در پی انتشار لیست های مختلف از تایید شدگان انتخابات ریاست جمهوری
شورای نگهبان: گمانه زنی نکنید
ثبت‌نام نامزدهای انتخاباتی روز دوشنبه به پایان رسید و نوبتی هم که باشد نوبتِ تایید یا ردصلاحیت از ثبت‌‌نام‌شدگان است و تجارب ردصلاحیت‌های گسترده دوره‌های قبلی انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری باعث تشدید گمانه‌زنی‌ها در خصوص سرنوشت نامزدها در روزهای اخیر شده است.
شادی مکی
گزارشگر هم‌میهن
قابل توجه آنکه در روزهای گذشته برخی کانال‌های تلگرامی ناشناخته و برخی فعالان توئیتری عمدتاً نزدیک به طیف اصولگرایان هم دست از جوسازی علیه برخی کاندیداتورها برنداشته و از ردصلاحیت چهره‌های سیاسی ثبت‌نام‌کرده به‌ویژه از جبهه اصلاح‌طلبان و میانه‌رو‌ها خبر داده‌اند. درحالی‌که این افراد اعلام کرده‌اند که افرادی همچون اسحاق جهانگیری، علی لاریجانی، مسعود پزشکیان، عبدالناصر همتی، عباس آخوندی ردصلاحیت شده‌اند اما روز گذشته سخنگوی شورای نگهبان در یک برنامه تلویزیونی گمانه‌زنی درباره بررسی صلاحیت‌ها را زودهنگام خواند:«رسانه‌ها و فعالان فضای مجازی درباره بررسی صلاحیت‌ها گمانه‌زنی نداشته باشند.
بررسی صلاحیت‌ها به‌تازگی شروع شده و فرآیندی تفصیلی، دقیق و زمان‌بر است؛ کلاً گمانه‌زنی درست نیست، اما الان حتی برای گمانه‌زنی هم زود است.» بنا بر اعلام طحان‌نظیف «جلسه اول بررسی صلاحیت‌ها از دو روز پیش یعنی صبح سه‌شنبه ۱۵ خرداد برگزار شده و در این مدت جلسات فشرده و چندنوبته هم در حال برگزاری است تا در نهایت صحت و اتقان و با سرعت بررسی‌ها انجام شود.» به گفته او زمان تبلیغات پس از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها آغاز خواهد شد:«فرآیند بررسی صلاحیت‌ها طولانی است، اما به صورت دقیق انجام خواهد شد. قانون ۵ روز مهلت برای بررسی صلاحیت‌ها توسط شورای نگهبان پیش‌بینی کرده که امکان تمدید یک دوره ۵ روزه دیگر را دارد. ما از ۵ روز نخست طبیعتاً استفاده خواهیم کرد و از مهلت ۵ روز دوم ممکن است، بخشی از آن استفاده شود. شورای نگهبان بررسی‌ها را دقیق انجام خواهد داد. همه چیز نیز براساس تقویم زمان‌بندی در حال پیش رفتن است و هیچ نگرانی در این خصوص وجود ندارد.»
عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره جایگاه و شرایط خاص ریاست‌جمهوری هم صحبت کرد:«براساس اصل ۱۱۳ قانون اساسی رئیس‌جمهوری پس از مقام رهبری، عالی‌ترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی و تنظیم روابط قوای سه‌گانه و ریاست قوه مجریه را جز در اموری که مستقیماً به رهبری مربوط می‌شود، برعهده دارد. به دلیل جایگاه و اهمیتی که ریاست‌جمهوری دارد، شرایط و اوصاف آن در قانون اساسی آمده است. در اصل ۱۱۵ قانون اساسی هم آمده است که رئیس‌جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایط زیر باشند انتخاب گردد: ایرانی‌الاصل، تابع ایران، مدیر و مدبر، دارای حُسن سابقه و امانت و تقوی، مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.»
تشخیص رجل سیاسی بر عهده شورای نگهبان است
او در ادامه توضیح داده است که برخی از واژگان ممکن است کیفی باشند؛ اینکه چه سطحی از مدیریت مدنظر است، منظور مدیریت کلان و مدیریتی است که برای کشورداری می‌باشد. یک نفر ممکن است مدیر سازمان یا وزیر خوبی باشد، اما شاید نتواند در وزارتخانه دیگری به‌خوبی عمل کند یا اینکه در جایگاه ریاست‌جمهوری به‌خوبی عمل کند. شورای نگهبان بررسی‌های لازم را انجام خواهد داد که آیا فرد مورد نظر می‌تواند وصف مدیر را داشته باشد، هیئت وزیران را مدیریت کند و در بحران‌ها تصمیم‌گیری کند؟ این‌ها براساس مدارک و اسنادی که از خود افراد دریافت شده و سوابق مدیریتی و عملکردی که در جایگاه‌های مختلف داشتند، بررسی خواهد شد. از دستگاه‌های مختلف نیز استعلام‌هایی صورت می‌گیرد؛ همه این‌ها فرآیند بررسی صلاحیت‌ها را رقم خواهد زد.»
