زمین بازی اشتباهی

فضای به وجود آمده در تیم ملی و جو حیثیتی مقابله با انگلیس و آمریکا خواسته‌های قدرت‌های غیرفوتبالی را برآورده می‌کند؟

بعد از مشخص شدن قرعه تیم ملی ایران در جام جهانی 2022 و هم‌گروهی با آمریکا، انگلیس و ولز اکثر تحلیل‌گران معتقد بودند که یکی از سیاسی‌ترین گروه‌های تاریخ فوتبال را شاهد هستیم. تحلیل‌ها بعد از مشخص شدن این گروه، از نقد فوتبالی خارج شد و بحث حیثیت و اعتبار به میان آمد. این در حالی است که فقط 132روز تا شروع جام جهانی باقی مانده ولی وضعیت نیمکت تیم ملی ایران هنوز مشخص نیست. درحالی‌که انگلیس، آمریکا و ولز دیدارهای دوستانه مناسبی را تدارک دیدند، فدراسیون فوتبال و البته مقامات غیرفوتبالی درگیر این مساله هستند که تیم ملی باید دیدارهای حیثیتی مقابل انگلیس و آمریکا را با یک نتیجه قابل قبول پشت سر بگذارد. اساسا آیا باید به این دو دیدار، نگاه سیاسی و فرافوتبالی داشت یا باید به‌عنوان یک مسابقه ورزشی چنین موضوعی را تحلیل کرد؟

جو مصنوعی سیاسی

اما دامن زدن به چنین جوی و تصمیم‌گیری از سوی غیرمتخصصان و نیروهای فرافوتبالی حتی می‌تواند در راستای خواسته‌ها و اهداف غیرفوتبالی‌های پرقدرت باشد؟ یا یک سوال مهم دیگر، آیا برای انگلیس و آمریکا هم قضیه حیثیتی شده است؟ مجید تفرشی، تاریخ‌پژوه و تحلیل‌گر در گفت‌و‌گو با روزنامه «هم‌میهن» پیرامون حواشی اخیر تیم ملی فوتبال ایران و نگاه غیرفوتبالی ایجادشده در بین مقامات گفت: «در ابتدا اجازه بدهید موضوعی را اشاره کنم؛ زمانی که تیم ملی با ویلموتس نتیجه نگرفت تقریبا کسی امید نداشت که ایران بتواند حتی از دور نخست انتخابی صعود کند. در مواقع اضطراری اصولا مدیران فوتبال مابین دو گزینه ایرانی و خارجی متوسط گیر می‌کنند که این بار به گزینه خارجی متوسط یعنی اسکوچیچ رسیدند که برخلاف انتظار، نتایج بی‌نظیری کسب کرد، تمام رقبا را شکست داد و فقط یک تساوی کسب کرد. زمانی که فردی مثل کیروش به ایران می‌آید و به تمام ارکان مدیریتی ورزش بی‌احترامی می‌کند، مورد ستایش برخی افراد قرار می‌گیرد اما وقتی مربی سر به زیری مثل اسکوچیچ می‌آید همه می‌گوییم او اقتدار ندارد. این یعنی نگاه متناقض ما ایرانی‌ها در مواجهه با یک پدیده مشترک.» تفرشی درباره جو حیثیتی‌ای که حول بازی با انگلستان و آمریکا به‌وجود آمده، می‌گوید: «این جو مصنوعی سیاسی که برخی از دوستان ایجاد کردند تفکر اشتباهی است که نباید شکل می‌گرفت. در کشور آمریکا و انگلیس اصلا نگاه سیاسی به این دیدار ندارند و صرفا برای آنها سه امتیاز این مسابقه مهم است تا بتوانند به دور حذفی صعود کنند. انگلیسی‌ها و آمریکایی‌ها بحث را حیثیتی و سیاسی نکردند و هدف‌شان موفقیت ورزشی است، اما ما به‌جای اینکه زیرساخت‌ها را با ارائه یک برنامه مدون اصلاح کنیم همیشه به دنبال راهکاری هستیم تا در کوتاه‌مدت کار را پیش ببریم و بعدها متوجه می‌شویم که تصمیم کوتاه‌مدت ما آسیب جدی در درازمدت زده است اما بازهم به سمت تحلیل این مساله نمی‌رویم. مشکل اصلی ما این است که می‌خواهیم حیثیت ملی‌مان را مقابل انگلیس و آمریکا نشان دهیم و وقتی کلا «زمین بازی» را اشتباه متوجه می‌شویم تحلیل درستی هم از این مساله نخواهیم داشت. ما باید به‌جای اینکه بحث را سیاسی کنیم با یک نگاه ورزشی به تقابل با آمریکا و انگلیس برویم. در آن زمان است که می‌توانیم تحلیل کنیم آیا تغییر سرمربی در فاصله 130 روز تا شروع جام جهانی تصمیم درستی است یا صرفا یک مسکن کوتاه‌مدت است که در درازمدت قطعا آسیب جدی وارد خواهد کرد.» او همچنین معتقد است که تغییر سرمربی آن هم به این شکل باعث تقویت بازیکن سالاری خواهد شد:«اگر به این شکل اسکوچیچ را تغییر دهیم و کیروش را بیاوریم مطمئن باشید باز هم بازیکنان به خود اجازه خواهند داد تا در صورت عدم رضایت، علیه سرمربی خود کودتا کنند. وقتی فدراسیون فوتبال دچار سوءمدیریت شدید است در ابتدا باید اصول مدیریتی را آموزش بدهیم و بعد به فکر تغییر نیمکت تیم ملی ایران باشیم».

دوقطبی درونی

التهاب بیرون از تیم ملی به درون تیم ملی هم کشیده شده است. بعد از شکست تیم ملی ایران مقابل الجزایر در اردوی قطر، انتقادها به یکباره از اسکوچیچ آنقدر بالا گرفت که شایعه اخراج اسکوچیچ و بازگشت کیروش بالا گرفت طوری که 9 بازیکن تیم ملی اعم از سردار آزمون، علیرضا بیرانوند، شجاع خلیل‌زاده، احمد نوراللهی، قلی‌زاده و... با انتشار یک استوری مشترک از کادر فنی حمایت و خواستار ثبات تیم ملی تا پایان جام جهانی شدند. یک ساعت از انتشار استوری‌های حمایتی نگذشته بود که مهدی طارمی، علیرضا جهانبخش، احسان حاج‌صفی و کریم انصاری‌فرد علیه این 9 بازیکن استوری منتشر کردند و عقیده داشتند این 9 بازیکن براساس منافع شخصی و بدون هماهنگی چنین متنی را در صفحه اینستاگرام خودشان منتشر کرده‌اند! یکی از بازیکنان تیم ملی ایران که نخواست نامش فاش شود در گفت‌وگو با خبرنگار «هم‌میهن» پیرامون اتفاقات اخیر گفت:« من اصلا نمی‌خواهم تیم ملی در چنین شرایطی قرار بگیرد یا اینکه بازیکنان با هم درگیر شوند و مردم تصور کنند که قرار است بازیکنان سرمربی را عوض کنند اما متاسفانه این موضوع حقیقت دارد که اسکوچیچ توانایی اداره و مدیریت کردن رختکن را ندارد و با بسیاری از بازیکنان مصالحه می‌کند، به‌جای اینکه با قدرت برخورد داشته باشد.» این بازیکن تیم ملی که اتفاقا از قدیمی‌ها محسوب می‌شود عقیده دارد حتی اگر همین الان شخص کارلوس کیروش بیاید اتحاد بین بازیکنان شکل خواهد گرفت و انگیزه به اردوی تیم ملی برمی‌گردد:« شما همین الان شرایطی که در تیم ملی حاکم است را با دوره کیروش قیاس کنید. کیروش برای برگزاری دیدارهای تدارکاتی از جان مایه می‌گذاشت ولی اسکوچیچ تلاشی برای بهبود وضعیت نمی‌کند هرچند وظیفه سرمربی نیست که برای برگزاری اردو یا دیدارهای دوستانه اقدام کند اما در هر صورت رفتار و رویکرد دو مربی را می‌توانیم قیاس کنیم.» این بازیکن باسابقه تیم ملی هرگونه کم‌کاری در صورت ابقای اسکوچیچ را نیز رد کرد:« ما جمعی از بازیکنان خواستار بهبود شرایط تیم ملی هستیم و پیشنهادمان این است که کارلوس کیروش می‌تواند اوضاع تیم ملی را بهبود ببخشد اما در صورت ابقای اسکوچیچ قرار نیست کسی کم‌فروشی کند چون بحث حضور در جام جهانی یک اتفاق بزرگ و ملی است و قرار نیست اگر موضوعی مطابق نظر ما نبود کم‌فروشی کنیم».

مگر شانس به دادمان برسد

پیش از شروع جام جهانی 1998 فرانسه و در فاصله فقط 18 روز تا شروع این مسابقات، جلال طالبی به‌صورت رسمی سرمربی تیم ملی ایران شد و تومیسلاو ایویچ بزرگ از سمت خود کنار رفت. جلال طالبی سه مسابقه روی نیمکت ایران نشست و با دو شکست و یک پیروزی مقابل آمریکا در جام‌جهانی کارش را به پایان رساند و البته در جام ملت‌های 2000 لبنان نیز طالبی به کارش ادامه داد. حال در فاصله کمتر از 130 روز تا شروع جام جهانی بازهم شایعه تغییر کادر فنی و خالی کردن زیر پای کادر فنی توسط بازیکنان به گوش می‌رسد. از سوی دیگر یک گروه که خارج از فوتبال است؛ تلاش می‌کند تا کارلوس کیروش را به‌عنوان سرمربی ایران در جام جهانی معرفی کند. گروه دیگر که از اعضای هیات‌رئیسه فدراسیون فوتبال هستند تلاش می‌کنند تا علی دایی، جواد نکونام یا برانکو ایوانکوویچ را به‌عنوان سرمربی ایران برای سه مسابقه مهم مقابل انگلیس آمریکا و ولز معرفی کنند و گروهی که تقریبا کمترین قدرت را دارد، می‌گوید دیگر زمان برای تغییر نیست و اسکوچیچ باید به کارش ادامه دهد. هر گروه که در این جنگ پیروز شوند یک چیز واضح است، آنچه گم شده فوتبال و مدیریت تخصصی فوتبالی است و با این حساب فقط باید امید به شانس و اتفاق داشت که سرافکنده از رقابت جام جهانی بیرون نیاییم. سینا بهبودی خبرنگار هم‌میهن