومین، زوج‌های جوان، ایثارگران و کارگران با استفاده از ظرفیت‌های پیش‌بینی‌شده در قانون از طریق ادغام اراضی ظرفیت شهرهای جدید شهرک‌های مسکونی و اراضی مازاد دستگاه‌های دولتی با تاکید ویژه بر سیاست‌های افزایش جمعیت براساس قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و الگوی ایران اسلامی، توجه ویژه به استقرار جمعیت در سواحل جنوبی طبق منویات رهبری و قوانین موجود، حمایت از تولید و عرضه انبوه مسکن با استفاده از تمام ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل بخش‌های مختلف کشور با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و صنعتی‌سازی مسکن، تنوع‌بخشی به روش‌های تامین مالی از طریق فعال‌سازی بانک مسکن و ایجاد رونق اقتصادی در بخش مسکن از جمله سیاست‌ها و اولویت‌های خود عنوان کرد.
صادق‌مالواجرد با تاکید بر اینکه واگذاری زمین یکی از اصولی است که در قانون جهش تولید و در قانون برنامه هفتم نسبت به آن اشاره شده است، ادامه داد: من به عنوان کسی که دغدغه مردم را دارم، قول می‌دهم که اگر قرار است زمینی واگذار شود که واگذار هم می‌شود، مشکل زیرساخت نداشته باشد و زیرساخت آن حتماً تامین شده باشد؛ اینکه زمینی واگذار کنم و آب، برق، مدرسه، جاده و فضای سبز نداشته باشد به شأن مردم توهین کردم. بیشترین رانت در حوزه زمین وجود دارد اما در حوزه راه نیز به همین صورت است بر همین اساس شفافیت و نوع اقدام در این وزارتخانه بسیار راهبردی و کلیدی است.
نگاه موافقان و مخالفان
دو نماینده به عنوان موافق و دو نماینده به عنوان مخالف وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی صحبت کردند.
فاطمه محمدبیگی، نماینده قزوین به‌عنوان موافق وزیر پیشنهادی راه اظهار داشت: «مدیریت امری زنانه و مردانه نیست بلکه ملاک شایسته‌سالاری است. وزیر پیشنهادی با هشت وزیر قبلی کار کرده و با بسیاری از مجموعه‌های وزارت راه ارتباط کاری داشته است. او بر امور وزارتخانه اشراف دارد.»
فرشاد ابراهیم‌پور دیگر نماینده موافق نیز گفت: «وزیر پیشنهادی سه سال در شورای عالی معماری بوده که رئیس آن شورا وزیر است پس نباید تمامی مشکلات زمین و گرانی مسکن را به دوش او بیاندازیم. وزیر پیشنهادی دارای تجربه و برنامه است و سلسله‌مراتب را طی کرده و اعتقاد به استفاده از نیروهای فرهیخته دارد. ما برای رسیدن به افق به وزیری کارشناس، کارآزموده و باتجربه نیاز داریم که چنین ویژگی‌هایی را خانم صادق دارد. وزیر پیشنهادی طرفدار توسعه افقی و توسعه عمودی نیست بلکه سیاستش ترکیبی و توجه به مزیت‌های نسبی منطقه است. او بر توسعه پایدار اعتقاد دارد و با محیط زیست هماهنگ است.»
محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر به‌عنوان نماینده مخالف گفت: «در قرآن کریم همسر، شب و مسکن اسباب آرامش است. خانم صادق، مستأجری خیلی سخت است و درد بی‌درمان است. خانم صادق فرزند شهید و دارای سوابق در وزارت راه است. ایشان تخصص لازم را دارند. کسی نمی‌خواهد تخصص ایشان را زیر سوال ببرد. خانم صادق، برابر قانون جهش مسکن هر دولتی که می‌آید باید سالی یک میلیون مسکن بسازد متاسفانه در گذشته این مورد زمین مانده است. بحث اعطای زمین و آماده‌سازی زیرساخت‌ها منبع نمی‌خواهد. سیاست انقباضی مسکن اجازه نداده است برای مسکن زمین در اختیار قرار بگیرد.»
