تزلزل استراتژیک پکن و مانورهای نظامی/مانورهای نظامی چین در اطراف تایوان با هدف جلب توجه غرب انجام می‌‏شود

تلاش‌های چین برای مدیریت رکود اقتصادی و جلوگیری از تبدیل آن به یک بحران سیاسی به یک مانع بزرگ برخورد کرده است و این مانع چیزی نیست جز تغییر در سیاست خارجی ایالات متحده. سال‌ها بود که پکن به دنبال اهرم فشاری در مذاکرات با واشنگتن بود و اعتقاد داشت که روابط بهتر با واشنگتن کلید تثبیت اقتصاد داخلی و وضعیت سیاسی است. با این حال، روند دیپلماسی آمریکا و روسیه، استراتژی چین را مختل کرده است. در واکنش به این روند، شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، فعالیت‌های نظامی، به‌ویژه در غرب اقیانوس آرام را افزایش داده است؛ این تصمیم رویکردی پرخطر است که پیشرفتی محدود خواهد داشت. 

در تاریخ 31 مارس، نیروهای چینی به مدت دو روز تمرینات نظامی برنامه‌ریزی‌نشده‌ای را در اطراف تایوان آغاز کردند. اگرچه چین در گذشته چنین مانورهایی را برگزار کرده اما این بار یک جنگ اطلاعاتی تهاجمی، از جمله ویدئویی که رئیس‌جمهور تایوان را به‌عنوان یک انگل به تصویر می‌کشید، از سوی چینی‌ها اجرا شد.

این تشدید تنش درست زمانی اتفاق افتاد که دولت ترامپ در حال آماده شدن برای اعلام تعرفه‌های جدید و گسترده بود که هدف اصلی آن چین بود. در همین حال، وزیر امور خارجه چین، وانگ‌یی، یک سفر سه‌روزه به مسکو برای گفت‌وگوهای سطح بالا داشت. دیدارهای او با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، حاکی از نگرانی فزاینده پکن در مورد تغییر روابط ایالات متحده و روسیه است. 

اگر واشنگتن و مسکو روابط خود را بهبود بخشند، موقعیت مذاکره چین با ایالات متحده می‌تواند بیشتر تضعیف شود و بحران اقتصادی این کشور را عمیق‌تر کند. وانگ این برداشت که می‌گوید روابط نزدیک‌تر آمریکا و روسیه باعث تیرگی روابط پکن با مسکو می‌شود را رد کرد و اظهار داشت که چین و روسیه «همیشه دوست بوده‌اند و هرگز دشمن یکدیگر نخواهند بود». این موضع یادآور مشارکت استراتژیک دو کشور به نام مشارکت «بدون محدودیت» است که طرفین درست قبل از حمله روسیه به اوکراین در سال 2022 اعلام کردند.

البته نام این توافق بیشتر برای مصرف غربی بود تا بازتابی از واقعیت. چین برای حمایت از تلاش‌های جنگی روسیه کمک چندانی صورت نداد و مسکو نیز هیچ کمکی برای حل مشکلات اقتصادی پکن ارائه نکرده است. با این اوصاف، عجیب است که وزیر امور خارجه چین حتی نیاز به ذکر این نکته را احساس کرد که این دو کشور هرگز نمی‌توانند دشمن یکدیگر باشند.

اگر این رابطه از نظر استراتژیک مستحکم باشد، بنابراین به‌طور طبیعی دشمنی باید یک مسئله غیرمعمول باشد. بنابراین، این دو کشور همیشه باید بتوانند به یکدیگر کمک کنند. اینکه پکن احساس می‌کند نیاز به بیان این موضوع دارد، نشان‌دهنده نگرانی‌هایش در مورد نیات روسیه است. چین به یاد دارد که چگونه در دهه 1970 با ایالات متحده متحد شد و این اقدام تا چه حد اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق را تضعیف کرد. 

پکن در درک اهداف روسیه و خطرات ناشی از آن منافع حیاتی دارد. بنابراین جای تعجب نیست که وانگ و لاوروف در مورد موضوعاتی مانند شبه‌جزیره کره، برنامه هسته‌ای ایران و آسیای مرکزی - مناطقی که آنها در دهه‌های اخیر منافع مشترکی دارند و همکاری داشته‌اند – گفت‌وگو کردند. اما پکن می‌داند که اگر روابط آمریکا و روسیه بهبود یابد، مسکو در این زمینه‌ها با واشنگتن همکاری بیشتری خواهد کرد و اهرم فشار چین بر ایالات متحده را تضعیف خواهد کرد.

چین می‌داند که باید مذاکره کند، اما از موضع ضعف نمی‌تواند این کار را انجام دهد. سوال این است که چه اهرمی می‌تواند به دست آورد. این همان جایی است که تمرینات نظامی فزاینده چین خود را نشان می‌دهند. این مانورها هدف دوگانه‌ای را دنبال می‌کنند: این مانورها قدرت‌ چین را در سطح بین‌المللی نشان می‌دهند و به شی‌جین‌پینگ کمک می‌کنند تا فشارهای داخلی را درست زمانی که موقعیت استراتژیک چنین در مسیر افول است، مدیریت کند. 

شی از مقامات چینی خواسته است که در بحبوحه تشدید جنگ تجاری با ایالات متحده «آرام بمانند»، زیرا می‌داند که پکن باید به دقت واکنش خود را برای جلوگیری از عمیق‌تر شدن مشکلات اقتصادی – به‌ویژه در شرایطی که با سقوط بازار مسکن و کاهش تورم دست و پنجه نرم می‌‌کند - تنظیم کند. در عین حال، شی باید کنترل خود را بر مسائل داخلی نیز حفظ کند؛ خصوصاً زمانی که او مشغول پاکسازی حزب کمونیست چین و ارتش آزادیبخش خلق است. 

تناوب و افزایش روزافزون مانورهای نظامی - چه مانورهای شلیک مستقیم در دریای تاسمان در نزدیکی استرالیا و نیوزیلند یا محاصره ساختگی تایوان - به منظور نشان دادن این تصمیم است. مخاطب چینی‌ها فقط واشنگتن نیست. رسانه‌ها و روشنفکران غربی نیز مخاطب چینی‌ها به حساب می‌آیند. پکن می‌داند که نهاد اطلاعاتی ایالات متحده می‌تواند توانایی‌های واقعی نظامی تهاجمی چین را به دقت ارزیابی کند و توانایی چین برای فشار مستقیم بر کاخ سفید را محدود کند.

  در عوض، هدف چین شکل دادن به گفتمانی در رسانه‌های غربی است چراکه در غرب، عقل متعارف به این نتیجه رسیده است که چین قادر است به تایوان حمله کند. این روایت به نوبه خود فشار بر دولت ترامپ را افزایش می‌دهد و به طور بالقوه اقدامات دولت ترامپ را تعدیل می‌کند و موقعیت مذاکره پکن را تقویت می‌کند. چین هزینه تهاجم نظامی واقعی به تایوان را درک می‌کند. هر اقدام تهاجمی فقط اقتصاد شکننده چین را بدتر می‌کند. در حال حاضر، استراتژی چین براساس جنگ روانی پیش می‌رود. چین نمایش قدرت می‌دهد؛ درحالی‌که از رویارویی مستقیمی که توان تحمل آن را ندارد، اجتناب می‌کند.

ترجمه: آریا صدیقی

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید