ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا از تنش خاورمیانه در سخنان رئیس سازمان سیا
ایران و اسرائیل به دنبال درگیری همه‌جانبه نیستند
اخبار رسمی و غیررسمی حاکی از آن است که آمریکایی‌ها نگرانی زیادی نسبت به وقوع بحران افسارگسیخته در خاورمیانه دارند. آنها همانطور که پاسخ اسرائیل به حمله ایران (که پاسخ به نقض تمامیت ارضی در جریان ترور هنیه و ترور جمعی از شهروندان ایرانی در کشورهای منطقه بود) را مشروع تلقی می‌کنند، معتقدند که این پاسخ باید حساب‌شده و سنجیده باشد. پایگاه خبری آکسیوس به نقل از مقامات این کشور مدعی شد اسرائیلی‌ها با قرار دادن اطلاعات گمراه‌کننده در اختیار مقامات آمریکایی، با آنها در خصوص پاسخ به ایران شفاف برخورد نمی‌کنند. براساس ادعای آکسیوس، چهار مقام آمریکایی در گفت‌وگو با این پایگاه خبری، این مسئله که «دولت بایدن به‌طور فزاینده‌ای به اطلاعاتی که از اسرائیل در مورد برنامه‌های نظامی و دیپلماتیک خود در جنگ ِ اخیر دریافت می‌کند، بی‌اعتماد شده است» را تائید کردند.
پای مسئله هسته‌ای ایران به موضوعِ افزایش تنشِ منطقه‌ای کشیده شده است. رسانه‌ها و سیاستمداران عبری از یک سو در میان تهدیدات خود در جهت پاسخ به حمله ایران، گریزی هم به هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای ایران می‌زنند؛ موضوعی که تحلیلگران معتقدند تنش را به سطحی فزاینده و غیرقابل کنترل ارتقا می‌دهد.
از سوی دیگر اخبار نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها نگران زدن این تاسیسات و شعله‌ور شدن بحران در منطقه هستند. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا چند روز قبل اعلام کرد که از حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران حمایت نمی‌کند. جدیدترین اظهارنظرهای مقامات آمریکایی نیز نشان می‌دهد که آنها امیدوارند اسرائیل دست به این اقدام نزند. چراکه ایران نیز اعلام کرده است در صورت حمله اسرائیل، پاسخی سخت‌تر از عملیات وعده صادق ۲ را در دستور کار دارد.
رسانه آمریکایی آکسیوس مدعی شده است که ایالات متحده به‌طور کامل در جریان شیوه و سطح پاسخ اسرائیل به حمله ایران نیست. «ارزیابی جامعه اطلاعاتی آمریکا این است که رهبران ایران و اسرائیل به دنبال یک درگیری همه‌جانبه نیستند.» این جمله مقدمه صحبت‌های ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا در یک جلسه پرسش و پاسخ است که روز دوشنبه، در حاشیه کنفرانسی در سی‌آیلند ایالت جورجیا برگزار شد.
برنز مدعی شد که ایران از سال ۲۰۰۳ برنامه هسته‌ای تسلیحاتی خود را تعلیق کرده و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا در حال حاضر به شواهدی دست پیدا نکرده که ایران قصدی برای تغییر این تصمیم داشته باشد. اما مدعی است که ایران در حال حاضر یک هفته یا بیشتر با ساخت بمب فاصله دارد. دلیل این پاسخ‌ها، به منازعه در خاورمیانه و افزایش سطح تنش میان ایران و اسرائیل ارتباط دارد. آنچه که رئیس سرویس اطلاعات خارجی آمریکا معتقد است به یک تصمیم نادرست یا قضاوت اشتباه نیاز دارد تا به تمام منطقه سرایت کند.
برنز از بررسی گزینه‌های پاسخ به ایران از سوی اسرائیل خبر داد اما حاضر نشد جزئیات بیشتری در این باره ارائه کند یا به گمانه‌زنی درباره نوع این پاسخ بپردازد. چراکه او به درستی معتقد است «خاورمیانه جاییست که همیشه در آن اتفاق‌های پیچیده می‌افتد.» برنز در بخش دیگری از صحبت‌هایش به حمله موشکی اول اکتبر ایران به اهداف نظامی در اسرائیل نیز اشاره کرد.
