گرفتن گریبان تاسیان / پخش آخرین ساخته تینا پاکروان در پی انتقاد برخی جریانات و رسانه‌ها، توسط قوه‌‏قضائیه متوقف شد

«تاسیان»، حال غریب، اندوه و غم بزرگی‌ است که آدم‌ها در غروب از دست دادن عزیزترین‌هایشان تجربه می‌کنند. این توضیحی بود که تینا پاکروان، نویسنده و کارگردان سریال «تاسیان» در برنامه «اکنون» به گردانندگی سروش صحت در مورد معنای نام تازه‌ترین اثرش گفت. بی‌آن‌که بداند گروه سازنده سریال «تاسیان»، در پی توقیف این اثر، خود دچار تاسیان خواهد شد. 

سایه سنگین توقیف پیش از انتشار نخستین قسمتِ «تاسیان» بر سر گروه سازنده و پلتفرم پخش‌کننده سریال «تاسیان» افتاد. زمانی که محمدجواد شکوری‌مقدم، مدیرعامل فیلیمو با انتشار توئیتی در شبکه اجتماعی ایکس از دریافت نامه‌ای عجیب خبر داد. نامه‌ای ارسال شده از سوی ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی) در تاریخ چهاردهم بهمن‌ماه که در آن «وضعیت صیانت» تینا پاکروان نامشخص اعلام شده بود. در ادامه این نامه آمده بود، تا «حصول نتیجه استعلام صیانت»، امکان بررسی «تاسیان» در جلسه شورای انتشار، همچنین صادرکردن برگه بازبینی (اعلام اصلاحات) و صدور نامه تبلیغات شهری وجود ندارد. 

اگرچه در این نامه مشخص نشده بود که منظور از «وضعیت صیانت کارگردان» چیست و به چه دلیل این وضعیت نامشخص است، اما نخستین قسمت «تاسیان» جمعه ۱۹ بهمن‌ماه منتشر شد. سریالی با بازی بازیگرانی چون هوتن شکیبا (در نقش امیر یوسفی‌نیا)، بابک حمیدیان (در نقش جمشید نجات)، مهسا حجازی (در نقش شیرین نجات)، پانته‌آ پناهی‌ها (در نقش هما نجات)، نازنین بیاتی (در نقش مریم سامان) و... که قرار بود داستانی عاشقانه را در مهرماه ۱۳۵۶ روایت کنند.

انتشار قسمت‌های دوم و سوم «تاسیان» اما، انتقاداتی را که با انتشار قسمت نخست این سریال از سوی برخی جریانات و رسانه‌ها آغاز شده بود، شدت بخشید. انتقاداتی که ازجمله آن‌ها می‌توان به «مصرف مشروبات الکلی»، «تطهیر و سفیدشویی ساواک»، «خوش‌ورنگ لعاب نشان دادن روزگار در دوران پیش از انقلاب»، «تحریف تاریخ» و... اشاره کرد. این انتقادات سرانجام گروه سازنده «تاسیان» را در برابر قوه‌قضائیه قرار داد. 

دهمین اثری که طعم توقیف را چشید 

«تاسیان»، نخستین اثر منتشرشده در پلتفرم‌های شبکه نمایش خانگی نیست که هم‌نشین توقیف می‌شود و باتوجه به وضعیت موجود ممیزی، احتمالاً آخرین اثر نیز نخواهد بود. ساترا چندی پیش در دو اقدام پیاپی خواستار توقف انتشار برنامه «اکنون» و پخش گزارش‌های عادل فردوسی‌پور شد. سریال‌های «غربت»، «شبکه مخفی زنان»، «روزی روزگاری مریخ»، «جیران»، «زخم‌کاری»، «می‌خواهم زنده بمانم»، «قورباغه»، «ممنوعه» و «عاشقانه» نیز دیگر آثاری بودند که به‌شکل موقت طعم توقیف را چشیدند. 

در این میان توقیف سریال «تاسیان» که نویسنده و کارگردانش در سه قسمت نخست آن به ساختن‌ زمینه‌ای برای شکل‌گیری داستانی عاشقانه میان امیر با بازی هوتن شکیبا و شیرین با بازی مهسا حجازی پرداخته است، با اعتراض بسیاری از اهالی فرهنگ‌وهنر مواجه شد. ازجمله این معترضان مسعود فراستی بودند که در ویدئویی با عنوان «تیزر نقد سریال تاسیان» در کانال یوتیوبش، این اتفاق را حاصل آن دانست که «ممیزی نمی‌گذارد یک سریال تاریخیِ آبرومند دیده شود مبادا که مانع از دیدن دیگر آثار شود.» هوتن شکیبا، بازیگر سریال «تاسیان» نیز با انتشار بخشی از این اثر در صفحه اینستاگرام خود با کپشن «نترسید... فقط یک سریال است... این‌قدر ضعیف نباشید»، اعتراض خود را نسبت به این اتفاق نشان داد. 

