سه مواجهه با تروریسم
چهارمین سالگرد شهادت سردار سلیمانی، روز حادثه‌ای خون‌بار در کرمان بود. دو انفجار در مسیر شرکت‌گنندگان در مراسم، تعداد زیادی شهید و مجروح بر جای گذاشت. آمار شهدا ابتدا ۱۰۳ نفر اعلام شد اما با بررسی‌های دقیق‌تر، تا زمان تنظیم این گزارش به 89 نفر رسیده است. این حمله از لحاظ میزان تلفات، یکی از بزرگترین حملات تروریستی تاریخ پس از انقلاب در ایران است. ابتدا بنا بر عادت معمول، آمریکا و اسرائیل در مظان اتهام طراحی و اجرای این ترور قرار گرفتند اما وزارت خارجه آمریکا با فاصله کمی از حمله، انفجارهای کرمان را هولناک خواند و با بازماندگان این حادثه ابراز هم‌دردی کرد. اسرائیلی‌ها نیز موضعی رسمی در خصوص این حمله نگرفتند. روز پنج‌شنبه گذشته، در نهایت داعش با انتشار بیانیه‌ای مسئولیت این انفجار را برعهده گرفت. پس از انتشار این بیانیه، متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد: «براساس تمام اطلاعات موجود، برای ما روشن است که این یک حمله تروریستی بوده است. ما گزارش‌هایی را دیده‌ایم که می‌گوید داعش مسئولیتش را برعهده گرفته است. نمی‌توانم از این تریبون ارزیابی رسمی را درباره اینکه مسئولیت بمب‌گذاری با چه کسی است، اعلام کنم، اما این حمله همه نشانه‌های حملات داعش را دارد.» پیش از انتشار این بیانیه، خبرگزاری دولت – ایرنا – در گفت‌وگویی با یک منبع آگاه، این دو انفجار را ناشی از عملیات انتحاری دانست. درحالی‌که پیش از آن، گمانه‌زنی‌ها بر انفجار دو بسته انفجاری متمرکز شده بود اما بیانیه داعش، مهر تائیدی بر انتحاری بودن این عملیات زد و «عمر الموحد» و «سیف‌الله المجاهد» را به عنوان دو عامل انفجار معرفی کرد.
داعش نه، اسرائیل
البته بعضی از رسانه‌های اصول‌گرا، با تمرکز بر بعضی نکات این بیانیه در اینکه آیا داعش عامل این حمله بود یا نه، تشکیک کرده‌اند و همچنان رژیم اسرائیل را عامل این حمله می‌دانند. خبرگزاری اصول‌گرای تسنیم در این خصوص نوشت: «ابتدا اینکه هیچگاه سابقه نداشته است داعش در بیانیه‌هایش از عبارت «ایران» استفاده کند، بلکه این گروه تکفیری همواره ایران را «بلاد فارس» یا «ولایت خراسان» می‌خواند. دوم اینکه، سابقه نداشته تصویر عامل تروریست عملیات که اتفاقاً در حین عملیات کشته شده به صورت محوشده منتشر شود! نکته سوم اینکه هیچگاه بیانیه پذیرش مسئولیت عملیات‌های داعش با تأخیر ۳۰ ساعته منتشر نمی‌شود، بلکه داعش قبل از هر عملیات حتی تصاویر بیعت و بیانیه پذیرش مسئولیت را آماده و بلافاصله بعد از اجرای عملیات منتشر می‌کند. اساساً روش داعش برای اجرای عملیات ابتدا تهدید، سپس فتوا و بعد اجرای عملیات و بلافاصله انتشار بیانیه پذیرش مسئولیت
عملیات است. درحالی‌که در این عملیات ابتدا اقدام تروریستی انجام شد و بعد از آن فتوا و تهدید و بیانیه با تأخیر منتشر گردید! نکته چهارم، ادبیات سیاسی این بیانیه است که با ادبیات همیشگی داعش تفاوت اساسی دارد و مشخص می‌کند نویسنده بیانیه به‌هیچ‌وجه داعش نبوده است. درواقع بیانیه‌ای که داعش با تأخیر در پذیرش مسئولیت حادثه تروریستی کرمان منتشر کرد را سرویس اطلاعاتی رژیم صهیونیستی تنظیم کرده بود و خلافت داعش صرفاً انتشار آن را از رسانه‌های رسمی خود بر عهده داشته است.»
