صادرات بدون نفت در نفتی‌‏ترین منطقـه

آتش تنش‌های ژئوپلیتیکی در یکی از مهمترین و اقتصادی‌ترین مناطق دنیا، خاورمیانه، روشن است با این حال سازمان تجارت جهانی انتظار دارد که حجم صادرات خاورمیانه در سال 2024 تا 3/8 درصد رشد کند. به این ترتیب خاورمیانه تبدیل به سومین بازار با سریع‌ترین رشد پس از آسیا و اقیانوسیه و آفریقا خواهد شد.

انتظار می‌رود رشد واردات منطقه به 4/6 درصد در سال 2024 کاهش یابد. براساس همین گزارش بالاترین میزان رشد صادرات و واردات در عربستان سعودی و امارات متحده عربی رخ می‌دهد. هر دو کشور به دنبال تنوع‌بخشی به اقتصادهای خود هستند و سعی می‌کنند با کاهش اتکای خود به سوخت‌های فسیلی به سمت بخش‌های متنوع‌تری حرکت کنند.  به‌رغم این جاه‌طلبی‌ها چالش‌های بسیار بزرگی پیش روی کشورهای خلیج‌فارس قرار دارد.

جنگ بین اسرائیل و حماس، اختلالات زنجیره تامین در دریای سرخ را که مسیر اصلی کشتیرانی برای تجارت بسیاری از این کشورها به‌ویژه عربستان و امارات با اروپاست، تشدید می‌کند. تغییر اجباری مسیرهای دریایی به شدت بر افزایش نرخ کرایه و بیمه کشتیرانی مؤثر بوده است. در این گزارش وضعیت صادرات غیرنفتی در نفتی‌ترین منطقه دنیا را بررسی کرده‌ایم.

ایران: براساس گزارش «شاخص‌های کلان اقتصادی و اجتماعی کشور، تیر 1403» مرکز آمار ایران، در خردادماه 1403 ارزش کل صادرات غیرنفتی ایران از نظر ارزشی برابر با 5269  میلیون دلار و از نظر وزنی برابر با 14254 هزار تن بود. همزمان ارزش واردات کالای ایران 5249 میلیون دلار و وزن واردات کالا 3536 هزار تن بوده است. براساس آمار گمرک، میزان صادرات غیرنفتی کشور در سه ماهه اول امسال با افزایش 7/6درصدی نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به 13/5میلیارد دلار رسید و ارزش تجارت خارجی کشور (مجموع واردات و صادرات) در سه‌ماهه نخست سال ۱۴۰۳ برابر با ۴۰ میلیارد دلار بود.

احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و دارایی هم در حاشیه آخرین جلسه هیئت دولت سیزدهم در جمع خبرنگاران اعلام کرد که در ۴ ماهه اول سال ۱۴۰۳ شاهد افزایش ۸ درصدی صادرات غیرنفتی نسبت به ۴ ماهه اول سال گذشته هستیم و عدد صادرات غیرنفتی به ۱۷ میلیارد و ۴۶۳ میلیون دلار رسیده است. به گفته وی رشد وزنی صادرات غیرنفتی کشور در مقایسه با مدت مشابه، ۴ درصد بوده است.

خاندوزی با بیان اینکه واردات کشور نسبت به ۴ ماهه اول سال ۱۴۰۲ حدود 6 درصد افزایش داشته است، گفت: نیم درصد رشد وزنی واردات و هشت درصد رشد وزنی صادرات در مقابل ۶ درصد افزایش ارزش واردات و هشت درصد افزایش ارزش صادرات بوده است. به گفته خاندوزی گرچه با لحاظ درآمدهای نفتی تراز جاری کشور مثبت است اما اگر نفت را محاسبه نکنیم تراز جاری گمرکی کشور از منفی ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار در ۴ ماهه اول سال گذشته به منفی یک میلیارد دلار در ۴ ماهه اول امسال رسیده است که نشان‌دهنده کاهش خیلی شدید تراز غیرنفتی کشور است.

