چانهزنی در اروپا، فشار در اسرائیل
تلاش‌های جهانی برای پایان دادن به جنگ در غزه ادامه دارد. در مسیر همین تلاش‌های بین‌المللی، اتحادیه اروپا در حال تلاش برای پیگیری یک ابتکار صلح جامع برای برقراری آتش‌بس است. روز گذشته و در جریان نشست‌های ماهانه وزرای خارجه اتحادیه اروپا، موضوع راه‌حل‌های پیشنهادی این اتحادیه نیز مطرح شده است. براساس خبر منتشرشده از سوی یورونیوز، نشست جاری با حضور وزرای امور خارجه عربستان سعودی، مصر، اردن و دبیرکل اتحادیه عرب در بروکسل تشکیل شده است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جریان سخنرانی خود در این نشست، از حمایت این اتحادیه از تلاش برای طرح ایجاد دو کشور در سرزمین‌های اشغالی به‌رغم مخالفت‌های اسرائیل، خبر داد. در جریان همین پیگیری‌های دیپلماتیک روز گذشته دیدارهایی میان وزرای خارجه اتحادیه اروپا و وزرای خارجه رژیم صهیونیستی و فلسطین نیز برگزار شد. به گزارش یورونیوز، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هدف اعلامی اسرائیل مبنی بر نابودی حماس را نیز زیر سوال برده است. این رسانه اروپایی با «ویران‌گر» خواندن جنگ اسرائیل در غزه که بیش از ۳ ماه طول کشیده، به نقل از بورل نوشته است: «چه راه‌حلی [به غیر از راه‌حل دوکشوری] به ذهن آن‌ها می‌رسد؟ می‌خواهند کاری کنند که همه فلسطینی‌ها [از نوار غزه] بروند؟ همه آن‌ها را بکشند؟... آنطوری که آن‌ها دارند حماس را از بین می‌برند، راهش نیست. آن‌ها نفرت را برای چندین نسل تضمین کردند.»
طرح بورل چیست؟
جزئیات زیادی از طرح پیشنهادی جوزپ بورل برای صلح در غزه منتشر نشده است. اما بنا بر گزارش رسانه‌های اروپایی، قبل از برگزاری نشست روز دوشنبه در بروکسل، سرویس دیپلماتیک اتحادیه اروپا سندی برای ۲۷ کشور عضو این اتحادیه ارسال کرده که در آن یک نقشه راه برای رسیدن به صلح در این مناقشه پیشنهاد شده است. براساس این سند، فراخوانی برای تشکیل «کنفرانس مقدماتی صلح» از سوی اتحادیه اروپا، مصر، اردن، عربستان سعودی و اتحادیه عرب صادر خواهد شد تا این کنفرانس با حضور ایالات متحده آمریکا و سازمان ملل متحد برگزار شود. رسانه‌های اروپا، ابتکار صلح بورل را یک طرح ۱۰ ماده‌ای خوانده‌اند.
مانع در راه اروپا چیست؟
در بخش دیگری از گزارش یورونیوز، به موانع طرح صلح اتحادیه اروپا و موضع دو طرف جنگ پرداخته شده است. اگر طرف فلسطینی و اسرائیلی در این کنفرانس شرکت نکنند، این نشست در هر صورت برگزار خواهد شد و دو طرف در جریان آن قرار خواهند گرفت. گزارش مذکور، دوگانگی در فلسطین و موضع سخت اسرائیل علیه فلسطینیان را از جمله موانع رسیدن به آتش‌بس می‌داند. مقامات اتحادیه اروپا اذعان دارند که مقامات و دیپلمات‌های اسرائیلی در حال حاضر هیچ علاقه‌ای به راه‌حل موسوم به دوکشوری ندارند، اما اصرار دارند که این تنها گزینه برای صلح بلندمدت است. دوگانگی فلسطین در قدرت داشتن حماس و تشکیلات خودگردان تعریف می‌شود. تشکیلات خودگردان به‌عنوان اداره‌کننده کرانه باختری، مورد حمایت غرب و طرف مذاکره اسرائیل است درحالی‌که حماس به‌عنوان اداره‌کننده غزه، قصد نابودی اسرائیل را دارد. نتانیاهو و دولت حاکم بر اسرائیل اما به‌طور واضح اعلام کرده‌اند که قصد دارند کنترل امنیتی غزه را در دست خود نگه دارند که به طور طبیعی، چنین رویکردی با تشکیل یک کشور فلسطینی در تضاد کامل است. البته مشخص نیست که ضمانت اجرایی این طرح صلح از سوی اروپایی‌ها چیست. طرح اتحادیه اروپا پیشنهاد می‌کند که شرکت‌کنندگان در کنفرانس صلح، بسته به طرحی که در این گردهمایی تصویب می‌کنند، باید «عواقب» عدم پذیرش آن را برای هر دو طرف مشخص کنند اما معلوم نکرده‌اند که این عدم پذیرش، ممکن است چه پیامدی برای فلسطین یا اسرائیل داشته باشد.