دولت چه اقداماتی انجام داد؟
مقامات دولتی، انتظامی و نظامی بعد از حادثه تروریستی کرمان، راهی این شهر شدند. بهرام عین‌اللهی و احمد وحیدی وزرای بهداشت و کشور و احمدرضا رادان، فرمانده انتظامی از جمله این مقامات بودند. عین‌اللهی مدیریت رسیدگی به شهدا و مجروحان را بر عهده گرفت و اولین کاهش آمار شهدا را نیز او در گفت‌وگو با صداوسیما اعلام کرد. رادان در محل حمله حاضر شد و وحیدی نیز با بعضی خانواده‌های شهدای این حادثه دیدار کرد. خانواده شهید سلیمانی و فرمانده کل سپاه نیز پس از این حادثه در یکی از بیمارستان‌های کرمان حاضر شدند.
سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری آخرین و شاخص‌ترین مقام دولت بود که روز گذشته برای شرکت و سخنرانی در مراسم بزرگداشت شهدای این حادثه تروریستی، به کرمان سفر کرد. او در این سفر، با خانواده شهدای حادثه کرمان و مجروحان این عملیات تروریستی نیز دیدار کرد. ابراهیم رئیسی در بخشی از صحبت‌هایش در این مراسم گفت: «این شهادت‌ها سرمایه‌ای عظیم برای کشور است که مسئولیت و آزمون مسئولان کشور در خدمتگزاری به شما مردم را سنگین‌تر کرده است. امروز بیداری مردم جهان و توجه افکار عمومی و دل‌های ملت‌های آزاده به مردم غزه از برکات خون شهدای مردم مظلوم این منطقه است.»
طی دو روز پس از حمله، اخباری مبنی بر تیراندازی‌های پراکنده در کرمان نیز منتشر شد که مقامات استانی، آنها را تکذیب کردند اما روز گذشته، خبری به نقل از احمد وحیدی مبنی بر دستگیری اشخاص مرتبط با تروریست‌های مذکور نیز منتشر شد. به فاصله کمی، سیدمجید میراحمدی، معاون امنیتی-سیاسی وزیر کشور به‌طور رسمی اعلام کرد، اشخاص مرتبط با این عملیات، در ۵ استان و ۵ شهر توسط دستگاه‌های امنیتی بازداشت شدند. چهره‌های نظامی نیز در پی این حادثه به اظهارنظر پرداختند. با توجه به اینکه وعده «پاسخ سخت» پس از این حادثه برای گرفتن انتقام شهدا داده شده بود، اظهارنظر چهره‌های نظامی اهمیتی بیش از قبل داشت. سردار حسین سلامی، فرمانده کل سپاه، یکی از نظامیانی بود که روز گذشته در آخرین اظهارنظر خود نسبت به عملیات تروریستی کرمان، گفت: «می‌خواهم بگویم انتقام این شهیدان قبل از شهادت‌شان گرفته شده است؛ ما امروز با آرایش پیوسته و زنجیره به‌هم‌متصل از شیاطین کوچک و بزرگ عالم در نبرد هستیم، نبردی بین اسلام و کفر درگرفته و یک واقعیت و یک حقیقت انکارناپذیر در صفحه زندگی امروز ملت ایران و اسلام است.»
مواضع سیاسیون
موضع‌گیری‌ها در خصوص حادثه کرمان، با فاصله کمی از وقوع حمله آغاز شد. بخشی از این مواضع و بیانیه‌های صادرشده از سوی چهره‌ها یا جریان‌های سیاسی مربوط به روز چهارشنبه – روز حمله – بوده و بعضی دیگر مربوط به پنج‌شنبه و جمعه گذشته هستند. آنچه در ادامه می‌آید، مواضع گروه‌ها و چهره‌های سیاسی در دو روز گذشته است.
اصلاح‌طلبان
چهره‌های گوناگون اصلاح‌طلب و اعتدالی، نسبت به این حادثه اعلام موضع کردند. تمام این چهره‌ها، ضمن محکوم کردن حادثه تروریستی کرمان، با بازماندگان و خانواده‌های شهدا و آسیب‌دیدگان این حادثه اعلام هم‌دردی کردند و خواستار برخورد با عوامل درگیر در این حمله شدند. سیدمحمد خاتمی، رئیس‌جمهور اسبق کشورمان نیز با صدور بیانیه‌ای اظهار داشت: «تروریسم پلید که بزرگترین دشمن انسان و زندگی صلح‌آمیز اوست، باز هم فاجعه آفرید و شمار بزرگی از مردم شریف و بیگناه ایران را در کرمان عزیز به شهادت رساند و جمع بزرگتری را مجروح کرد. این اقدام جنایتکارانه را شدیداً محکوم می‌کنم و لزوم پیگیری سریع و همه‌جانبه آن و شناخت اهداف و علل، و شناسایی و معرفی عوامل وقوع این فاجعه انسانی را از سوی مسئولان و نهاد‌های ذیربط یادآور می‌شوم.»