چین، عراق و امارات متحده عربی هم مهمترین مقاصد صادراتی ایران بوده‌اند. به همین منوال به گفته رئیس کل گمرک در سه ماهه امسال 15/6 میلیون تن محصولات پتروشیمی به ارزش 6/2 میلیارد دلار صادر شده که افزایش 7/26 درصدی در وزن و 8/85 درصدی در ارزش را نشان می‌دهد. همچنین سه قلم عمده کالاهای صادراتی در سه ماهه نخست سال جاری، به گاز طبیعی مایع شده با 1/6 میلیارد دلار، پروپان مایع‌شده با ۸۶۴ میلیون دلار و متانول با حدود ۶۰۴ میلیون دلار اختصاص داشت. رضوانی‌فر گفته است که در بین ده قلم عمده کالاهای صادراتی، بیشترین رشد ارزشی به گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده با ۸۷ درصد، پلی‌اتیلن گرید فیلم با ۶۳ درصد و میله‌های آهنی یا فولادی با ۱۸ درصد افزایش، اختصاص داشت.

 امارات متحده عربی: آمار تجارت کشورهای خلیج‌فارس نشان می‌دهد که امارات متحده عربی بزرگترین واردکننده و صادرکننده در بین کشورهای خلیج‌فارس است. در سال گذشته این کشور وارد یک دوره ارتقاء روابط تجاری با کشورهای مختلف شده و توافق‌نامه‌های تجاری دوجانبه بسیاری را با شرکای خود در سراسر جهان امضا کرده است.

به عنوان مثال، امارات متحده عربی در سال 2023 یک توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع با گرجستان امضا کرد که به طور بالقوه تجارت غیرنفتی بین دو کشور را در عرض پنج سال دوبرابر می‌کند. امارات همچنین در حال مذاکره با کره جنوبی، تایلند، شیلی و جمهوری کنگو است. مجموع صادرات امارات متحده عربی در مارس 2024 به 33/9 میلیارد دلار رسید درحالی‌که این رقم در ماه قبل از آن 29/2 میلیارد دلار بود. داده‌های کل صادرات امارات متحده عربی از ژانویه 1981 تا مارس 2024 به‌طور کامل ثبت شده است و این داده‌ها نشان می‌دهند میانگین ارزش این صادرات ماهانه برابر با 3/8 میلیارد دلار است.

این داده‌ها در اوت 2022 به بالاترین حد خود یعنی 36/4 میلیارد دلار و در ماه مه 1986 به پایین‌ترین سطح خود یعنی 6/855 میلیون دلار رسید و در سال بعد از آن یعنی 2023، تجارت غیرنفتی امارات متحده عربی به رکورد 5/3 تریلیون درهم (952.93 میلیارد دلار) رسید.

این ارقام در حالی ثبت می‌شود که ثانی الزیودی، وزیر تجارت خارجی این کشور گفته بود تجارت کالاهای غیرنفتی از سال 2022، 12/6 درصد افزایش یافته و صادرات کالاها و خدمات از 1 تریلیون درهم فراتر رفته و رکورد جدیدی را به ثبت رسانده است.  به گفته مقامات اماراتی بخش غیرنفتی این کشور در شش ماهه اول سال 2023 عملکرد بسیار خوبی در رشد تولید ناخالص داخلی داشته و در مقایسه با رشد کلی 3/7 درصدی حدود 6 درصد افزایش یافته است.

براساس آخرین گزارش‌ها، در مارس 2024 کل صادرات امارات متحده عربی 3/5 درصد رشد داشته است. مجموع واردات این کشور در ماه سپتامبر 2023 به 31/5 میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل 3/3 درصد افزایش داشت و تراز تجاری امارات متحده عربی در سپتامبر 2023 کسری 22/3 میلیارد دلاری را ثبت کرد.

 عربستان: صادرات عربستان سعودی در آوریل 2024 با کاهش 1 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 7/101 میلیارد ریال عربستان رسید که دلیل آن کاهش فروش محصولات نفتی (4/2- درصد) است. محصولات نفتی 78 درصد از کل صادرات این کشور را تشکیل می‌دهد. در مقابل صادرات غیرنفتی این کشور 12/4درصد افزایش یافت که عمدتاً ناشی از فروش پلاستیک، لاستیک و محصولات آنها (20/5- درصد) بود. در میان مقاصد اصلی صادرات عربستان چین با 16/6 درصد، ژاپن  با 9/2درصد و هند  با 8/1درصد بیشترین سهم را در صادرات داشتند.