او به بند ۵-۱۰ سیاست‌های کلی انتخابات هم اشاره کرد. این بند تاکید دارد که «تعریف و اعلام معیارها و شرایط لازم برای تشخیص رجل سیاسی، مذهبی و مدیر و مدبر بودن نامزدهای ریاست‌جمهوری توسط شورای نگهبان صورت بگیرد.»
آنطور که سخنگوی شورای نگهبان گفته است؛ پرونده ۸۰ نفری که برای کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده‌اند از وزارت کشور تحویل گرفته شده که هرکدام از این پرونده‌ها در جلسات شورای نگهبان مورد بررسی قرار می‌گیرد، مباحث و استعلامات مطرح می‌شود، اعضا نظرات خود را بیان می‌کنند و در نهایت تصمیم‌گیری می‌شود؛ این فرآیند به صورت جمعی انجام می‌شود.»
او این را هم گفته است که برای شناسایی رجل مذهبی و سیاسی و مدیر و مدبر بودن، حداقل و حداکثر سن، حداقل مدرک و حداقل سابقه مدیریتی نیاز است که طبق این مصوبه حداقل و حداکثر سن ۴۰ و ۷۵ سال تمام، مدرک کارشناسی‌ارشد و سابقه ۴ ساله مدیریتی است و ۸۰ نفری که در روزهای گذشته ثبت‌نام کردند، برخوردار از حداقل شرایط شکلی بودند.
طحان‌نظیف درباره ناظران انتخابات هم گفته است:«با شبکه‌ای از ناظران در سطح کشور کار می‌کنیم که اعضای آن حدود ۳۰۰ هزار نفر هستند. هیچ‌کدام از آن‌ها استخدام شورای نگهبان نیستند. در بین آن‌ها از اقشار گوناگون و مشاغل مختلف، آقا و خانم و جوان و میان‌سال حضور دارند. البته در هر انتخاباتی، بخشی از این‌ها را به کار می‌گیریم. در انتخابات مجلس دوازدهم حدود ۲۳۰ هزار نفر به کار گرفته شدند. در طول سال نیز دوره‌های آموزشی برای این‌ها برگزار می‌شود. اگر قانون اصلاح شود، برای این‌ها دوره‌هایی برگزار می‌شود. ضمن اینکه قانون برگزاری هر یک از انتخابات‌ها متفاوت است.»
انتخابات امن
اهمیت و هیجان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری البته جلسات هیئت‌دولت را هم دربرگرفته و روز گذشته در حاشیه برگزاری جلسه هیئت دولت برخی از اعضا به اعلام خبر در این حوزه پرداختند. یکی از این افراد احمد وحیدی، وزیر کشور بود که اجرا و در واقع مسئولیت برگزاری انتخابات برعهده وزارتخانه تحت مدیریت اوست. وحیدی توضیح داد:«مشکل و اعتراضی در روند ثبت‌نام‌ها نداشتیم و تعداد واجدین شرایط رای‌دهی در انتخابات، تفاوت چندانی با انتخابات مجلس نخواهد کرد. انشاالله در همان مدت ۵۰ روز که قانون پیش‌بینی کرده، فرایند انتخابات طی و هشتم تیر انتخابات برگزار خواهد شد. اگر به هر دلیل نتیجه انتخابات در مرحله اول انتخابات روشن نشود، مرحله دوم انتخابات یک هفته بعد در تاریخ ۱۵ تیر برگزار می‌شود.»
وزیر کشور به تامین امنیت انتخابات هم اشاره کرد:«با تدابیر پیش‌بینی شده و هماهنگی همه دست‌اندرکاران و حضور گسترده مردم در بحث امینت هم مشکلی نخواهیم داشت و همه پیش‌بینی‌ها انجام شده است.» او همچنین از چاپ تعرفه‌های انتخاباتی خبر داد و گفت:«این تعرفه‌ها روز انتخابات توزیع خواهد شد.»