محمدمنان رئیسی، نماینده قم نیز اظهار داشت: «نگرانی خود را از کارنامه خانم صادق اعلام می‌کنم. در زمان حضور ایشان در وزارت راه، تهران گران‌ترین پایتخت جهان از نظر مسکن شد. چه کسی متولی احداث و اهدای زمین در کشور است؟ شورای عالی شهرسازی کشور. در ۳۰ سال اخیر رشد قیمت دلار ۳۶۰ برابر و رشد زمین چند هزار برابر شده است.»
حمایت مدیران زن دولت‌های مختلف
مرضیه وحیددستجردی، اولین وزیر زن پس از انقلاب در حمایت از وزیر پیشنهادی راه به مهر گفت: از پزشکیان برای معرفی این وزیر زن تشکر می‌کنم، چشم‌مان روشن شد. خدا را شکر می‌کنیم که یک خانم را معرفی کردند و امیدواریم زنان بیشتری در قامت وزیر در کابینه حضور داشته باشند، اما همین را هم باید مغتنم بشماریم و جای تشکر دارد؛ طبیعتاً دل خانم‌های زیادی از کشورمان برای اینکه یک زن به کار گرفته شده، شاد شده است. همین که یک خانم در سطح معاونت بوده و در این وزارتخانه حضور داشته، نشان داده در سطح بالای اجرایی کار کرده و طبیعتاً می‌تواند در قامت وزیر هم ایفای نقش کند و ما هم برایش آرزوی موفقیت می‌کنیم.
وزیر بهداشت دولت احمدی‌نژاد با اشاره به برخی از تخریب‌ها در خصوص جنسیت خانم مالواجرد، گفت: متاسفانه آقایان همیشه عادت کرده‌اند که پست‌های بالا و میانی را مردانه ببینند و برای خودشان بردارند، گویی حضور یک زن جا را برایشان تنگ می‌کند. اگر تعدادی از وزارتخانه‌ها به زنان داده شود جا برای آقایان تنگ می‌شود که به نظرم این موضوع ناشی از خودخواهی آنها است. زنانی که در این مسیر کار کردند، رشد کردند، تجربه اجرایی دارند و پله‌پله بالا آمدند و به یکباره از پایین به بالا نیامده‌اند، جا دارد از آنها حمایت شود، در صورتی که برخی از آقایان از پایین یک‌دفعه به مراحل بالا آمدند و پست‌های مهم و حساس را گرفتند. ما برای موفقیت خانم مالواجرد دعا می‌کنیم.»
زهرا نژادبهرام، عضو سابق شورای شهر و استاد دانشگاه نیز در گفت‌وگو با جماران، از فراکسیون زنان مجلس خواست که از گزینه پیشنهادی وزارت راه و شهرسازی حمایت کنند و ابراز امیدواری کرد که فرزانه صادق ۲۹۰ رای موافق بگیرد.
او گفت: «نمایندگان مجلس نمایندگان مردم هستند و کارنامه فرزانه صادق نیز نمونه‌های عینی زیادی وجود دارد که در بستر قانون و بر اساس نیاز مردم پیش رفته است. به نظر من نمایندگان مجلس در این زمینه نباید تعلل و تأمل کنند چراکه رویکردهای ایشان ضدفساد، و در راستای سرعت بخشیدن به توسعه حمل و نقل و شهرسازی است.»
معصومه ابتکار و شهیندخت مولاوردی، معاونان رئیس‌جمهور در دولت حسن روحانی، نیز روز گذشته با توییت مشترکی از حضور فرزانه صادق مالواجردی حمایت کردند. در این توییت آمده است: «خانم فرزانه صادق‌مالواجرد با تخصص و تجربه مدیریتی موفق، نماد مشارکت زنان در دولت وفاق ملی است. رای اعتماد بالای مجلس به تنها بانوی کابینه پیشنهادی، اعتماد به زن توانمند و توافق سازِ ایرانی است.»