اداره کل آمار عربستان سعودی گزارش تجارت بین‌المللی خود را در سه ماهه اول سال 2024 منتشر کرده است که نشان می‌دهد این کشور در بخش صادرات روندهای مثبتی را طی می‌کند. این گزارش از افزایش قابل توجه 19 درصدی صادرات محصولات شیمیایی و صنایع وابسته در مارس 2024 نسبت به فوریه 2024 خبر می‌دهد و می‌نویسد که ارزش این صادرات در ماه مارس به 6/5 میلیارد ریال سعودی رسید.

به‌طور کلی صادرات غیرنفتی در سه‌ماهه اول سال 2024 نسبت به مدت مشابه در سال 2023، شاهد افزایش 3/3درصدی بود که ناشی از افزایش فعالیت صادرات مجدد بود [صادرات مجدد که به آن تجارت entrepot نیز می‌گویند، شکلی از تجارت بین‌المللی است که در آن یک کشور کالاهایی را که قبلاً وارد کرده بود بدون تغییر در آنها صادر می‌کند].

با نگاهی به ارقام ماهانه، صادرات کالا و صادرات غیرنفتی در ماه مارس نسبت به فوریه 2024 به ترتیب 5 و 6 درصد افزایش یافته است.  ارزش صادرات مجدد در ماه مارس 2024 به 6/4 میلیارد ریال عربستان رسید که 18 درصد نسبت به 5/4 میلیارد ریال عربستان در مارس سال قبل افزایش داشت. صادرات محصولات معدنی در ماه مارس 2024 به 77/8 میلیارد ریال عربستان رسید که 6 درصد نسبت به فوریه 2024 افزایش داشت.

این درحالی ا‌ست که در سال 2022، عربستان سعودی در مجموع 362 میلیارد دلار صادرات داشت و این کشور را به رتبه 23 در میان صادرکنندگان در جهان تبدیل کرد. براساس گزارش‌هایی که اداره آمار این کشور منتشر کرده است صادرات عربستان سعودی با افزایش 152 میلیارد دلاری، از 209 میلیارد دلار در سال 2017 به 362 میلیارد دلار در سال 2022 افزایش یافته است.

در سال 2022 نفت خام با 236 میلیارد دلار، نفت تصفیه‌شده با 45/3 میلیارد دلار، پلیمرهای اتیلن با 13/1 میلیارد دلار، پلیمرهای پروپیلن با 6/4 میلیارد دلار و الکل‌های غیرحلقوی با 6/19 میلیارد دلار بیشترین اقلام صادراتی این کشور را به خود اختصاص داده بودند. مهمترین مقاصد صادراتی عربستان در سال 2022 چین  با 68 میلیارد دلار، هند با 46/2 میلیارد دلار، ژاپن با 36/5 میلیارد دلار، کره جنوبی با 36 میلیارد دلار و ایالات متحده با 23/9 میلیارد دلار بودند.

در آوریل 2024 این کشور 101 میلیارد ریال عربستان صادرات و 58/1 میلیارد‌ریال واردات داشت که در نتیجه تراز تجاری این کشور با 43/2 میلیارد ریال عربستان مثبت شد. در این مدت عربستان توانست محصولات زیر را صادر کند: 79/5 میلیارد ریال عربستان محصولات معدنی؛ 5/86 میلیارد ریال عربستان پلاستیک و لاستیک؛ 5/75 میلیارد ریال عربستان محصولات شیمیایی؛ 2/53 میلیارد ریال عربستان ماشین‌آلات. همزمان مقاصد صادراتی این کشور هم ژاپن با 9/32 میلیارد ریال، هند با 8/25 میلیارد ریال، کره با 8/13 میلیارد ریال، و ایالات متحده 4/52 میلیارد ریال بود.

 قطر: صادرات عمده قطر هم همانند دیگر کشورهای منطقه گاز، نفت خام، پلیمرهای اتیلن و کودهای نیتروژنی است. اقتصاد قطر در سال 2024 شروع قدرتمندی داشت؛ قدرتی که مدیون بخش هیدروکربنی ا‌ست؛ بخشی که خود به دنبال تنوع‌بخشی اقتصاد قطر است. در پایان سال 2023، قطر سومین مازاد مالی متوالی 43/1 میلیارد ریال قطر را به دست آورد، این رقم بیش از 5درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می‌دهد یعنی بالاترین میزان در شورای همکاری خلیج‌فارس.