محمد مخبر، کفیل ریاست‌جمهوری هم روز گذشته در جلسه هیئت دولت حضور داشت. او در حاشیه این جلسه و در جمع خبرنگاران با اشاره به تاکید رهبری مبنی بر زمینه‌سازی برای مشارکت پرشور مردم در انتخابات و برگزاری انتخابات در امنیت و سلامت کامل گفته بود:«ما به‌عنوان یاران رئیس‌جمهور شهید، برای حفظ میراث ایشان باید در دو عرصه تلاش کنیم، عرصه اول برگزاری سالم، امن و مشارکتی انتخابات و عرصه بعدی تداوم فعالیت‌های دولت به شکل جهادی و بدون هیچ‌گونه خلل و کندی است.»
پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما هم البته در حاشیه این جلسه به تلاش صداوسیما در حوزه انتخابات پرداخت:«رسانه ملی هم مثل بقیه دستگاه‌های درگیر در حوزه انتخابات با یک شرایط پیش‌بینی‌نشده مواجه شد و اقداماتی که در دوره‌های پیش ظرف یک سال برای آماده‌سازی زیرساخت‌ها و طراحی برنامه‌ها اتفاق می‌افتاد، در زمانی بسیار کوتاه ناگزیر به انجام آن شدیم. ما منتظر اعلام نظر نهایی شورای نگهبان هستیم، اما از جهت آماده‌شدن زیرساخت‌های لازم در تولید فنی، طراحی برنامه‌ها، محورها و پرسش‌ها آمادگی لازم تقریباً وجود دارد. مجری(مناظرات) هنوز قطعی نیست. اسامی چند نفر از همکاران در دست بررسی است که امیدوارم تا اوایل هفته آینده در این زمینه اطلاع‌رسانی شود.»
دولت باید بی‌طرف باشد
در جلسه دولت اما برخی اعضا در جمع خبرنگاران از لزوم بی‌‌طرفی دولت و رعایت اخلاق در انتخابات گفتند. مانند محمد دهقان، معاون حقوقی ریاست‌جمهوری که در حاشیه این جلسه به موضع دولت در انتخابات ریاست‌جمهوری، پرداخت:«کارکنان دولت مطابق قانون انتخابات ریاست‌جمهوری نباید از جایگاه خود علیه یا له کاندیدایی اقدامی انجام دهند و از امکانات دولتی به نفع کاندیدایی استفاده کنند. ما این را به کل کارکنان دولت اعلام کرده‌ایم و بخشنامه آن را هم صادر می‌کنیم زیرا دولت باید در انتخابات بی‌طرف باشد.»
مواضع انتخاباتی در حیاط دولت
در میانه این اظهارنظرها و گفت‌و‌شنودها اما برخی از اعضای هیئت‌دولت که با حضور در وزارت کشور نسبت به ثبت‌نام در انتخابات اقدام کرده بودند هم از فرصت حیاط دولت برای خط و نشان کشیدن‌های انتخاباتی استفاده کردند. مانند علیرضا زاکانی، شهردار تهران که در جمع خبرنگاران اظهار کرد:«در صورت تائید صلاحیت از سوی شورای نگهبان، برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی مرخصی می‌گیرم. من ایده‌های تحولی برای کشور دارم و جهت کشور را در جهت دولت آقای رئیسی می‌دانم که باید استمرار یابد، نقاط قوت آن تشدید شود و ابعادی هم که به رفع کاستی نیاز دارد با دقت انجام شود.»
او در پاسخ به این پرسش که اگر در انتخابات رای نیاورید به شهرداری تهران بازمی‌گردید؟ گفته بود: «باید همین بشود، ولی رای می‌آورم». او تاکید کرده بود:«خط قرمز به همه معاونان و شرکت‌ها را گفته‌ام که کسی در شهرداری حق کار سیاسی به معنای ورود برای اشخاص و به طور اولی برای بنده را هم ندارد. این خط قرمز برای خود من پررنگ‌تر است.»
صولت مرتضوی، وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی هم از دیگر افرادی بود که ضمن ثبت‌نام برای حضور در انتخابات، حاشیه جلسه دولت را فرصتی مغتنم برای گفت‌وگویی یک‌طرفه با رقبا دانست:«تا آخر انتخابات می‌مانم. آمده‌ام که بمانم. مگر آمده‌ام به نفع کسی کنار بروم؟»
امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران هم در حاشیه هیئت دولت ضمن ابراز امیدواری برای وقوع یک رقابت انتخاباتی به احسن‌الوجه و انتخاب شایسته‌ترین فرد عنوان کرد:«بنده خودم را متعلق به جبهه انقلاب می‌دانم و از هر تصمیمی که مجموعه جبهه انقلاب به آن برسد، تبعیت می‌کنم.»