دردسر‌های نتانیاهو
نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی شاید این روزها سخت‌ترین دوران سیاسی خود را پشت سر بگذارد. از یک طرف، درگیر جنگی در نوار غزه است که کارشناسان پایانی برای آن متصور نیستند و معتقدند اسرائیل به هدف خود که نابودی کامل حماس است، نخواهد رسید. از سوی دیگر، شاید برای اولین بار یک اجماع جهانی علیه اسرائیل به خاطر آن نسل‌کشی که در غزه به راه انداخته، ایجاد شده است. به غیر از فشار افکار عمومی جهان، آفریقای جنوبی نیز در دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه شکایتی حقوقی مبنی بر نسل‌کشی از سوی اسرائیل را پیگیری می‌کند. به غیر از تمام فشارهای خارجی، درون سرزمین‌های اشغالی نیز فشارهای زیادی به نتانیاهو و کابینه او وارد می‌شود. رقبای سیاسی‌اش از یک سوی به‌دنبال سرنگون کردن او هستند و خانواده اسرای اسرائیلی در دست حماس، از سوی دیگر به نتانیاهو فشار می‌آورند. آن‌ها در آخرین اقدام خود، وارد جلسه کنست اسرائیل و با ماموران امنیتی این نهاد درگیر شدند. تعدادی از این خانواده‌ها، یک‌شنبه‌شب نیز مقابل خانه نتانیاهو تحصن کردند و از او خواستند که برای آزادی اُسرا با حماس به توافق برسد.
در چنین شرایطی، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی خبر از ابتکاری در خصوص تبادل اُسرا داده است. به گزارش ایسنا، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی دوشنبه در دیدار با نمایندگان خانواده‌های اُسرای اسرائیلی در غزه بدون اشاره به جزئیات از وجود یک ابتکار صهیونیستی برای تبادل اُسرا خبر داد. براساس بیانیه‌ای که دفتر نخست‌وزیر این رژیم منتشر کرده، نتانیاهو ارائه طرحی را از سوی حماس رد کرده است. اما او مدعی است که آن‌ها طرحی برای تبادل اُسرا با حماس دارند که امکان انتشار جزئیات آن وجود ندارد.
این نخستین بار است که طی روزهای اخیر، یک مقام صهیونیست از وجود یک ابتکار تبادل صحبت می‌کند. برعکس این ادعا، رسانه‌ها از اختلاف نظر در کابینه نتانیاهو خبر می‌دهند. دولت اسرائیل هیچ نشانه‌ای از تمایل به پایان دادن به جنگ از خود نشان نداده درحالی‌که حماس، هر گونه مذاکره در خصوص تبادل اُسرا را به برقراری آتش‌بس مشروط کرده است. ابتکار محرمانه مدنظر نتانیاهو، با پیش‌شرط حماس و صحبت‌های پیشین او تضاد دارد. نتانیاهو بارها اعلام کرده که برای آزادی اُسرای اسرائیلی، شرط آتش‌بس با حماس را نخواهد پذیرفت. او معتقد است که در صورت پذیرش این شرط، اقدام بعدی حماس از عملیات هفتم اکتبر سنگین‌تر خواهد بود. پس از عملیات حماس در هفتم اکتبر، حداقل ۲۳۹ نفر به اسارت نیروهای مقاومت درآمدند. حماس طی آتش‌بس موقتی که ابتدای دسامبر پایان یافت، ۱۰۵ اسیر اسرائیلی را با ۲۴۰ اسیر فلسطینی تبادل کرد. تخمین رسانه‌ها و مقامات صهیونیست این است که احتمالاً ۱۳۶ اسیر اسرائیلی دیگر در نوار غزه باشند.