کارشناسان براساس فرض محافظه‌کارانه قیمت 60 دلار در هر بشکه نفت، برای امسال مازاد دیگری را پیش‌بینی می‌کنند.  به همین منوال در سه ماهه اول 2024، قطر مازاد تراز تجاری 53/2 میلیارد ریال قطر را ثبت کرد. عمده‌ترین کالای صادراتی قطر ال‌ان‌جی ا‌ست. این کشور قرار است تا سال 2030 تولید ال‌ان‌جی خود را تا 85 درصد افزایش دهد و از سویی از بزرگترین صادرکنندگان اوره هم است. اما این کشور به فکر صادرات هیدروژن سبز هم هست.

گسترش انرژی خورشیدی قطر، تولید هیدروژن سبز، متانول سبز و آمونیاک سبز را امکان‌پذیر کرده و به دلیل تقاضای رو به رشد جهانی برای هیدروژن پاک، انتظار می‌رود قطر بتواند به تامین‌کننده پیشرو هیدروژن سبز تبدیل شود و با استفاده از تخصص خود در صادرات ال‌ان‌جی، مسیر راحت‌تری برای صادرات هیدروژن سبز داشته باشد.  به‌طور کلی در سه ماهه اول 2024، ارزش کل صادرات قطر (شامل صادرات کالاهای داخلی و صادرات مجدد) به 87/6 میلیارد ریال قطر رسید که در مقایسه با سه ماهه اول 2023، 8/3 میلیارد ریال قطر برابر با 8/6 درصد کاهش داشت. در سه ماهه اول سال 2024 صادرات سوخت‌های معدنی، روان‌کننده‌ها و مواد مرتبط با آن 11 درصد، صادرات مواد خام به جز سوخت 44/6 درصد و مواد شیمیایی 2/1 درصد کاهش داشت.

با این حال صادرات ماشین‌آلات و تجهیزات حمل‌ونقل قطر 30/5 درصد و کالاهای تولیدی متفرقه 81/4 درصد افزایش یافتند. در این مدت قطر 34/4 میلیارد ریالِ قطر واردات داشت، یه این معنی که واردات این کشور نسبت به مدت مشابه سال قبل 25/4 درصد افزایش یافته بود.  در سه ماهه اول سال 2024، آسیا مقصد اصلی صادرات قطر و اولین مبدأ واردات قطر بود که به ترتیب 81/0 درصد و 39/3 درصد صادرات و واردات این کشور را از آن خود کرده، پس از آسیا، کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس با 8/9 درصد صادرات و 12/9 واردات و اتحادیه اروپا با 6/7 صادرات و 26/8 درصد واردات در رتبه‌های بعدی قرار دارند.

علاوه بر سوخت‌های فسیلی اقلام زیر به عنوان عمده‌ترین صادرات قطر شناخته می‌شوند: کود: 3 میلیارد دلار (2/8درصد)، پلاستیک، محصولات پلاستیکی: 2/2میلیارد دلار (2/1 درصد)، آلومینیوم: 2 میلیارد دلار (1/8درصد)، مواد شیمیایی معدنی: 1/1میلیارد دلار (1درصد)، مواد شیمیایی آلی: 807/4 میلیون دلار (0/7درصد)، نمک، گوگرد، سنگ، سیمان: 550/5 میلیون دلار (0/5 درصد)، جواهرات، فلزات گرانبها: 451/8 میلیون دلار (0/4 درصد)، آهن، فولاد: 217/5 میلیون دلار (0/2درصد)، مس: 139/6 میلیون دلار (0/1درصد).

 کویت: براساس اطلاعات آماری منتشرشده از سوی اداره روابط بین‌الملل وزارت تجارت و صنعت، ارزش کل صادرات غیرنفتی کویت در چهار ماهه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال 2023 رشد 7/6 درصدی داشته است. این رقم از 95/2 میلیون دینار کویت در چهار ماهه اول سال 2023 به 102/5 میلیون دینار کویت در مدت مشابه در سال 2024 افزایش یافت یعنی افزایشی برابر با 7/3 میلیون دینار کویت. صادرات کویت به کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، کشورهای عربی، اروپا، آفریقا، آسیا، استرالیا و قاره آمریکا بوده است. براساس داده‌های به‌دست‌آمده از وزارت تجارت و صنعت، صادرات غیرنفتی کویت به کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس بیشترین درصد از کل صادرات این کشور را به خود اختصاص داده است. حجم صادرات به کشورهای حوزه خلیج‌فارس در چهار ماهه نخست سال جاری به حدود 70 میلیون دلار رسیده است؛ بنابراین در مقایسه با 65 میلیون دلار در مدت مشابه سال گذشته، افزایش پنج میلیون دینار و نرخ رشد 7/6 درصدی را شاهد هستیم. صادرات کویت به کشورهای خلیج‌فارس 46/4 درصد از کل صادرات کویتی را تشکیل می‌دهد.