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه دولت‌های یازدهم و دوازدهم با انتشار متنی در صفحه اینستاگرام خود به این حادثه واکنش نشان داد: «جنایت هولناک تروریستی در کرمان بسیار تلخ و ناگوار بود و نشان داد تروریسم کور برخلاف هنجارهای انسانی برای رسیدن به اهداف پلیدش از هیچ جنایتی علیه بی‌گناهان فروگذار نیست؛ همان‌گونه که رژیم جنایتکار صهیونیستی، به‌عنوان سردمدار و سرچشمه تروریسم در منطقه و جهان، هزاران زن و مرد و کودک بی‌دفاع را در غزه به خاک و خون کشیده است. بی‌گمان، این غم مشترک و دردناک ملی، همدلی و یک‌پارچگی همگانی در ایران سربلند را افزایش خواهد داد. ضروری است منطقه و جهان نه‌تنها این اقدام ددمنشانه تروریستی را محکوم نموده و برای مجازات آمران و مباشران آن به‌صورت یک‌پارچه همکاری نمایند، بلکه همزمان لازم است برای برخورد و ریشه‌کنی این بلای خانمانسوز جهانی، اقدام عملی برای توقف فوری تروریسم دولتی، آپارتاید و جنایات جنگی اسرائیل به‌ویژه در غزه را سامان داده و ملاحظات توجیه‌ناپذیر سیاسی در ادامه حمایت از رژیم تروریستی اسرائیل را کنار بگذارند.»
سیدحسن خمینی نیز در سخنرانی خود در حسینیه جماران، تحلیلی در خصوص این حادثه ارائه کرد و گفت: «در زمان امام و بعد از امام هیچگاه امنیت ما به سمت یک امنیت بسته و متصلب نرفته است؛ امنیت ما از مسیر پیوند با مردم شکل گرفته است. به همین جهت یک تحلیل بسیار اشتباه پشت اتفاق دیروز کرمان است. این اتفاق باعث ناامنی نخواهد شد، بلکه باعث امنیت بیشتر می‌شود. بهخاطر اینکه اینطور کارها جامعه را بیشتر دور هم جمع و همدلی‌ها را بیشتر و شکاف‌ها را پر می‌کند. اینگونه کارهای کور دردهای بسیار سنگینی هم دارد. شاید از بعضی خانواده‌ها چندین نفر به شهادت رسیدند، ولی این خون‌ها ریشه امنیت را در کشور ما قوی می‌کند؛ چراکه انسجام ملی به وجود می‌آورد. هرگاه دلمان می‌خواهد امنیت ما در کشور بیشتر شود، باید تلاش کنیم انسجام ملی ما بیشتر شود.»
مجمع نیروهای خط امام، یکی از تشکل‌های اصلاح‌طلبی بود که روز گذشته، با صدور بیانیه‌ای حمله تروریستی کرمان را محکوم کرد. در این بیانیه آمده است: «حمله جنایتکارانه علیه شماری از شهروندان بیگناه و به خاک و خون کشیده شدن صدها تن از زنان و مردان و کودکان مظلوم در شهر کرمان، بار دیگر چهره زشت و پلیدِ تروریسم را به نمایش گذاشت.
این عملیات تروریستی در سالروز شهادت سردار سلیمانی که خود قربانی تروریسم دولتی شد، از سوی هر کس و هر جریانی و با هر نیتی که صورت گرفته باشد، اقدامی محکوم و شنیع و ضدانسانی است که همه وجدان‌های پاک و سلیم را به انزجار واداشته و دل‌های بسیاری را مالامال از درد و اندوه می‌کند. پیشینه تاریخی ملت ایران نشان داده که هیچگاه با جریان ترور همراه نشده و مرعوب تهدید و کشتار و خشونت نخواهد شد.»
حزب اعتدال و توسعه
محمدباقر نوبخت، دبیرکل حزب اعتدال و توسعه نیز روز پنج‌شنبه با صدور بیانیه‌ای، در خصوص حمله تروریستی کرمان موضع گرفت. در بیانیه نوبخت آمده است: «این اقدام غیرانسانی و نفرت‌انگیز، قطعاً از سوی کسانی صورت گرفت که برای بقای خود راهی جز کشتار بی‌رحمانه دیگران نمی‌بینند. آن‌سان که نسل‌کشی فلسطینیان از سوی رژیم غاصب صهیونیستی در برهه فعلی بارزترین مصداق عینی از رویکرد مشابه است. در چنین شرایطی انتظار می‌رود،کلیه ابعاد اطلاعاتی و امنیتی این اقدام دلخراش و ناجوانمردانه که تمرکز اصلی‌اش تقلیل مؤلفه‌های «امنیت ملی» و ایجاد «ناامنی» در کشور است، با سرعت و دقت و به‌صورت ویژه از سوی نهاد‌های ذیربط شناسایی و اقدامات مؤثر برای جلوگیری از تکرار آن انجام گیرد.»
