نتانیاهو از سفر به واشنگتن چه میخواهد؟
سفر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل به واشنگتن حول محور سخنرانی او در جلسه مشترک مجلس نمایندگان و سنا در ۲۴ جولای و دیدار ۲ روز جلوتر آن با جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا اجرا خواهد شد. این اولین باری است که نتانیاهو پس از روی کار آمدن دولت فعلیاش در دسامبر ۲۰۲۲ به کاخ سفید میرود.
در حالی که نتانیاهو رکورد بیشترین سخنرانی یک رهبر خارجی در کنگره (بیشتر از وینستون چرچیل) را دارد، فاصلهای که از دیدار قبلی تا اینبار افتاده گویای تنشهای اورشلیم با دولت بایدن است؛ این تنشها پیشتر درباره اصلاحات قضایی بحثبرانگیز و حالا بر سر بخشهایی از جنگ غزه است.
اینکه محور گفتوگوها چه خواهد بود و نتانیاهو چگونه در کپیتل هیل، که پیشتر ثابت شده از نظر سیاسی حساسیت بالایی دارد، ظاهر خواهد شد؟ مقامات دولت بایدن خاطرنشان کردهاند که دیدار در کاخ سفید که همچنان انتظار میرود بهرغم ابتلای بایدن به کووید-19 برگزار شود، بر مذاکرات اخیر برای آزادی 116 گروگان باقیمانده از هفتم اکتبر که 8 نفرشان شهروندان آمریکایی هستند، متمرکز خواهد بود. برخی از خانوادههای گروگانها نیز همراه نتانیاهو به واشنگتن میآیند.
نتانیاهو در روزهای اخیر موضع خود را محکمتر کرده و بهدنبال گرفتن امتیازهای بیشتری از حماس است. بایدن اما با این موضع مخالف است و ترجیح میدهد هر چه زودتر به توافقی دست پیدا کند تا اینکه بهخاطر درخواستهای بیشتر امکان انعقاد آن از بین برود. بهگفته برخی منابع، بایدن ممکن است این موضع خود را پس از دیدار با نتانیاهو علناً اعلام کند.
دولت بایدن منابع قابلتوجهی را برای رسیدن به توافقی برای آزادی گروگانها فراهم کرده است. ویلیام برنز، مدیر سازمان سیا و برت مکگروک، هماهنگکننده شورای امنیت ملی اغلب در مذاکرات مصر و قطر شرکت کردهاند. مقامات آمریکایی این توافق را نهتنها از نظر اخلاقی الزامی میدانند بلکه آن را راه خروجی برای جنگ غزه و تشدید درگیریها بین اسرائیل و حزبالله و درنهایت کاهش نگرانیهای عمیق دولت از جنگ منطقهای با ایران میدانند.
آنها معتقدند نتانیاهو با وقوع جنگی بزرگتر مخالف است پس بایدن احتمالاً در این مورد به او فشار میآورد. علاوه بر آن، دولت همچنان امیدوار است که وقفه در جنگ غزه میتواند به توسعه عادیسازی روابط اسرائیل و عربستان کمک کند. هم مذاکرات برای آزادسازی گروگانها و هم برنامه سفر نتانیاهو بهوضوح تحت تاثیر انتخابات آینده آمریکا قرار گرفتهاند.
به گفته رسانههای اسرائیلی، نتانیاهو امیدوار است تا با دونالد ترامپ، نامزد جمهوریخواهان دیدار کند که از زمانی که نخستوزیر اسرائیل پس از انتخابات 2020 پیروزی بایدن را تبریک گفت با او صحبت نکرده است. بنگویر در نشستی بارها اعلام کرد که توافق آزادسازی گروگانها میتواند «سیلی» بهصورت ترامپ باشد و به بایدن کمک کند در انتخابات نوامبر پیروز شود.
بنگویر معتقد است که هرگونه توافقی باید به ماه ژانویه موکول شود. با اینکه دیدگاه افراطی نتانیاهو با حمایتهای عمومی مردم اسرائیل برای توافقی فوری همسو نیست، نتانیاهو احتمالاً ارزیابی کرده که ترامپ در انتخابات برنده میشود و امیدوار است بتواند به موقعیت پیشین خود در واشنگتن برگردد. نتانیاهو قطعاً از درخواستها برای کنارهگیری بایدن از رقابتهای انتخاباتی خبر دارد. قابل توجه است که او میخواهد دیدار جداگانهای با کامالا هریس، معاون رئیسجمهور داشته باشد که اقدامی غیرمعمول در چنین سفرهایی است.
لحن نتانیاهو هنگام سخنرانی در کنگره شاخص اصلی محاسبات او درباره این مسائل خواهد بود. برخی از مقامات آمریکایی انتظار دارند که او از دولت بایدن بهدلیل کمکهای عظیم از هفتم اکتبر قدردانی کند. نتانیاهو نمیخواهد شکافاش با دموکراتها عمیقتر شود، همانطور که پس از سخنرانیاش در سال 2015 در کنگره در اوج گفتوگوها درباره توافق هستهای با ایران، بسیاری از اعضای این حزب نتانیاهو را طرد کردند.
او ممکن است در کنگره یادآور شود که ایران و نیروهای نیابتیاش حملات خود را علیه اسرائیل تشدید کردهاند. او همچنین ممکن است این باور عمومی اسرائیلی را ترویج کند که جهان تهدید هستهای ایران را فراموش کرده است. با وجود اختلافات میان آمریکا و اسرائیل، دولت آمریکا معتقد است که با نهاد امنیتی اسرائیل روابط عمیقی دارد و با مقامات امنیتی همکاریهای موفقیتآمیزی در مورد رخدادهای پرحاشیه مانند حمله به رفح و تاخیر در ارسال تسلیحات داشته است.
این همکاری نمیتواند مسائل سیاسی را هم دربر بگیرد. مقامات آمریکایی بهخوبی از اختلاف نتانیاهو با نهاد امنیتی اسرائیل بر سر شرایط آزادی گروگانها با حماس آگاهی دارند. باید دید که کدامیک گام اول را برمیدارند: آیا حماس از روی ضعف اول اقدام میکند یا نتانیاهو، بهمحض آنکه کنست تهدید فوری از فروپاشی دولتش را از بین ببرد.