مادورو نامحبوب حتی در میان دوستان قدیمی

معترضان، نتایج انتخابات را «دستکاری‌شده» می‌دانستند، به نمادهای انقلاب بولیواری حمله می‌کردند و با نیروهای امنیتی که با گازهای اشک‌آور و اسلحه به استقبال آن‌ها آمده بودند درگیر می‌شدند. برای اولین بار در طول 25 سال حاکمیت دولت بولیواری، بسیاری از محله‌های فقیرنشین نیز که اصلی‌ترین حامیان دولت مادورو به حساب می‌آمدند، شاهد اعتراضات بودند و ماریا کورینا ماچادو، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا اعلام کرد «این یک پایان نیست، بلکه آغازی برای پایان است.» دو هفته بعد، طغیان اعتراضات و خوش‌بینی‌ها به پایان یافتن عمر دولت مادورو جای خود را به چشم‌اندازی داد که بسیاری از ونزوئلایی‌ها برای مدت‌ها از آن وحشت داشتند: مادورو برایش اهمیتی ندارد چه اتفاقاتی خواهد افتاد و بدون توجه به فشارهای بین‌المللی و اعتراضات داخلی، تصمیمی برای رفتن از کاخ ریاست‌جمهوری ندارد.

پیش از انتخابات، امیدهایی وجود داشت که پیروزی اپوزیسیون در انتخابات می‌تواند به مذاکرات انتقال قدرت منتهی شود و مادورو که پس از مرگ هوگو چاوز، رهبر انقلاب بولیواری ونزوئلا قدرت را در دست گرفته بود، قدرت را تحویل دهد. رئیس‌جمهور ونزوئلا در یک سخنرانی تلویزیونی، درحالی‌که به رغم نداشتن هیچ سابقه‌ای در ارتش لباس نظامی بر تن کرده بود، گفت: «ما در حال مبارزه علیه کودتای سایبری‌های فاشیست و جنایتکاران در خیابان‌های ونزوئلا هستیم.»

نظرسنجی‌های مستقلی که پیش از برگزاری انتخابات انجام گرفته بود، نشان می‌داد که ادموندو گونزالس، کاندیدای اصلی اپوزیسیون با اختلاف حدود 20 درصدی از نیکلاس مادورو پیشتاز خواهد بود. با این حال، روند اتفاقات در شب انتخابات عجیب به نظر می‌رسید. براساس گزارش آسوشیتدپرس، روند شمارش آرا از ساعت 2 بامداد اولین صبح پس از رای‌گیری اختلالاتی جدی داشت. در برخی شعب انتخاباتی به ناظران ستاد گونزالس اجازه تصویربرداری از برگه‌های شمارش آرا داده نشد و در برخی از شعب هم ناظران اپوزیسیون از پای صندوق‌ها اخراج شدند.

چند ساعت بعد، کمیته انتخابات که توسط فردی نزدیک به دولت اداره می‌شود اعلام کرد مادورو با 2/51 درصد در برابر ادموندو گونزالس با 2/44 درصد پیروز انتخابات شده و به مدت 6 سال دیگر رئیس‌جمهور ونزوئلا خواهد بود. اپوزیسیون ونزوئلا مدعی است که براساس نظرسنجی‌های صورت‌گرفته در مقابل شعب اخذ رای و همچنین اطلاعاتی که از سوی ستادهای انتخاباتی جمع‌آوری شده، گونزالس با حدود 67 درصد آرا برنده انتخابات شده است.

براساس گزارش روزنامه فایننشال‌تایمز، از زمان آغاز اعتراضات بیش از 1300 نفر بازداشت و دست‌کم 24 نفر کشته شده‌اند. دولت ونزوئلا همچنین دستور داده است که شهروندان این کشور اپلیکیشن واتس‌اپ را از گوشی خود حذف کنند و دسترسی به شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نیز در ونزوئلا مسدود شده است.

دولت در کاراکاس نیز هنوز آمار تفکیکی صندوق‌ها را ارائه نکرده و دلیل اختلال‌های پدیدآمده در طول برگزاری انتخابات را «حملات سایبری خارجی» اعلام کرده است.