اصولگرایان
احمد علم‌الهدی، امام‌جمعه مشهد، در خطبه‌های نمازجمعه روز گذشته در خصوص حادثه کرمان گفت: «دیروز صبح داعش بیانیه داد که حادثه کرمان به ما مربوط نیست، اما بعدازظهر در بیانیه دیگری اعلام کرد که این اتفاق کار دو نفر از نیروهای انتحاری ما بوده است. چطور می‌شود در عرض چند ساعت دو بیانیه کاملاً متفاوت بدهند؟ پس در حقیقت حادثه تروریستی کرمان کار اسرائیل و آمریکا بود، زیرا این‌ها دیدند تهدیدهای مقام معظم رهبری به جایی خواهد رسید که بر پرونده انتقام حاج قاسم اضافه می‌گردد و آمریکا و اسرائیل بدبخت‌تر می‌شوند. لذا این‌ها توطئه کردند و پولی به داعش دادند تا کار را به گردن بگیرد تا هم اسرائیل مورد انتقام ایران قرار نگیرد و هم بگویند داعش هنوز وجود دارد.»
علی‌اکبر ولایتی، مشاور مقام رهبری در امور بین‌الملل و وزیر اسبق امور خارجه در بیانیه‌ای اعلام کرد: «دشمنان ایران اسلامی با تمام توان و ظرفیت خویش نتوانستند به اهداف شوم خود دست یابند اما این‌بار با اقدام تروریستی و درمراسم سالگرد شهادت سردار مقاومت، شهید حاج قاسم سلیمانی و به شهادت رساندن و مجروح کردن مردم بی‌دفاع و متدین، آنان را به خاک و خون کشاندند و کینه و عداوت دیرینه خویش را با ملت بزرگ ایران نشان دادند. ملت شریف ایران ثابت کرده‌اند با اینگونه اقدامات ذلیلانه و ناجوانمردانه، از پای ننشسته و ذره‌ای از مواضع انقلابی خویش عقب‌نشینی نخواهند کرد. در این میان لازم است نهاد‌های امنیتی و انتظامی با جدیت نسبت به شناسایی آمران و عاملان این حادثه خونین اقدام نموده و زمینه‌های بروز اینگونه تحرکات شیطانی را در نطفه از میان بردارند و پاسخ قاطعانه را اجرا نمایند.»
جبهه پایداری
جبهه پایداری انقلاب اسلامی در بیانیه‌ای، اعلام کرد: «اقدام تروریستی ناجوانمردانه‌ی دژخیمان عالم علیه مردم بی‌دفاع، آن‌هم درست در سالگرد شهادت شهید راه آزادی حاج قاسم سلیمانی و یارانش نشان‌دهنده‌ی درماندگی توأمان و سرخوردگی بی‌شمار آنها در تقابل با جبهه‌ی آزادی‌بخش مقاومت و محبوبیت عمیق سرداران و فرماندهان آن در قلوب مردم منطقه است. مطمئناً این اقدامات کور نه‌تنها خدشه‌ای در اراده‌ی پولادین مردم قهرمان و شهیدپرور ایران اسلامی در تبعیت و عمل به آرمان‌های الهی و رسالت انقلابی خود وارد نمی‌سازد بلکه آنان را در پیمودن این مسیر مصمم‌تر می‌سازد.»
مرتضی آقاتهرانی، چهره شاخص جبهه پایداری و نماینده مجلس نیز روز گذشته بیانیه‌ای کوتاه در خصوص حادثه کرمان منتشر کرد: «آمریکا و سرسپردگانش خوب می‌دانند که در برابر تربیت‌یافتگان اسلام ناب محمدی به رهبری امامین انقلاب با این قتل و غارت‌ها هرگز ره به جایی نبرده و نخواهند برد؛ چه اینکه مجاهدت و مقاومت نهایت مسیرش یا پیروزی است و یا نیل به سعادت ابدی و شهادتی است که بر سالکین راه رقم خورده است. از مسولین امر توقع انتقامی سخت از استکبار جهانی را داشته‌ایم.»
براندازان
موضع براندازان تا قبل از آنکه «داعش» مسئولیت انفجار را برعهده بگیرد، سکوت بود، ولی تا داعش پذیرفت و بحث اسرائیل تحت‌الشعاع قرار گرفت، سکوت خود را شکستند و موضع گرفتند و یکی ریشه ماجرا را «اسلام‌گرایی جهادی» دانست.
