ورود دیوان به اخذ پیاپی مالیات بر ارزش افزوده

به گزارش تسنیم، مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات چندمرحله‌ای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید و توزیع براساس درصدی از ارزش افزوده کالاهای فروخته‌شده یا خدمات ارائه‌شده در هر مرحله اخذ می‌شود. ولی مالیات پرداختی در هر مرحله از زنجیره واردات-تولید-توزیع به عنصر مرحله بعدی زنجیره انتقال می‌یابد تا نهایتاً توسط مصرف‌‌کننده نهایی پرداخت شود. 

مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که کلیه عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات (مودیان این نظام مالیاتی) بایستی علاوه بر بهای کالا یا خدمت عرضه‌شده، به‌ صورت درصدی از بهای فروش کالاها یا خدمات، در زمان فروش از خریداران اخذ و به‌ صورت دوره‌ای (فصلی) به سازمان امور مالیاتی کشور واریز کند.

در  جلسه اخیر تفریغ بودجه در دیوان محاسبات بررسی بندها و اجزای مرتبط با تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۲ ذیل سرفصل «عوارض و مالیات»، سید احمدرضا دستغیب با بیان اینکه دیوان محاسبات هشدارهای لازم را درباره رسوب منابع در شهرداری‌ها داده است، اظهار داشت: وفق بررسی‌های کارشناسی در این نهاد نظارتی، حدود ۹ هزار میلیارد تومان رسوب منابع در سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور وجود دارد که ضروری است تا در اسرع وقت بابت مصرف در محل‌های مربوطه، تخصیص یابد.

موضوع «تکرار ارزش افزوده» در حوزه مالیات‌ستانی از مردم، از دیگر موارد مورد تاکید دستغیب پیرامون بند «ط» از تبصره ۶ قانون بودجه ۱۴۰۲ بود و بیان داشت: لازم است تا ظرف یکماه، گزارش کاملی از «اخذ پیاپی و چندباره مالیات بر ارزش افزوده» در واحدهای تولیدی تهیه شود تا علاوه بر ارائه آن به مردم، از گرانی متوالی اجناس و کالاها نیز جلوگیری به عمل آید.

مالیات بر ارزش افزوده (VAT) یکی از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت‌هاست که به‌طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مالیات با هدف کاهش فرار مالیاتی و ایجاد شفافیت در نظام اقتصادی کشورها اجرا می‌شود. با این حال، در برخی مناطق و کشورها، مشکلات متعددی در رابطه با اخذ پیاپی و چندباره این مالیات گزارش شده است. این گزارش به بررسی این معضل و پیامدهای آن می‌پردازد.

یکی از دلایل اصلی اخذ مالیات چندباره، اشتباهات در فرآیند محاسبه و عدم هماهنگی در ادارات مالیاتی است. این مسئله می‌تواند منجر به اخذ مالیات بیش از حد از فعالان اقتصادی شود. همچنین کاستی‌ها و ابهامات قانونی ممکن است باعث شوند که برخی بنگاه‌های اقتصادی مجبور به پرداخت مالیات چندباره شوند. نبود دستورالعمل‌های مشخص و واضح می‌تواند باعث بروز اختلافات و سوءتفاهم‌ها در محاسبه مالیات گردد.

فناوری‌های قدیمی و ناکارآمد در برخی سامانه‌های مالیاتی نیز می‌تواند منجر به تکرار اشتباهات و در نتیجه اخذ مالیات بیش از یک بار از یک معامله و افزایش هزینه‌ها برای کسب‌وکارهاشود یعنی به‌طور مستقیم هزینه‌های کسب‌وکارها را افزایش داده و بر توان رقابتی آن‌ها تاثیر منفی بگذارد. همچنین چنین اشتباهاتی می‌تواند منجر به کاهش اعتماد عمومی نسبت به نظام مالیاتی و ادارات دولتی شود، از سوی دیگر برای کسب‌وکارها، این امر می‌تواند به افزایش پیچیدگی در گزارش‌دهی مالی و حسابداری، و همچنین نیاز به صرف زمان و منابع بیشتر برای حل و فصل اختلافات مالیاتی منجر شود.

برای رفع این مشکل ارتقاء و بهبود سامانه‌های مالیاتی با استفاده از فناوری‌های نوین برای کاهش اشتباهات و افزایش دقت محاسبات باید در اولویت قرار گیرد. آموزش مداوم کارمندان ادارات مالیاتی و تنظیم دستورالعمل‌های شفاف نیز به کاهش خطاها و اختلافات کمک خواهد کرد. از دیگر سو، اصلاح چارچوب‌های قانونی به‌منظور ساده‌سازی فرایندها و جلوگیری از تکرار مالیات بر ارزش افزوده ضروری به نظر می‌رسد.

اخذ پیاپی و چندباره مالیات بر ارزش افزوده نه‌تنها برای فعالان اقتصادی زیان‌بار است، بلکه می‌تواند به کاهش اعتماد عمومی نسبت به سیستم مالیاتی کشور منجر شود. اتخاذ رویکردهای ساختاری و فناورانه به‌منظور بهبود فرآیندهای محاسباتی و ارتقاء شفافیت قانونی می‌تواند به حل این معضل کمک کند و در نهایت به افزایش کارآمدی و عدالت در نظام مالیاتی منجر شود.