انتخابات تایوان و ابهام چالش چین

در دنیایی ایده‌آل، انتخابات تایوان نه به چین ربط ‌داشت نه به ایالات متحده. صرفاً فرصتی ‌بود برای ۲۴ میلیون نفر مردم این جزیره خودگردان که سیاست‌مداران و سیاست‌هایی را انتخاب کنند که به بهترین شکل خواسته‌هایشان را برآورده ‌کنند؛ اما وقتی ۱۳ ژانویه [۲۳ دی] حوزه‌های رأی‌گیری باز می‌شوند، وزن روابط با آن سوی تنگه و مسائل ژئوپلیتیک بر ذهن رأی‌دهندگان سنگینی خواهد کرد. حزب پیش‌روی دموکراتیک یا دی‌پی‌پی که حزب حاکم است، حزب کومینتانگ یا کی‌ام‌تی و حزب مردم تایوان یا تی‌پی‌پی به عنوان احزاب مخالف، همگی مدعی هستند که بهترین موضع را برای حفظ استقلال عملی تایوان و صلح با چین دارند و این به‌‌رغم تفاوت‌ها در این است که هر کدام در رویکرد و تعامل خود با چین چقدر با گرمی روابط عمل می‌کنند.

سای اینگ ون، رئیس‌جمهور مستقر از دی‌پی‌پی، به محدودیت دو دوره رسیده است و کنار می‌رود. معاون اولش، لای چینگ ته، در رقابت پیشتاز است و به دنبال او، هو یو‌ای از کی‌ام‌تی و کو ون جه از تی‌پی‌پی هستند؛ اما نظرسنجی‌ها می‌گویند ممکن است دی‌پی‌پی اکثریت خود را در پارلمان تایوان از دست بدهد. دی‌پی‌پی،‌ هماهنگ با ریشه‌هایش، علنی‌ترین مواضع را درباره تهدید فزاینده پکن دارد، درحالی‌که دو حزب دیگر گفته‌اند به دنبال برقراری کانال‌های ارتباطی با چین خواهند بود و همزمان ظرفیت‌های دفاعی تایوان را تقویت خواهند کرد. با این حال، چالش عمده این است که چین مدعی است تایوان بخشی جدانشدنی از قلمرو چین است و حاضر نیست، احتمال استفاده از زور برای گرفتن جزیره را رد کند. تنش‌های تایوان با نزول سریع روابط چین ‌و آمریکا تشدید شده‌‌اند. آمریکا روابط غیررسمی با تایپه را حفظ می‌کند و حتی رئیس‌جمهور جو بایدن تعهد داده است نیروهای ایالات متحده را در مواجه با حمله بدون تحریک چین، بفرستد، گرچه مقامات ارشد می‌گویند سیاست «ابهام راهبردی» حفظ می‌شود. بعید است چین به این زودی‌ها جنگ را انتخاب کند اما خطر درگیری در نتیجه بالاگرفتن تنش‌ها، تحریک‌ها و خطاهای محاسباتی در حال افزایش است.

هر کس رئیس‌جمهور شود، احتمالاً با فشار بیشتری از سوی چین مواجه خواهد شد. اگر لای باشد که چین به‌شدت به او بی‌اعتماد است، این فشار احتمالاً به شکل مانورها و رزمایش‌های نظامی تهاجمی‌تر خواهد بود. اگر هو یا کو باشند، احتمالاً فشار بیشتری برای تعامل سیاسی با چین وجود خواهد داشت که ممکن است خودمختاری تایوان را تضعیف کند؛‌ البته رأی‌دهندگان تایوان، تحت تأثیر عوامل دیگری هم خواهند بود. سرعت پایین رشد اقتصادی حمایت حزب حاکم را کم کرده و کو به دنبال استفاده از نارضایتی‌ها از هر دو حزب دی‌پی‌پی و کی‌ام‌تی است؛ اما از دهه ۱۹۹۰، مدیریت روابط با چین، عامل تعیین‌کننده بسیاری از انتخابات ملی بوده است.

در نهایت، ‌هیچ‌کدام پاسخ مشخصی برای چگونگی حفظ دموکراسی و خودگردانی بلندمدت تایوان ندارند. همه روش‌های مختلفی را برای خریدن زمان و دورنگه‌داشتن پکن با تقویت توان دفاعی تایوان و کاهش تحریکات پیشنهاد می‌کنند. بسیاری از تحلیلگران، استقلال عملی تایوان را وضعیت برقرار می‌دانند اما شرایط اصلاً ایستا نیست. چین در حال تغییر است و با حاکمیت شی‌جین‌پینگ، قاطع‌تر می‌شود. تایوان در حال تغییر است، دارد به هویت ملی خودش شکل می‌دهد و دموکراسی خودش را منسجم‌تر می‌کند. رابطه بین چین و ایالات متحده هم در حال تغییر است، تقابلی‌تر می‌شود و ریسک‌های ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک حول آن در حال افزایش است.

رئیس‌جمهور بعدی ناچار خواهد بود این وضعیت را مدیریت کند و همزمان با فهرست طولانی مشکلات روزمره پیش رو اقتصاد متوسط تایوان خواهد بود که به لحاظ فناوری پیشرفته است اما از انزوای بین‌المللی رنج می‌برد، چون به‌عنوان کشور مستقل یا عضو سازمان ملل دیده نمی‌شود. اگر نظرسنجی‌ها درست باشند، پارلمان بدون اکثریت هم مانع دیگری بر سر راه رئیس‌جمهور بعدی خواهد بود.

با این حال، در شرایطی که دموکراسی در بسیاری از بخش‌های دنیا در معرض تهدید است، انتخابات تایوان احتمالاً نمایشی از پویایی و تاب‌آوری نظام سیاسی‌اش خواهد بود. ممکن است چین از نتیجه راضی باشد یا نباشد اما مردم تایوان با انتخاب رهبران خودشان در رقابتی منصفانه و شفاف، پیامی محکم می‌فرستند، درباره دنیایی که می‌خواهند در آن زندگی کنند.