خبرنگاران و رسانه‌های محلی می‌گویند در مقایسه با روزهای پایانی ماه جولای، تعداد راهپیمایی‌های اعتراضی در شهرها و روستاها به‌طور چشم‌گیری کاهش یافته و به نظر می‌رسد سیاست برخورد سخت با مخالفان دست‌کم موقتاً باعث شده که کنترل نسبی در داخل کشور همچنان در اختیار مادورو باقی بماند. با این حال نگاهی به روندها و تحولات نشان می‌دهد روزهای سخت مادورو که شامل تشدید دوباره بحران اقتصادی و انزوای بیشتر در خارج از کشور خواهد بود، در راه هستند.

«فاقد شفافیت حداقلی»

کارشناسان انتخاباتی سازمان ملل متحد در گزارشی تازه اعلام کرده‌اند که انتخابات سراسری اخیر در ونزوئلا «فاقد شفافیت حداقلی» بوده و دولت در انجام اقداماتی که برای معتبر بودن انتخابات و نتایج آن ضروری به نظر می‌رسد، کوتاهی کرده است.

پنل کارشناسان انتخاباتی سازمان ملل متحد یکی از معدود گروه‌هایی بود که به ونزوئلا دعوت شد تا بر روند انتخابات 28 جولای نظارت کند. این گروه روز سه‌شنبه هفته گذشته در گزارشی، نتیجه بررسی‌ها و مشاهدات خود را اعلام کرد.

در این گزارش آمده است که «تصمیم دولت ونزوئلا در خصوص اعلام نتایج انتخابات بدون جزئیات آن، نمونه و سابقه‌ای در انتخابات‌های دموکراتیک معاصر ندارد.» به نوشته کارشناسان، «این تصمیم تأثیری منفی بر اعتماد عمومی به خروجی انتخابات خواهد داشت که از سوی کمیته ملی انتخابات ونزوئلا اعلام شد.»

این گزارش اشاره می‌کند که کارشناسان توانسته‌اند بخش کوچکی از مدارک ادعایی اپوزیسیون را که به صورت عمومی منتشر شده بررسی کنند و به این نتیجه رسیده‌اند که تصاویر منتشرشده از برگه‌های رای شامل کد، امضاها و مؤلفه‌های امنیتی رایج است که احتمال ساختگی بودن آن را به حداقل می‌رساند.

این گروه از کارشناسان که البته به‌عنوان ناظران رسمی عازم ونزوئلا نشده بودند و براساس توافقی که سال گذشته با دولت ونزوئلا منعقد شد به این کشور رفته بودند، می‌گویند روند برگزاری انتخابات و شرایط اخذ آرا از نظر فنی مناسب بود و راهکارهای مناسبی برای حل مشکلات کوچک و منطقه‌ای پیش‌بینی شده بود.

براساس این گزارش، اعلام نتایج الکترونیکی ساعاتی پس از بسته شدن مراکز رای‌گیری متوقف شد و دولت تاخیر در اعلام نتایج را به یک «حمله تروریستی سایبری» مرتبط دانست. با این وجود آن‌ها نتوانستند وجود حمله را اثبات کنند و به‌رغم گذشتن روزهای طولانی هنوز این کار را نکرده‌اند. کارشناسان می‌گویند به درخواست آن‌ها برای بازرسی از سیستم ارتباطی پاسخی داده نشده است.

مرکز کارتر مستقر در آتلانتا که به عنوان گروهی ناظر عازم ونزوئلا شده بود نیز در گزارشی جداگانه اعلام کرده این انتخابات با استانداردهای رایج در عرصه بین‌المللی و در میان کشورهای دموکراتیک مطابقت نداشت و نمی‌توان آن را دموکراتیک دانست. جنی لینکلن، رئیس هیئت اعزامی مرکز کارتر می‌گوید او درباره حمله سایبری به سیستم انتخاباتی ونزوئلا مشکوک است و گزارشی در این زمینه در اختیار او یا دیگر ناظران مستقل قرار نگرفته است.

ساعاتی پیش از انتشار گزارش این کارشناسان، خورخه رودریگز، رئیس پارلمان ملی ونزوئلا، پنل اعزامی سازمان را «مملو از آشغال» توصیف کرد و به انتقاد از تصمیم آن‌ها در خصوص علنی کردن گزارش پرداخت. او همچنین گفت که طرحی را در راستای تغییر قانون انتخابات ارائه خواهد داد که حضور ناظران بین‌المللی در انتخابات‌های آینده ممنوع شود.

در جریان مبارزات انتخاباتی کنونی، مادورو مانند همیشه مخالفان خود را مورد حمله قرار داد و آن‌ها را «فاشیست، و نیروهای تحت کنترل دشمنان میهن مادری و امپریالیسم جهانی به رهبری ایالات متحده» ‌خواند که به گفته او «رویای تصرف منابع طبیعی ونزوئلا در درجه اول صنایع نفت و معادن این کشور را در سر می‌پرورانند» و «ارزش‌های غربی را بر ونزوئلایی‌ها تحمیل می‌کنند» و از همین روی محدودیت‌های شدیدی را برای فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی نیروهای اپوزیسیون ایجاد کرده است.

مخالفان دولت مادورو مدعی‌اند که در آستانه ۲۸ جولای (۷ مرداد ۱۴۰۳) دولت با تغییر نام حدود ۶۰۰۰ مدرسه که به عنوان مراکز رأی‌گیری عمل می‌کنند ساکنان محلی که بسیاری از آنها بی‌سواد هستند را دچار سردرگمی کرده است. از سوی دیگر یکی از بزرگترین موانعی که دولت مادورو برای مخالفان ایجاد کرده است مربوط به شهروندان ونزوئلایی خارج از این کشور است که خواهان شرکت در فرایند رای‌گیری ریاست‌جمهوری بوده‌اند.

بیش از ۲۱ میلیون رای‌دهنده در ونزوئلا برای شرکت در رای‌گیری ثبت‌نام کردند، اما تنها ۱۷ میلیون از آن‌ها اکنون در این کشور زندگی می‌کنند. جمعیت ونزوئلا بر اساس آخرین سرشماری در سال ۲۰۱۰، تقریباً ۲۹ میلیون نفر بوده است. در طول ۱۴ سال گذشته، بیش از 8 میلیون نفر تقریباً معادل یک‌چهارم جمعیت کشور را ترک کرده‌اند که بر اساس گفته مخالفان بیشتر جمعیت مهاجرین را اپوزیسیون دولت سوسیالیستی ونزوئلا تشکیل می‌دهد و سنگ‌اندازی در روند شرکت مهاجرین در انتخابات به وضوح منافع انتخاباتی دولت را تامین می‌کند.

از دیگر مواردی که نیروهای مخالف مادورو بیان می‌کنند می‌توان به زندانی کردن و یا ایجاد محدودیت‌های شدید برای رهبران جریان لیبرال اشاره کرد. نامزدهای پیشرو مخالفان در طول مبارزات انتخاباتی یا حتی در انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی قبلی در سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ به شکل گسترده‌ای ردصلاحیت شده و از شرکت در انتخابات جاری محروم شدند. در ژوئن ۲۰۲۳ و ژانویه ۲۰۲۴، دادگاه عالی ونزوئلا، که کاملاً تحت کنترل دولت مستقر قرار دارد ماریا کورینا ماچادو ۵۶ ساله را از شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری جدید منع کرد و او را به عناوین مختلف متهم کرد. با این حال، او در میان دوستانش فردی را پیدا کرد که اکنون خود را به‌عنوان نامزد ریاست‌جمهوری از جانب او و رقیب مادورو در انتخابات چند روز گذشته معرفی کرده است.

مادورو، نامحبوب حتی میان دوستان

بحران داخلی ونزوئلا به باور بسیاری از کارشناسان آثار منطقه‌ای و بین‌المللی زیادی خواهد داشت. اندیشکده مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک می‌نویسد: «تشدید بحران هجوم مهاجران از ونزوئلا به آمریکا، تضعیف روند مذاکرات صلح در کلمبیا و تقویت روند اقتدارگرایی در منطقه آمریکای لاتین از جمله نتایج بحران داخلی ونزوئلا است. انتظار می‌رود در صورت پافشاری مادورو بر باقی ماندن در قدرت بدون مشروعیت، تحریم‌ها در حوزه انرژی هم تشدید شود و معافیت‌های تحریمی این کشور لغو شود. این روند بر تشدید بحران انرژی که پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه 2022 آغاز شده دامن خواهد زد. تضعیف اصول و استانداردهای حقوق بشری هم از دیگر نتایج روند فعلی در انتخابات ونزوئلا خواهد بود.»