او ضمن تاکید بر تبادل اطلاعات و همکاری میان آمریکا و اسرائیل در موضوع پدافند هوایی، عنوان کرد که این همکاری گسترده میان دو طرف باعث شکست «حمله موشکی مقیاس‌بزرگ ایران» به اسرائیل شد. رئیس سرویس اطلاعات خارجی آمریکا به‌عنوان یک مقام عالیرتبه اطلاعاتی مدعی شد که عملیات وعده صادق ۲، برخی «محدودیت‌ها» در توانایی‌های نظامی ایران را آشکار کرد اما این محدودیت‌ها به معنی ضعف ایران نیست و «این مسئله‌ایست که هم اسرائیل و هم آمریکا باید آن را بسیار جدی بگیرند.»
رئیس آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا تنها مقام بلندپایه دولتی این کشور نیست که طی روزهای گذشته درباره افزایش سطح تنش میان ایران و اسرائیل اظهارنظر کرده است. این شرایط همان چیزی است که محمد شیاع‌السودانی، نخست‌وزیر عراق در پیامی که سه روز قبل برای جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا فرستاد، آن را ایستادن در آستانه لغزشگاهی خطرناک توصیف کرد.
به دلیل این افزایش سطح تنش و اتحاد استراتژیکی که میان آمریکا و اسرائیل وجود دارد، این مسئله در واشنگتن روی میز است. تبادل نظر گسترده میان آمریکا و اسرائیل درباره پاسخ به حمله ایران، یکی از محورهای نشست خبری متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بود. میلر در نشست خبری روز سه‌شنبه خود گفت: «ما بارها با اسرائیل در مورد این حمله گفت‌وگو داشته‌ایم. از ما شنیده‌اید که می‌گوییم که آنها حق پاسخ‌دهی دارند. این، یک حمله موشکی بالستیک از طرف ایران علیه اسرائیل بوده است و آنها حق دارند به آن پاسخ دهند. ما با آنها درباره پاسخ‌شان نیز گفت‌وگو کرده‌ایم اما من نمی‌توانم درباره این رایزنی‌ها صحبت کنم.»
اختلاف میان آمریکا و اسرائیل
اخبار رسمی و غیررسمی حاکی از آن است که آمریکایی‌ها نگرانی زیادی نسبت به وقوع بحران افسارگسیخته در خاورمیانه دارند. آنها همانطور که پاسخ اسرائیل به حمله ایران (که پاسخ به نقض تمامیت ارضی در جریان ترور هنیه و ترور جمعی از شهروندان ایرانی در کشورهای منطقه بود) را مشروع تلقی می‌کنند، معتقدند که این پاسخ باید حساب‌شده و سنجیده باشد.
پایگاه خبری آکسیوس به نقل از مقامات این کشور مدعی شد اسرائیلی‌ها با قرار دادن اطلاعات گمراه‌کننده در اختیار مقامات آمریکایی، با آنها در خصوص پاسخ به ایران شفاف برخورد نمی‌کنند. براساس ادعای آکسیوس، چهار مقام آمریکایی در گفت‌وگو با این پایگاه خبری، این مسئله که «دولت بایدن به‌طور فزاینده‌ای به اطلاعاتی که از اسرائیل در مورد برنامه‌های نظامی و دیپلماتیک خود در جنگ ِ اخیر دریافت می‌کند، بی‌اعتماد شده است» را تائید کردند.
بر اساس ادعای آکسیوس، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی بایدن، در تماس با ران درمر وزیر امور استراتژیک دولت نتانیاهو به آنها اعلام کرده است که آمریکا خواستار اطلاعات شفاف درباره اقدام احتمالی اسرائیل علیه ایران است. این رسانه آمریکایی مدعی است که لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا، از اینکه همتای اسرائیلی‌اش دقایقی قبل از عملیات ترور سیدحسن نصرالله در بیروت این اقدام را به واشنگتن اطلاع داده، بسیار عصبانی است. در مجموع به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها امیدوارند اسرائیل بدون هماهنگی و مشورت آنها اقدامی انجام ندهد.
حمله به مراکز حساس
چرا پاسخ اسرائیل به ایران در این مقطع زمانی اهمیت بیشتری نسبت به قبل پیدا کرده است؟ پس از حمله موشکی ایران به اسرائیل در پاسخ به ترور اسماعیل هنیه، سیدحسن نصرالله و سردار عباس نیلفروشان، معاون عملیات سپاه در تهران و بیروت، مسئله هدف قرار دادن سایت‌های هسته‌ای ایران از سوی رژیم تل‌آویو بار دیگر در رسانه‌ها و اظهارنظرهای مقامات پیشین اسرائیل مطرح شد. این بار اظهارنظرها و واکنش‌ها حالت جدی‌تری به خود گرفت چراکه از زمان آغاز جنگ در غزه، اسرائیل به طور گسترده از بمب‌های سنگرشکن آمریکایی برای انهدام اهداف زیرزمینی استفاده می‌کند که شاخص‌ترین آنها حمله به محل حضور دبیرکل حزب‌الله لبنان و همچنین حمله سنگین دیگری است که هفته گذشته رخ داد و به دنبال آن شایعه ترور سیدهاشم صفی‌الدین جانشین احتمالی سیدحسن نصرالله مطرح شد.
این مسئله در رسانه‌های خارجی به‌خصوص رسانه‌های عبری به‌طور گسترده‌ای مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. به طور مشخص دو سیاستمدار اسرائیلی این پیشنهاد را مطرح کردند. بنی‌گانتز، وزیر دفاع سابق و رئیس پیشین ستاد کل ارتش اسرائیل در پیشنهاداتی که در مقاله خود در نیویورک تایمز نوشت، این موضوع را نیز مطرح کرد: «در حوزه نظامی دولت‌ها باید با قدرت، با اقدامات متجاوزانه ایران درگیر شوند و به‌طور سیستماتیک توانایی‌های نیابتی آنان در منطقه را کاهش دهند. اسرائیل همچنین باید برای لحظه مناسب جهت رفع خطر توسعه سلاح‌های هسته‌ای ایران آماده شود.»
نفتالی بنِت نخست‌وزیر سابق اسرائیل نیز در ویدئویی که روی توئیتر خود منتشر کرد، خواستار حمله این رژیم به تاسیسات هسته‌ای و مراکز ایران شد تا به زعم او «فرصت از دست نرود.»
شک‌وتردید در توانایی تل‌آویو
نیویورک‌تایمز در آخرین گزارش خود از برآورد پاسخ اسرائیل به ایران، به نقل از منابع اسرائیلی ادعا کرد که مقامات تل‌آویو درباره توانایی خود برای وارد کردن آسیب‌های جدی به تاسیسات هسته‌ای ایران ابراز تردید کرده‌اند. اما این منابع به نیویورک‌تایمز خبر دادند که این رژیم، حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران را همچنان به عنوان یک گزینه در صورت افزایش تنش حفظ می‌کند. نیویورک‌تایمز مدعی است که اسرائیل در حال حاضر روی تاسیسات نظامی و اطلاعاتی ایران تمرکز کرده است.
بامداد ۱۷ مهر، صدای انفجار و شلیک پدافند در اصفهان به گوش رسید. با توجه به قرار داشتن برخی تاسیسات هسته‌ای در شهر و استان اصفهان، این گمانه‌زنی‌ها مطرح شد که شاید حمله‌ای از سوی اسرائیل اتفاق افتاده باشد. اما روابط عمومی سپاه حضرت صاحب‌الزمان(عج) اصفهان در بیانیه کوتاهی که در اختیار رسانه‌ها قرار گرفت، اعلام کرد: «صدای انفجار نیمه‌شب گذشته به علت مشاهده یک شیء نورانی و فعالیت آزمایشی سامانه پدافندی بود و هیچ اتفاق خاص دیگری اعم از رزمایش یا تجاوز دشمن صحت ندارد.»
