ایران دوستی یعنی...
احوال محیطزیست ایران خوب نیست، خبرهایی هم میرسند که پروژههای متعدد سدسازی در کشورهای همسایه بهویژه ترکیه و افغانستان، آثار سوء خود را تا عمق حیات طبیعی ایران گسترش خواهند داد.
این را اضافه کنید به آنچه خودمان با سدسازیها بیوقفه و احداث چاههای عمیق بر سر سرزمینمان آوردهایم. آوردن آمار تحلیلرفتن زیستگاهها و جنگلهای چندین میلیون ساله البته تکرار مکررات است و چشم و گوشمان چنان از این قسم مطالب پر شده که غالباً حساسیت خود را نسبت به آنها از دست دادهایم.
گزارش محیطزیستی و ذکر مصیبت از وقایع فاجعهآمیزی که در طبیعت و محیطزیست ایران حادث میشود کم نداریم. شرایط پیچیده است، گزارشهای تکراری اتفاقات بد رفتهرفته از حساسیت جامعه میکاهد و خبرهای موضوع طبیعت میرود که لابهلای اخبار دیگر گم شوند.
تلفشدن پلنگ در تصادف با خودرو، تجاوز به جنگلهای هیرکانی، قلع و قمع هزاران درخت توسط شهرداری تهران و چندصد خبر ناگوار محیطزیستی دیگر، ظرف دو ماه پس از نوروز ۱۴۰۳ منتشر شده و خیلی زود از یاد رفتهاند؛ مدیرانی که در حوزههای مرتبط مسئولیت دارند هم حساسیت خود را از دست دادهاند و مدیرانی هم که توجه به محیطزیست را امری فانتزی و ضدتوسعه میدانند از این وضعیت و کرختی همگانی در تخریب محیطزیست را خوش میدارند.
آگاهیسازی درباره چرایی لزوم حفاظت از محیطزیست ایران، شاید یکی از مهمترین کارهایی باشد که امروز برعهده دوستداران ایران است. تهدید تخریب گسترده محیطزیست ایران چنان حیاتی و نگرانکننده است و چنان تبعات امنیتی، اجتماعی و اقتصادیای دارد که بسیج ملی برای رفع خطرات آن و همت جدی برای جلوگیری از تجاوز به حریم آن، از نان شب واجبتر است.
درصورتیکه به بیعملی خود در قبال محیطزیست ادامه دهیم، بهزودی مشکلات، معضلات و آسیبهایی دامنگیر همه ما خواهند شد که بسیاری از آنها غیرقابل جبران و اصلاح و بسیاری از آنها با صرف وقت و هزینه گزاف قابل اصلاح خواهد بود.
اکوسیستم با چنان دقت و ظرافتی کنار هم چیده شده و آفریدگار و روان هوشمند جهان آن را طی میلیونها سال کنار هم شکل داده که نقصان هر جزئی از آن، به نابودی همه آن منجر خواهد شد.
حتماً درباره پدیده «اثر پروانهای» میدانید. پدیده پروانهای یعنی جهان چنان به هم پیوسته است و اجزایش تحتتأثیر هم قرار دارند که اگر پروانهای در ژاپن بال بزند، ممکن است موجب سلسلهرویدادهایی شود که درنهایت به توفانی در سواحل آفریقا بیانجامد. اجزای اکوسیستم و طبیعت واقعاً چنین رابطهای با یکدیگر دارند. اگرچه ممکن است یک رویداد و تغییر شکل در طبیعت پس از سالها و بلکه قرنها رخ نشان دهد.
انسان بهعنوان بزرگترین بهرهبردار از منابع طبیعی، در حال دستدرازی به تمام حقوق دیگر جانداران روی کره زمین است. به این هم بسنده نکرده و با کشتن مستقیم حیوانات، پرورش دامهای اهلی، ایجاد تغییرات محیطی و نابودی جنگلها و زیستگاهها، فراهم کردن موجبات گرمایش زمین، آلودن آب و خاک و هوا به مواد سمی و شیمیایی، خشککردن آبهای روی زمین و زیرزمین و بیشمار کارهای مضر دیگر نهتنها اکوسیستم طبیعی و حیات گیاهی و جانوری را بهخطر انداخته بلکه حیات گونه انسان را هم در معرض انقراض و نابودی تدریجی قرار داده.
نابودی گونهها و اکوسیستمها یعنی توقف چرخه حیات، یعنی نابودی منابع آب پاکیزه و غذا. این مفاهیم، مسائلی بسیار جدی و حیاتی هستند که نهتنها باید در مقیاس جهانی مورد تجدیدنظر و اقدام جبرانکننده قرار بگیرند بلکه در مقیاس ملی هم از چنان اهمیت حیاتی و غیرقابل تردیدی برخوردارند که حیات نسل حاضر و نسلهای بعدی ما را بهشدت تهدید میکنند.
ما نیاز داریم تا دور هم جمع شویم و کاری برای محیطزیست ایران، یعنی کاری برای حیات سرزمین محبوبمان انجام دهیم. ایراندوستی یعنی عشق به تمام اجزای این خاک، یعنی اینکه بکوشیم این امانت را بهتر و پاکیزهتر به نسلهای بعدی تحویل بدهیم. امروز ما از این منظر در سیاهه سیاهرویان تاریخ قرار داریم.