این درحالی است که صادرات کویت به کشورهای عربی در رتبه دوم مقاصد صادراتی کویت قرار گرفت و در چهار ماهه اول سال 2024 به 27/7 میلیون دینار کویت رسید، این رقم در مدت مشابه سال گذشته 27/2 میلیون دینار کویت بود، به این معنی که افزایشی برابر با 500 هزار دینار کویت یا معادل 1/8 درصد را ثبت کرده است و از کل صادرات کویت 27/6 درصد را به خود اختصاص داده است.

اروپا رتبه سوم صادرات اقلام و کالاهای کویت را دارد.کشورهای قاره اروپا با 3/6 میلیون دینار کویت در چهار ماهه اول سال 2024، در مقایسه با 2/3 میلیون دینار کویت برای مدت مشابه در سال 2023، در میان واردکنندگان کالاهای با منشأ کویت، رتبه سوم را را از آنِ خود دارند که نشان‌دهنده افزایش 1/3 میلیون دینار کویت معادل با افزایش 56/5 درصدی در نرخ رشد صادرات به این منطقه است.

در بخش صادرات کویت به کشورهای قاره آفریقا، در چهار ماهه اول سال 2024 مجموعاً 283 هزار دینار کویت صادرات ثبت شده بود. این رقم در مدت مشابه سال 2023 به 155 هزار دینار کویت بود؛ به این معنی که با 128 هزار دینار کویت، شاهد صعود 53 درصدی صادرات کویت به کشورهای آفریقایی بوده‌ایم. صادرات کویت به کشورهای آسیایی و استرالیا در چهار ماهه اول سال 2024 به حدود 209 هزار دینار کویت رسید؛ به این معنی که نسبت به 121 هزار دینار کویت مدت مشابه سال 2023 افزایشی برابر با 88 هزار دینار کویت یا 72/7 درصدی را نشان می‌دهد.

در نهایت، صادرات کویت به کشورهای سراسر قاره آمریکا به 454 هزار دینار کویت رسید. به این معنی که شاهد افزایشی برابر با 226 هزار دینار کویت معادل 99/1 درصد از رقم قبلی 228 هزار دینار کویت در مدت مشابه سال گذشته هستیم.

 عمان: براساس گزارش مرکز ملی آمار و اطلاعات عمان، تجارت خارجی سلطان‌نشین عمان سال 2024 را به‌صورتی امیدوارکننده آغاز کرد. داده‌های این مرکز حاکی از طی یک مسیر مثبت است، به‌ویژه با افزایش قابل‌توجه صادرات غیرنفتی عمان، نشانه‌های پیشرفت این کشور برای رسیدن به یک اقتصاد متنوع و رهایی از اقتصاد تک‌محصولی را مژده می‌دهد.

صادرات غیرنفتی عمان شاهد افزایش 38/5 درصدی بود و در ژانویه 2024 به 749 میلیون ریال عمان رسید؛ این رقم در مدت مشابه سال قبل برابر با 540 میلیون ریال عمان بود. این رقم صادرات غیرنفتی نشان می‌دهد عمان برنامه‌های گسترده‌ای برای متنوع‌سازی اقتصاد خود دارد. براساس این گزارش عربستان سعودی با جذب 103 میلیون ریال عمان کالا و افزایش 82 درصدی نسبت به رقم مشابه 57 میلیون ریال عمان در سال 2023، عنوان شریک تجاری کلیدی عمان را حفظ کرده است و پس از آن امارات متحده عربی با واردات 86 میلیون ریال عمان از این کشور در رتبه بعدی قرار دارد. موضوع قابل توجه این است که آفریقای جنوبی به‌عنوان یک بازار جدید برای عمان اهمیت ویژه‌ای یافته و افزایش قابل توجهی در واردات از عمان داشته است. علاوه بر این، ایالات متحده هم واردات از عمان را افزایش داده است اما کره جنوبی، دیگر شریک تجاری مهم عمان، در بازه زمانی ذکر شده واردات خود از عمان را ثابت نگه داشته است.

عوامل متعددی به این عملکرد مثبت نسبت داده می‌شود. افزایش جهانی قیمت کالاها ارزش صادرات عمان را تقویت کرده و آنها را در بازار بین‌المللی رقابتی‌تر کرده است. علاوه بر این، رشد تقاضای بین‌المللی برای محصولات عمانی در بازارهای خاص نقش مهمی ایفا کرده است. در نهایت می‌توان گفت که تلاش‌های دولت عمان برای تقویت توسعه صادرات از طریق ابتکارات مختلف با دیگر کشورهای جهان نتایج مثبتی به همراه داشته باشد.

پیشتر وزارت بازرگانی، صنعت و تشویق سرمایه‌گذاری عمان از افزایش 25/5 درصدی صادرات غیرنفتی عمان به عربستان سعودی خبر داده بود. بولتن سپتامبر مرکز ملی آمار و اطلاعات حاکی از رشد 774 میلیون ریال صادرات غیرنفتی عمان به عربستان بود؛ این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال 2022، 617 میلیون ریال عمان بود.  مقامات عمانی این افزایش صادرات به محصولات معدنی و ساخت آنها، ماشین‌آلات، تجهیزات الکتریکی، قطعات و محصولات غذایی ربط داده‌اند.

در سال‌های اخیر صادرات غیرنفتی عمان روندی صعودی را طی کرد و ارزش این نوع صادرات تنها در سپتامبر 2023 به 146/7 میلیون ریال عمان رسیده است، در سال 2022 این رقم برابر با 101/9 میلیون ریال عمان بوده است؛ یعنی افزایشی برابر با 44 درصد.

 بحرین: براساس گزارش اداره اطلاعات و دولت الکترونیک بحرین صادرات غیرنفتی این کشور در ماه مه با 12 درصد کاهش به 316 میلیون دینار بحرین رسید این رقم در همان بازه زمانی در سال قبل برابر با 360 میلیون دینار بحرین بود. 10 کشور برتر در فهرست مقاصد صادراتی بحرین 73 درصد از این صادرات را به خود اختصاص داده‌اند. عربستان سعودی با 64 میلیون دینار بحرین برابر با جذب 20 درصد صادرات بحرین، بزرگ‌ترین مقصد صادراتی این کشور است؛ پس از آن ایالات متحده با 34 میلیون دینار بحرین و 11 درصد صادرات و امارات با 31 میلیون دینار بحرین و 10 درصد صادرات در رتبه‌های بعدی قرار دارند. آلیاژهای آلومینیوم با 93 میلیون دینار بحرین و 30 درصد صادرات غیرنفتی در صدر این فهرست قرار دارند و پس از آن سنگ معدن و کنسانتره آهن آگلومره‌شده با 59 میلیون دینار بحرین یعنی 19 درصد قرار دارند. صادرات مجدد محصولات غیرنفتی با کاهش 28 درصدی به 51 میلیون دینار بحرین در ماه مه 2024 رسیده است، این رقم در سال گذشته 71 میلیون دینار بحرین بود.

امارات با 19 میلیون دینار بحرین یعنی 37 درصد رتبه اول و پس از آن عربستان سعودی با 15 میلیون دینار بحرین یا 29 درصد و آلمان هم با 2 میلیون دینار بحرین یا 4 درصد در رتبه بعدی قرار گرفته‌اند. خودروهای شخصی بالاترین محصول صادرات مجدد بحرین به ارزش 3/3 میلیون دینار بحرین یا 6/5 درصد بوده است. واردات غیرنفتی بحرین در ماه می‌2024 با 2 درصد کاهش به 466 میلیون دینار بحرین رسید؛ این رقم در مدت مشابه سال قبل 475 میلیون دینار بود. چین با 63 میلیون دینار بحرین یا 14 درصد، برزیل با 47 میلیون دینار 10/1 درصد و استرالیا با 46 میلیون دینار یا 9/9 درصد برترین شرکای تجاری بحرین هستند.