تصمیم تاریخی اوجالان

روز گذشته گروه مسلح موسوم به «حزب کارگران کردستان ترکیه»‌ یا همان پ.ک.ک انحلال خود را اعلام کرد. در گزارشی که شبکه تلویزیونی الجزیره به نقل از پ.ک.ک منتشر کرد، آمده است: «ما انحلال حزب و زمین گذاشتن سلاح و توقف درگیری مسلحانه با ترکیه را اعلام می‌کنیم.» در بیانیه صادرشده از سوی پ.ک.ک آمده است که «این تصمیم در پاسخ به فراخوان تاریخی عبدالله اوجالان رئیس پ.ک.ک که در استانبول زندانی است، در تاریخ ۲۷ فوریه، مبنی بر عبور از مبارزه مسلحانه و حرکت به سمت جامعه‌ای دموکراتیک و صلح‌آمیز اتخاذ شده است.» وبگاه ترکیه‌ای «سربستیت» نیز اخیراً فاش کرده بود که عبدالله اوجالان به صورت تلفنی در نشست اخیر پ.ک.ک شرکت داشت. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه نیز پیشتر اعلام کرده بود که تمام موانع برای خلع سلاح پ.ک.ک را پشت‌سر گذاشته است.

ترکیه مسئله پ.ک.ک را تهدیدی علیه امنیت ملی خود تعریف کرده بود و در این سال‌ها به طور مداوم به خاک سوریه و عراق و مناطق کُردنشین آنها حملات نظامی انجام داده و مناطقی در این دو کشور را نیز به اشغال خود درآورده است. پس از سقوط امپراتوری عثمانی و تقسیمات سرزمینی پس از جنگ جهانی اول، کردها در ترکیه، به اقلیت‌ بدون کشور تبدیل شدند. در پی نارضایتی از وضعیت سیاسی و اجتماعی، گروه‌هایی از کردها در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی به مبارزه علیه دولت‌ ترکیه روی آوردند.پ.ک.ک در سال ۱۹۷۸ به رهبری عبدالله اوجالان در جنوب‌شرقی ترکیه پایه‌گذاری شد؛ اما فعالیت‌های این گروه از سال ۱۹۸۴ با مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه آغاز شد.

این حزب که ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی داشت، با هدف تشکیل یک سرزمین مستقل کُردی مشغول به‌کار شد، اما بعدها هدف خود را به کسب حقوق بیشتر و خودمختاری محدود در مناطق کُردنشین ترکیه کاهش داد. پ‌ک‌ک و ترکیه طی سال‌های گذشته در خطوط مرزی عراق همواره با یکدیگر درگیر بوده‌اند. بسیاری از کشورهای جهان این گروه را یک سازمان تروریستی می‌دانند.  عبدالله اوجالان در سال ۱۹۹۹ در نایروبی، پایتخت کنیا، توسط نیروهای ویژه ترکیه دستگیر شد و ابتدا به اعدام و سپس به حبس ابد محکوم شد.

از آن زمان در جزیره امرالی در حبس انفرادی به‌سر می‌برد. دستگیری اوجالان به کاهش موقت درگیری‌ها انجامید و در سال‌های بعد، آتش‌بس‌هایی توسط پ.ک.ک اعلام شد. این آتش‌بس‌ها اما ناپایدار بودند و گفت‌وگوها با دولت ترکیه نیز همواره با شکست روبه‌رو شد. در سال ۲۰۱۳ امیدها برای صلح قوت گرفت؛ پ.ک.ک اعلام کرد که نیروهای خود را از ترکیه خارج می‌کند اما این روند با شکست آتش‌بس در ژوئیه ۲۰۱۵ و بازگشت درگیری‌ها متوقف شد. مناطق کردنشین در جنوب‌شرقی ترکیه در این دوره شاهد یکی از خونین‌ترین فصل‌های درگیری بودند.

در سال‌های اخیر، تمرکز مبارزه پ.ک.ک به شمال عراق و مناطق مرزی انتقال یافته بود. این حزب پایگاه‌هایی در مناطق کوهستانی قندیل دارد؛ جایی که ترکیه ده‌ها پایگاه نظامی در آن ایجاد کرده و عملیات هوایی و زمینی متعددی علیه مواضع پ.ک.ک انجام داده است. در سوریه نیز، ترکیه به دلیل ارتباط «یگان‌های مدافع خلق» با پ.ک.ک، این گروه را هدف حملات قرار داده و عملیات‌هایی مشترک با گروه‌های سوری متحد خود انجام داده است. از سوی دیگر، یگان‌های مدافع خلق، ستون فقرات نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) هستند که مورد حمایت آمریکا بوده و همین امر موجب تنش‌هایی میان واشنگتن و آنکارا شده است.

گفته می‌شود که دولت ترکیه به اوجالان وعده داده که در صورت انحلال رسمی حزب، امکان انتقال از جزیره امرالی به حبس خانگی در خاک ترکیه فراهم خواهد شد. اکنون با تصمیم رسمی حزب کارگران کردستان به انحلال خود، این سناریو بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است و این تحول می‌تواند یکی از مهم‌ترین تحولات امنیتی و سیاسی در ترکیه و منطقه باشد و چشم‌اندازی نو برای آینده کُردها در روابطشان با دولت ترکیه ترسیم کند.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید