نقاش تفکر و عرفان/درباره زندگی و شیوه هنری ناصر آراسته که در ۸۳ سالگی درگذشت
ناصر آراسته، نقاش و استادیار برجسته دانشگاه که از چهره‌های شناخته‌شده و اثرگذار هنرهای تجسمی ایران به‌شمار می‌رود، چهارشنبه هفته گذشته در ۸۳ سالگی درگذشت.
ناصر آراسته، نقاش و استادیار برجسته دانشگاه که از چهره‌های شناخته‌شده و اثرگذار هنرهای تجسمی ایران به‌شمار می‌رود، چهارشنبه هفته گذشته در ۸۳ سالگی درگذشت. او به پرکاری در نقاشی معروف بود و در طول زندگی هنری خود بیش از ۲۰۰۰ تابلوی نقاشی رنگ روغن، آبرنگ و پاستل در سبک‌های مختلف خلق کرده است. همچنین بیش از ۷۰ نمایشگاه انفرادی و گروهی در کشورهای مختلف برپا کرده است.
آراسته در سال ۱۳۲۱ در کرمانشاه متولد شد و از همان کودکی علاقه عمیق‌اش به نقاشی و تصویرگری، او را وارد دنیای هنر کرد. در دهه ۱۳۴۰ وارد هنرستان نقاشی هنرهای زیبای پسران شد، در سال ۱۳۴۴ از این هنرستان و در سال ۱۳۴۹ از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد.
او از همان دوران جوانی به‌عنوان یکی از استعدادهای شاخص نسل خود شناخته می‌شد و در مسابقات نقاشی دانشگاه‌ها مقام نخست و بورس تحصیلی کشورهای فرانسه و ایتالیا را به‌دست آورد. ناصر آراسته پس از تحصیل در رشته نقاشی همه هم‌وغم خود را صرف خلق اثر و آموزش این هنر به علاقه‌مندان کرد. تا جایی که در یکی از مصاحبه‌های خود نقاشی را به‌مثابه زندگی توصیف و گفته بود اگر روزی نقاشی نکشد، احساس افسردگی می‌کند؛ چراکه نقاشی برایش همان زندگی است.
در نتیجه همین نگاه به هنر، بیش از دوهزار اثر نقاشی در قالب رنگ روغن، آبرنگ و پاستل خلق کرد. او با تجربه گسترده در سبک‌های گوناگون، از واقع‌گرایی تا انتزاع، همواره سعی کرد تا اندیشه، عرفان و روح زمانه را در آثارش منعکس کند. تابلوهایی که همچنان تماشاگر را به تأمل واداشته و نشان می‌دهند که نقاشی برای ناصر آراسته، نه حرفه بلکه شیوه زیستن است.
نقاشی‌های ناصر آراسته اغلب حال‌و‌هوایی عرفانی و انتزاعی دارند. او از عرفان به‌عنوان یکی از بنیادهای تفکر هنری خود یاد می‌کرد، اما نه به‌معنای صوفی‌گری صرف، بلکه به‌عنوان نوعی نگاه درونی و شهودی به جهان و هستی. به اعتقاد آراسته، هر اثر هنری باید از دل تجربه زیسته و تأمل عمیق برآید.
در نتیجه همین نگاه، گاهی برای خلق یک تابلو بیش از 100لایه رنگ به‌کار می‌برد و تکمیل آن هم ممکن بود تا سه‌سال یا بیشتر زمان ببرد. این وسواس و صبر هنرمندانه سبب شد که آثارش از نظر رنگ، فرم و بافت، ساختاری منحصر‌به‌فرد داشته باشند و عمق حسی خاصی را به مخاطب منتقل کند. خودش هم دراین‌باره در یک مصاحبه بیان کرده بود: «همیشه سعی کرده‌ام طوری کار کنم که کسی نتواند از روی نقاشی‌هایم کپی کند. کار باید از درون بجوشد، نه از تقلید.» ناصر آراسته در طول زندگی حرفه‌ای خود بیش از ۷۰ نمایشگاه انفرادی و گروهی در ایران و کشورهای مختلف ازجمله مکزیک، ونزوئلا، کانادا و آمریکا برگزار کرد.
آثارش در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران، موزه امام علی(ع)، موزه تاریخ طبیعی و نیز مجموعه‌های هنری شهرداری تهران نگهداری می‌شوند. او برنده‌ی جوایز متعددی در جشنواره‌های هنری ازجمله جشنواره دفاع مقدس و جشنواره گل‌وگیاه است و در سال ۱۳۷۹ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نشان دکترا دریافت کرد؛ نشانی‌که به پاس یک عمر تلاش و خلق آثار ارزشمند به او اهدا شد.
نگاه آراسته به هنر، نگاهی مردم‌گرایانه و درعین‌حال عمیق بود. به باور او، اثر هنری باید در خانه مردم جای گیرد تا زندگی آن‌ها را غنی‌تر کند. برخلاف برخی هنرمندان که فروش اثر را با ارزش معنوی آن در تضاد می‌دانند، آراسته بر این باور بود که فروش اثر به‌معنای گسترش حضور هنر در زندگی مردم است: «اثر هنرمند باید به خانه مردم راه پیدا کند و هنرمند باید این راه را بیاید.» ناصر آراسته نه‌تنها به‌عنوان یک نقاش پرکار، بلکه به‌عنوان استاد دانشگاه و مربی نسل‌های متعددی از هنرمندان شناخته میشود.
او سال‌ها در دانشگاه‌های تربیت معلم، تهران، الزهرا و آزاد اسلامی تدریس کرده و عضو هیئت‌علمی و مدیر گروه نقاشی دانشکده هنر دانشگاه الزهرا بوده است. از نظر او، آموزش هنر نیز باید با تفکر و آگاهی همراه باشد. همواره از کمبود «سواد بصری» در میان مردم و حتی برخی هنرجویان، انتقاد کرده و بر لزوم آشنایی عموم با زبان بصری هنر تأکید داشته است. به اعتقاد او، مخاطب ایرانی هنوز بیشتر به نقاشی‌های طبیعت‌گرا و تصویری عادت دارد و باید با صبر و آموزش، دیدگاه عمومی نسبت به آثار مدرن و انتزاعی گسترش یابد.
در کنار این فعالیت‌ها، آراسته سال‌ها در بخش دکورسازی و صحنه‌آرایی تلویزیون و نیز در سازمان حفاظت محیط‌زیست به‌عنوان مدیر آتلیه نقاشی و بخش دیوراماسازی فعالیت داشت. او همچنین حدود ۴۰ سال مدیریت آموزشگاه آزاد هنری «پل» را برعهده داشت و در تربیت هنرجویان و ارتقای سطح هنر نقاشی در ایران نقش پررنگی ایفا کرد.
پس از دهه‌ها تلاش و فعالیت هنری، ناصر آراسته نه‌تنها به‌عنوان یک هنرمند خلاق، بلکه به‌عنوان معلمی اندیشمند شناخته میشود که عمر خود را وقف تربیت نسل تازه‌ای از هنرمندان کرده است. این هنرمند پیشکسوت در چهارشنبه شب ۱۴ آبان‌ماه ۱۴۰۴، در ۸۳ سالگی درگذشت.