واکنش‌های بین‌المللی به تحولات ونزوئلا بسیار حائز اهمیت است. اتحادیه اروپا و ایالات متحده از پذیرش نتایج انتخابات سر باز زدند و خواستار شفافیت در اعلام نتایج و بررسی نتایج از سوی ناظران مستقل شدند.

هرچند در روندی قابل پیش‌بینی روسیه، چین و ایران پیروزی نیکلاس مادورو را تبریک گفتند اما در اتفاقی قابل توجه به جز کوبا و نیکاراگوئه که از دوستان منطقه‌ای مادورو محسوب می‌شوند، باقی کشورهای آمریکای لاتین از جمله کشورهایی که رهبران آن‌ها سیاستمدارانی چپ‌گرا و غیروابسته به غرب به حساب می‌آیند، علیه این انتخابات موضع گرفتند. رهبران آرژانتین، شیلی، کاستاریکا، جمهوری دومینیکن، پاناما، پرو و اروگوئه در اقدامی مشترک و به‌رغم تفاوت‌های جدی در نگاه رهبران‌شان این انتخابات را که از نگاه‌شان «ناسالم» بود محکوم کردند.

برزیل، مکزیک و کلمبیا سه کشوری که از سوی رهبرانی چپ‌گرا اداره می‌شوند نیز در اولین واکنش خواستار انتشار جزئیات نتایج انتخابات به عنوان شرطی برای شناسایی رسمی پیروزی مادورو شدند. تحلیلگران فاصله گرفتن نیروهای چپ میانه‌رو در منطقه ونزوئلا و دولت مادورو را نشانه‌ای از تشدید انزوای رئیس‌جمهور ونزوئلا ارزیابی می‌کنند.

لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل روز پنجشنبه در گفت‌وگویی رادیویی پیرامون انتخابات ونزوئلا گفت: «مردم این کشور در حال حاضر زیر نظر حکومتی اقتدارگرا زندگی می‌کنند.» او تأکید کرد که دیپلمات‌های برزیلی در همکاری با برخی دیگر از کشورهای منطقه در تلاش برای یافتن راه‌حلی به منظور خروج از وضعیت فعلی هستند.

لولا اظهار کرد به رغم روابط دیرینه‌ای که با هوگو چاوز داشته حاضر نیست پیروزی مادورو را به رسمیت بشناسد و تا زمانی هم که مادورو جزئیات آرا را منتشر نکند و صحت‌سنجی لازم در این خصوص صورت نگیرد، بر موضع خود خواهد ایستاد. او تأکید کرد که حکومت فعلی ونزوئلا را «اقتدارگرا» می‌داند اما معتقد نیست که این یک «دیکتاتوری» است.

گابریل بوریک، رئیس‌جمهور چپ‌گرای شیلی هم از جمله منتقدان این انتخابات بود. بوریک در اظهارنظری تلویزیونی گفت که این شانس را داشته در چشم ونزوئلایی‌هایی که این کشور را ترک کرده‌اند نگاه کند و از آن‌ها بشنود که زیرنظر چه حکومتی زندگی می‌کردند. آمارها نشان می‌دهد حدود 8 میلیون نفر از جمعیت ونزوئلا تاکنون از این کشور به روش‌های مختلف مهاجرت کرده‌اند.

روز پنجشنبه 15 آگوست، برزیل و کلمبیا در ابتکاری مشترک اعلام کردند که خواستار برگزاری انتخابات مجدد در ونزوئلا هستند. جو بایدن رئیس‌جمهور ایالات متحده نیز در ابتدا از این پیشنهاد حمایت کرد اما ساعاتی بعد کاخ سفید ضمن عقب‌نشینی از این موضع، موضع متفاوتی اتخاذ کرد. در این راستا لولا داسیلوا، رئیس‌جمهور برزیل گفت که اگر مادورو یک سیاستمدار منطقی باشد تلاش خواهد کرد که از طریق روش‌های مختلف از جمله برگزاری یک انتخابات سراسری جدید، از مردم خود عذر بخواهد.

