درگیری هند و پاکستان به کجا می‌رسد؟استراتژی آشنای هند در واکنش به حملات پاکستان احتمال گسترش تنش را کم می‌کند
آیا این پایان ماجراست یا تازه شروع شده؟ بامداد روز چهارشنبه هند حملات موشکی را علیه آنچه «زیرساخت تروریسم» در پاکستان خواند که در کشمیر تحت کنترل پاکستان است، انجام داد.
آیا این پایان ماجراست یا تازه شروع شده؟ بامداد روز چهارشنبه هند حملات موشکی را علیه آنچه «زیرساخت تروریسم» در پاکستان خواند که در کشمیر تحت کنترل پاکستان است، انجام داد. دولت هند اعلام کرد که این حملات در واکنش به حمله تروریستی در پهلگام در کشمیر تحت کنترل هند در آوریل انجام شد که کشته شدن 26 غیرنظامی اکثراً هندی را در پی داشت و دولت هند، دولت پاکستان را مقصر این حملات دانست. هند در این عملیات دست‌کم 5 نقطه را مورد هدف قرار داد که هیچ‌کدام از آنها پایگاه‌های نظامی نبودند.
حملاتی که در بحبوحه نگرانی‌ها از تشدید تنش‌ها در هفته‌های گذشته و آغاز جنگ بین دو کشور صورت گرفته‌اند. پاکستان با آتش توپخانه‌ها پاسخ داد و ادعا کرد که تعدادی از جنگنده‌های هندی را ساقط کرده است. این درگیری بین قدرت‌های دارنده سلاح‌های هسته‌ای تا کجا پیش می‌رود؟ این رویارویی مناقشه دیرینه این دو کشور بر سر کشمیر را چگونه شکل خواهد داد؟ کارشناسان اندیشکده شورای آتلانتیک در این‌باره نظر می‌دهند که خلاصه‌ای از آن را در ادامه می‌خوانیم.
این حملات یک الگوی قابل پیش‌بینی را دنبال می‌کنند؛ یک معاهده آبی می‌تواند راه خروج از درگیری فراهم کند. این حملات غافلگیرکننده نبودند. در چنین عملیات نظامی‌ای، قابلیت پیش‌بینی و الگوها مهم‌اند. هند با در جریان گذاشتن دیپلمات‌های کشورهای گروه 20 و دیگران و آماده‌سازی جهان، شهرت قابل اطمینان بودن خود را حفظ کرده است. حملات نقطه‌زنی 2016 در واکنش به کشتار 19 سرباز هندی، حملات هوایی به بالاکوت در سال 2019 در واکنش به کشتار 40 نفر از شبه‌نظامیان هندی انجام شدند و حالا عملیات سیندور در واکنش به حمله‌ای تروریستی با انگیزه مذهبی و هدفمند که منجر به کشته شدن 26 نفر شده، ادامه یک استراتژی است که هند از سال 2001 از آن رونمایی کرده است.
بیانیه وزارت دفاع هند پس از این حملات تضمینی از اهداف ضدتشدید تنش این کشور است. باوجود این تاریخچه و حملات شدید 2 هفته‌ای دیپلماتیک پس از حمله تروریستی، تشدید فوری یا اقدامی از سوی هند نامحتمل به نظر می‌رسد.
واکنش‌های رهبری پاکستان با اعلام اینکه واکنش هند، اقدامی جنگی است هم بخشی از همین الگوست. وزیر خارجه پیشین پاکستان و وزیر دفاع کنونی به مشارکت پیشین پاکستان در تامین بودجه گروه‌های تروریستی اعتراف کرده‌اند و پاکستان اگر می‌خواهد ثابت کند که تروریست‌ها را آموزش نمی‌دهد یا آنها را با سلاح‌های مرگبار ارتش مسلح مثل تفنگ‌های AK-47 و M4 مجهز نمی‌کند، باید شفاف عمل کند.
هند هم باید شفاف باقی بماند و با جامعه دیپلماتیک جهانی ارتباط خود را حفظ کند و در عین حال رویکرد خود در مبارزه با تروریسم را ادامه دهد. این کشور نباید طعمه حملات ترویستی یا رهبری پاکستان شود و در عوض باید با مزایای تاکتیکی، اقتصادی و دیپلماتیک خود بازی کند. در درازمدت، ثابت خواهد شد که این موثرترین راه برای محافظت از جان شهروندان هندی در برابر تهدیدهای تروریستی بیشتر و حفظ مسیر کشمیر به سوی صلح خواهد بود.
شهروندان کشمیری همچنان بار سنگین این تنش‌ها را تحمل می‌کنند. حملات هند در بحبوحه درخواست پاکستان برای تحقیق مبتنی بر شواهد درباره حمله تروریستی پهلگام در 22 آوریل اتفاق افتاد که بر پویایی شکننده و متزلزل فضای امنیتی منطقه تاکید می‌کند. بر اساس فشار داخلی بر دولت فراملی‌گرا در دهلی‌نو و سابقه دیرینه این کشور مثل حمله 2019 پولواما که به‌طور مشابه منجر به درگیری فرامرزی شد، انتظار واکنش از هند وجود داشت. تبادل چرخشی حملات، لفاظی‌ها و تلافی‌ها موضوع جدیدی نیستند. با این حال، همین آشنایی به روندها نشان‌دهنده شکست مأیوس‌کننده برای یادگیری از اشتباهات گذشته است.
پس از حملات پهلگام، دو دولت به روایت‌های ریشه‌دار خود بازگشتند: هند به سابقه پاکستان در حمایت از گروه‌های شورشی اشاره کرد و پاکستان ادعا کرد که این حملات با پرچم دروغین (بهانه‌ای برای حمله) انجام شده‌اند. این سرزنش‌های دوجانبه نشان‌دهنده رخوت عمیق‌تر استراتژیک، عدم توانایی یا عدم تمایل برای رسیدگی به ریشه‌های درگیری است.
در مرکز این درگیری مردم کشمیر قرار دارند. در روزهای اخیر، کشمیری‌ها در مناطق تحت کنترل هند با آزار و اذیت و حمله فیزیکی روبه‌رو شده‌اند که طبق گزارش‌ها برای تلافی حمله پهلگام صورت گرفته است. این اتفاق‌ها، مجموع دهه‌ها سرکوب سیاسی و کنترل امنیتی در این منطقه است و این موضوع را برجسته می‌کند که شهروندان معمولی کشمیر همچنان بهای خصومت میان این دو کشور را می‌پردازند.
از نظر استراتژیک جنگ تمام‌عیار به نفع هیچ‌کدام از دو طرف نیست. بی‌ثباتی اقتصادی قدرت ارتش پاکستان را سرشکن خواهد کرد و اقدام نظامی به تمرکز کشور برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی آسیب می‌زند. هند که خود را در جایگاه یک قدرت اقتصاد جهانی در حال ظهور قرار داده نمی‌تواند از پس بی‌ثباتی بربیاید. در همسایگی هسته‌ای، هزینه تشدید درگیری چه اتفاقی باشد چه هدفمند، اساساً غیرقابل محاسبه است.