جایگاه زنان در دولت‌های پس از انقلاب
از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۷۰ هیچ زنی در هیئت دولت حضور نداشت. در میانه دولت اول اکبر هاشمی‌رفسنجانی بود که شهلا حبیبی به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور زنان به پاستور راه یافت و تا پایان ریاست‌جمهوری هاشمی، این سمت را در اختیار داشت. در دولت سیدمحمد خاتمی، برای اولین بار یک زن به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور منصوب شد. معصومه ابتکار در هر دو دولت خاتمی عهده‌دار ریاست سازمان حفاظت محیط زیست بود. زهرا شجاعی نیز در دولت‌های خاتمی به‌عنوان رئیس مرکز امور مشارکت زنان فعالیت کرد. زهرا رهنورد نیز سمت مشاور سیاسی خاتمی را بر عهده داشت. تا آن زمان هنوز معاونت امور زنان تاسیس نشده بود. محمود احمدی‌نژاد در دو دولتش و بازه‌های زمانی متفاوت، علاوه بر رئیس مرکز امور زنان و خانواده، فاطمه واعظ‌جوادی را به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست، نسرین سلطان‌خواه را به‌عنوان معاون علمی و فناوری و رئیس بنیاد ملی نخبگان در کنار خود داشت. برای نخستین بار در دولت دهم بود که نام سه زن برای وزارت مطرح شد: سوسن کشاورز (آموزش و پرورش)، مرضیه وحیددستجردی (بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) و فاطمه آجرلو (رفاه). به مجلس معرفی شد و رای اعتماد گرفت. این کار احمدی‌نژاد با واکنش‌های تندی در میان نیروهای مذهبی حامی او مواجه شد. اما مرضیه وحیددستجردی به عنوان وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دولت رفت و تا سال ۱۳۹۱ که کناره‌گیری کرد یا برکنار شد، در این جایگاه باقی ماند.
در دوران حسن روحانی، مرکز امور زنان و خانواده به معاونت رئیس‌جمهور ارتقاء پیدا کرد. روحانی علاوه بر حضور ابتکار به عنوان رئیس سازمان حفاظت محیط زیست در دولت اول خود و معاون امور زنان (شهیندخت مولاوردی دولت اول و معصومه ابتکار دولت دوم)، حقوقی (الهام امین‌زاده و لعیا جنیدی) در دولت‌های خود، احکام ریاست سازمان‌های استاندارد، اسناد و کتابخانه ملی و دستیار امور حقوق شهروندی را نیز برای زنان صادر کرد. اما او نیز وزیر زن نداشت. روحانی دلایل خود را نیز چند روز پیش در خاطراتی که چند وقتی است به صورت نامنظم اما مفصل در سایت دفترش منتشر می‌شود، توضیح داد که گزینه اول او برای وزارتخانه‌های آموزش و پرورش و ارشاد، زن بودند. در دولت سیدابراهیم رئیسی بنا بر سنت همیشگی، معاون امور زنان به یک زن سپرده شد و انسیه خزعلی تا چند روز پیش که جای خود را به زهرا بهروزآذر داد، در این جایگاه بود. از اسفند ۱۴۰۱ نیز با حکم رئیسی، سکینه‌سادات‌پاد به عنوان دستیار در پیگیری حقوق و آزادی‌های اجتماعی رئیس‌جمهور منصوب شد و تعداد زنان دولت را به دو نفر رساند. در دولت چهاردهم، فرزانه صادق اگر از مجلس رای اعتماد بگیرد، تبدیل به دومین وزیر زن در جمهوری اسلامی ایران می‌شود. نکته جالب این است که خزعلی به‌عنوان تنها معاون زن دولت سیزدهم در مراسم تودیع و معارفه خود به محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور گفت: «به جای یک نفر، چند وزیر زن به مجلس معرفی می‌کردی.» که عارف نیز در پاسخ اظهار داشت: «حالا رای این یک نفر را بگیریم، بعداً بیشتر استفاده خواهیم کرد.»