گوستاوو پترو، رئیس‌جمهور چپ‌گرای کلمبیا هم در شبکه اجتماعی ایکس درخواست کرد که «در ازای برداشتن همه تحریم‌ها علیه کاراکاس»، یک «انتخابات سراسری آزاد» در ونزوئلا برگزار و «دولتی انتقالی متشکل از گروه‌های مختلف» تشکیل شود.

جو بایدن هم در پاسخ به سوال یک خبرنگار اعلام کرد که از برگزاری یک انتخابات جدید در ونزوئلا حمایت می‌کند با این حال یک سخنگوی کاخ سفید ساعاتی بعد گفت که اظهارنظر رئیس‌جمهور کلی و عام بوده و در خصوص ونزوئلا، ایالات متحده معتقد است که ادموندو گونزالس، کاندیدای اپوزیسیون برنده انتخابات بوده است.

در اولین بیانیه رسمی آنتونی بلینکن که روز 1 آگوست صادر شده بود نیز این موضع اخیر کاخ سفید قابل مشاهده بود: «عدم ارائه نتایج رسمی در سطح حوزه‌های انتخابیه و همچنین بی‌نظمی‌ها در طول فرآیند رأی‌گیری، نتیجه اعلام‌شده توسط شورای ملی انتخابات را از هر گونه اعتبار سلب کرده است. در همین حال، اپوزیسیون دموکراتیک بیش از ۸۰ درصد از برگه‌های شمارش آرا که مستقیماً از مراکز رأی‌گیری در سراسر ونزوئلا دریافت شده‌اند را منتشر کرده است. این برگه‌ها نشان می‌دهند که ادموندو گونزالس اوروتیا با اختلافی چشمگیر بیشترین آرا را در این انتخابات کسب کرده است. ناظران مستقل این واقعیت‌ها را تأیید کرده‌اند و این نتیجه همچنین توسط نظرسنجی‌های انجام گرفته در روز انتخابات و شمارش سریع آرا تأیید شده است. در روزهای پس از انتخابات، ما به‌طور گسترده با شرکا و هم‌پیمانان خود در سراسر جهان رایزنی کرده‌ایم، و در حالی که کشورها در واکنش رویکردهای متفاوتی را اتخاذ کرده‌اند، هیچ‌کدام به این نتیجه نرسیده‌اند که نیکلاس مادورو بیشترین آرا را در این انتخابات کسب کرده است. با توجه به شواهد فراوان، برای ایالات متحده و مهمتر از همه برای مردم ونزوئلا واضح است که ادموندو گونزالس اوروتیا بیشترین آرا را در انتخابات ریاست‌جمهوری ونزوئلا در ۲۸ ژوئیه به دست آورده است. »

مادورو و نزدیکان او، ایده برگزاری انتخابات جدید را رد کرده‌اند. دیوسدادا کابیو، یکی از متحدان نزدیک مادورو در گفت‌وگویی تلویزیونی در این خصوص گفت: «ما قرار نیست تنها به این دلیل که مادورو برنده شده است انتخابات را تکرار کنیم.» از نگاه اپوزیسیون هم این ایده قابل پذیرش نیست و رهبران اپوزیسیون می‌گویند بدون برگزاری انتخابات مجدد، ادموندو گونزالس باید به عنوان طرف پیروز در نظر گرفته شود. ماریا کورینا ماچادو روز جمعه 16 آگوست در پاسخ به این پیشنهاد اظهار کرد: «این پیشنهاد کارآمد نیست زیرا احترامی به ونزوئلایی‌هایی که همه چیز خود را باخته‌اند در آن دیده نمی‌شود.» به گفته ماچادو، «تنها راه این است که فشارها بر مادورو بیشتر شود و ادامه یابد تا انتقال قدرتی آرام در ماه ژانویه اتفاق بیفتد.»

به‌رغم این سرسختی در مواضع، گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد رهبران اپوزیسیون بی‌میل به مذاکره با مادورو بر سر یک تفاهمی در راستای تقسیم قدرت نیستند و حاضرند در صورت تمایل دولت مادورو در این خصوص گفت‌وگو کنند. همزمان، روایتی مطرح شده مبنی بر اینکه آمریکا به رهبران حکومت فعلی ونزوئلا پیشنهاد عفو و خروج آزادانه از کشور را داده اما آن‌ها رد کرده‌اند.

پیش به سوی بحران بزرگ

تمام شواهد بیانگر آن است که مادورو تصمیمی برای انتقال قدرت ندارد و ترجیح می‌دهد محکم در جای خود بماند. این تنها دردسرهای سیاسی برای ونزوئلا ندارد بلکه باعث می‌شود تحریم‌هایی که در پی گفت‌وگو‌ها با اپوزیسیون شامل معافیت شده بودند بار دیگر بازگردند و زندگی برای مردم ونزوئلا باز هم سخت‌تر شود. براساس آمارها، تورم سالانه نقطه به نقطه ونزوئلا که تا سال 2019 به بیش از 300 هزار درصد رسیده بود اکنون به نزدیکی 50 درصد رسیده است.

تداوم و تشدید تحریم‌ها علیه ونزوئلا اثرات عمیق و گسترده‌ای بر اقتصاد این کشور دارد. یکی از مهم‌ترین پیامدها، کاهش درآمدهای نفتی است که ستون اصلی اقتصاد ونزوئلا را تشکیل می‌دهد. تحریم‌های ایالات متحده و سایر کشورها باعث کاهش توانایی ونزوئلا در صادرات نفت شده و دسترسی این کشور به بازارهای بین‌المللی و ارز خارجی را به شدت محدود کرده است. این موضوع منجر به کاهش ذخایر ارزی، افزایش فشار بر نرخ ارز و تورم سرسام‌آور در کشور شده است.

علاوه بر این، تحریم‌ها باعث شده‌اند که ونزوئلا در دسترسی به سرمایه‌گذاری خارجی و واردات کالاهای اساسی مانند غذا و دارو با مشکلات جدی مواجه شود. کاهش واردات و تولید داخلی به شدت ضربه خورده، که این امر منجر به کمبود کالاهای اساسی و تشدید بحران انسانی در کشور شده است. مردم ونزوئلا با کمبود مواد غذایی، دارو و دیگر کالاهای ضروری مواجه‌اند که وضعیت بهداشتی و تغذیه‌ای آن‌ها را بحرانی کرده است.

تشدید تحریم‌ها همچنین باعث افزایش خروج سرمایه از کشور و کاهش سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و بخش‌های تولیدی شده است. این امر منجر به فرسایش بیشتر زیرساخت‌های اقتصادی و کاهش تولید ناخالص داخلی شده است. افزایش بیکاری، فقر گسترده و نارضایتی اجتماعی از دیگر پیامدهای اقتصادی تحریم‌ها است که ممکن است به بی‌ثباتی سیاسی بیشتری در کشور منجر شود.

به‌طور کلی، تداوم و تشدید تحریم‌ها اقتصاد ونزوئلا را به سمت فروپاشی کامل سوق می‌دهد. این شرایط نه‌تنها باعث کاهش بیشتر رفاه عمومی و افزایش فقر در کشور می‌شود، بلکه آینده اقتصادی ونزوئلا را نیز در معرض خطر قرار می‌دهد. از سوی دیگر، تحریم‌ها احتمالاً به تعمیق بحران سیاسی و اجتماعی در کشور منجر می‌شود و راه‌حل‌های دیپلماتیک را پیچیده‌تر می‌کند.

براساس داده‌های اعلام‌شده از سوی دولت ونزوئلا، تحریم‌هایی که از میانه دهه 2010 میلادی بر این کشور اعمال شده، ضررهای جبران‌ناپذیری را بر اقتصاد ونزوئلا وارد کرده است. این آمارها نشان می‌دهد از زمان شروع تحریم‌ها تولید نفتی ونزوئلا 87 درصد کاهش یافت، 323 میلیارد دلار از درآمد ونزوئلا از صنعت نفت از دست رفت، 642 میلیارد دلار ضرر مالی به اقتصاد ونزوئلا تحمیل شد، 22 میلیارد دلار از حساب شهروندان ونزوئلا در کشورهای خارجی به علت محاصره اقتصادی توقیف شد، 40 فروند هواپیمای متعلق به ایرلاین کنویاسا و 39 فروند کشتی متعلق به شرکت نفت ونزوئلا تحت تحریم قرار گرفت و بانک‌های دولتی ونزوئلا امکان حضور در عرصه بین‌المللی را از دست دادند. در این شرایط از بین رفتن معافیت‌های تحریمی می‌تواند وضعیت را برای ونزوئلایی‌ها بیش از پیش بد کند.