کسب مجوز و اصلاح ایرادات

دلیلی که در خبرگزاری میزان برای توقیف «تاسیان» عنوان شده است؛ نداشتن مجوز تولید و پخش، از سوی چهره‌های گوناگون با اعتراض مواجه شده است. 

اعتراضی که وحید آگاه، حقوقدان در مورد آن به هم‌میهن چنین می‌گوید: «نکته‌ای که می‌توان درخصوص اتهام «نداشتن مجوز تولید و پخش» و صلاحیت ساترا برای وارد ساختن این اتهام، به آن اشاره کرد از این قرار است که این موارد در هیچ قانونی ذکر نشده است. هرچند باید اشاره کرد در سال‌های گذشته، در قوانین یک‌ساله بودجه -قوانینی که پس از گذشت زمان مورد اشاره قابل استناد نیستند- مواردی جزئی در خصوص صلاحیت‌های قانونی موقت ساترا ذکر شده بود.

با این وجود، هم‌اکنون چنین قوانینی وجود ندارند.» او با اشاره به زیر بار نرفتن مجلس شورای اسلامی برای سپردن چنین اختیاری به سازمان صداوسیما و ساترا به‌عنوان یکی از نهادهای زیرمجموعه آن، از دوربرگردانی یاد کرد که در زمان وزارت محمدمهدی اسماعیلی، در شورای عالی انقلاب فرهنگی ایجاد شد.

اشاره آگاه به یکی از مصوبه‌های این شورا با عنوان «تعیین الزامات ساماندهی حوزه صوت و تصویر فراگیر» است که مطابق آن «مسئولیت تنظیم‌گری، صدور مجوز و نظارت بر رسانه‌های فعال در عرصه صوت و تصویر فراگیر، شامل رسانه‌های «کاربرمحور» و «ناشرمحور» (VOD) و نیز شبکه نمایش خانگی به‌ویژه تولید سریال‌ها و برنامه‌های تلویزیونی و امثال آن» به‌عهده سازمان صداوسیما و نهاد زیرمجموعه آن؛ ساترا گذاشته شد. 

آگاه با ابراز تأسف از این تفویض صلاحیت یا تقسیم وظایف، از این گفت که مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، نه در حکم قانون که «مقرره»‌ است و در حال حاضر چنین صلاحیتی در هیچ قانونی به صداوسیما و ساترا داده نشده است. او با بیان این‌که اخذ مجوز تولید و پخش الزام قانونی ندارد، افزود: «عدم اخذ مجوز تولید و پخش جرم به حساب نمی‌آید؛ چراکه در قانون مصوب مجلس شورای اسلامی نیامده است. بنابراین موظف کردن پلتفرم‌ها ازجمله فیلیمو از طریق شکایت کیفری و طرح موضوع در دادسرا به اخذ مجوز تولید و پخش، در نظام هنجاری جمهوری اسلامی ایران از جایگاه قانونی برخوردار نیست.» 

در بخش دیگری از خبر منتشرشده درخصوص توقیف سریال «تاسیان» آمده است؛ عوامل فیلم باید ضمن کسب مجوز تولید و پخش، ایرادات سریال را نیز اصلاح کنند. آگاه در این خصوص گفت: «الزام به اصلاح آن‌چه «ایرادات» سریال خوانده شده است؛ حکایت از مواجهه پسینی با اثری تولید و پخش‌شده دارد. مواجهه‌ای که اگرچه در صلاحیت قوه‌قضائیه قرار دارد اما باید به‌صورت موردی بیان شود.

به عبارت دیگر باید مشخص شود که کدام صحنه‌ها مطابق قانون نیست و قرار است مورد رسیدگی قرار گیرد.» آگاه با اشاره به آن‌چه «تعامل قوه‌قضائیه با هنرمندان» خواند، این تعامل را بیش از تعامل سازمان صداوسیما و ساترا با هنرمندان خواند. او با تاکید بر این‌که اخذ مجوز تولید و پخش دارای الزام قانونی نیست، ابراز امیدواری کرد، آن‌چه در خبر مذکور درخصوص لزوم اصلاح ایرادات آمده است، ذیل این تعامل حل‌وفصل شود تا در ادامه تماشاگران سریال «تاسیان»، شاهد پخش دیگر قسمت‌های این سریال باشند.

 عکس: فیلیمو شات

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید