نگاه خارجی
روزنامه هممیهن ، منتشر کننده آخرین و بروزترین اخبار داخلی و خارجی.
آنچه در این ستون میخوانید، دیدگاههای رسانههای خارجی است که صرفا جهت اطلاعرسانی منتشر میشود و این دیدگاهها موضع روزنامه «هممیهن» نیست.
سایه پهپادها بر سر برجام
ایران و غرب بر سر ادعای فروش هواپیماهای بدون سرنشین از سوی ایران به روسیه وارد جنگ لفظی شدهاند. این موضوع حالا از سوی غرب به قطعنامه 2231 سازمان ملل در حمایت از توافق هستهای ایران با غرب، مرتبط شده است.
قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق آرا در سال 2015 برای تایید برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به تصویب رسید که ایالاتمتحده در سال 2018 به طور یکجانبه این توافق را رها کرد و تحریمهای سختی را علیه ایران اعمال کرد که تا امروز پابرجا هستند. تلاشها از آوریل 2021 برای بازگرداندن توافق متوقف شده است. قدرتهای اروپایی اکنون در تلاش هستند تا از مکانیزم گزارشدهی دورهای در قطعنامه استفاده کنند. آنها هفته گذشته از آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل خواستند تا درباره فروش هواپیماهای بدون سرنشین ایران به روسیه تحقیق کند؛ ادعایی که تهران همواره آن را رد کرده است. ایالاتمتحده گفته است که صادراتِ ادعایی «پهپادهای کامیکازه» مورد استفاده در اوکراین میتواند نقض این قطعنامه باشد. برجام شامل ممنوعیت صادرات تسلیحات متعارف توسط ایران بود که با وجود مخالفت ایالات متحده در اکتبر 2020 منقضی شد. این کشور همچنان تحت ممنوعیت فعالیتهای مرتبط با موشکهای بالستیک است که قرار است در اکتبر 2023 منقضی شود.
قدرتهای غربی میگویند تهران ممکن است تعهداتی را نقض کرده باشد که تکثیر موشکها را محدود میکند، که در صورت اثبات میتواند مکانیزمی را ایجاد کند که بهطور خودکار تحریمهای بینالمللی علیه ایران را بازگرداند. تهران بیدرنگ درخواست تحقیقات سازمان ملل براساس قطعنامه برجام را رد کرده است. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه روز شنبه در بیانیهای این موضوع را به شدت محکوم کرد. روز دوشنبه، کنعانی موضع تهران را تکرار کرده و بهرغم تاکید بر «همکاری دفاعی» ایران و روسیه، اعلام کرد که ایران پهپادهای انتحاری شاهد-136 یا سایر مهمات را برای استفاده در جنگ اوکراین در اختیار مسکو قرار نداده است. وی همچنین ادعای کاخ سفید مبنی بر اعزام پرسنل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به کریمه الحاقشده به روسیه برای کمک به عملیات پهپادها را رد کرد. اما مقامهای ارشد ایران از جمله سیدابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری و برخی فرماندهان ارشد سپاه پاسداران هفته گذشته اعلام کردند که ۲۲کشور خواهان خرید پهپادهای ایرانی هستند. ارتباط قطعنامه توافق هستهای و جنگ در اوکراین درحالی صورت میگیرد که مذاکرات برای بازگرداندن برجام در هالهای از ابهام قرار دارد و ایران و غرب سیگنالهای متفاوتی را خطاب به یکدیگر ارسال میکنند.
مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا که حدود دو ماه پیش در آستانه عبور از خط پایان بود، ماه گذشته به بنبست دیگری رسید. تهران و واشنگتن یکدیگر را مقصر به بنبست رسیدن مذاکرات قلمداد میکنند و مذاکرات عملا به بعد از انتخابات میاندورهای آمریکا در ماه آینده موکول شده است. اعتراضاتی که در ایران پس از مرگ مهسا امینی 22ساله در بازداشت پلیس در اواسط شهریورماه به راه افتاد، بهشدت بر روند مذاکرات سایه انداخت و ایران، غرب را به تشویق شورش در ایران متهم کرد و غرب هم تحریمهای حقوق بشری را علیه ایران اعمال کرد و از تهران خواست تا آنچه را «سرکوب اعتراضات» مینامد، متوقف کند. درحالیکه ایالات متحده گفته است که مذاکرات هستهای در حال حاضر اولویت ندارد، اما ایران روایت کاملا متفاوتی را ارائه کرده است. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، روز شنبه گفت که سه روز پیش از آن پیامی از آمریکا از طریق یک واسطه دریافت کرده است که نشان میدهد واشنگتن واقعا برای دستیابی به توافق هستهای «عجله دارد». امیرعبداللهیان با اشاره به موضوع تحقیقات حلنشده آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره مواد هستهای در چندین سایت ایران، گفت: «آمریکاییها تلاش میکنند فشار سیاسی و روانی برای گرفتن امتیاز در مذاکرات اعمال کنند. ایران خواستار بسته شدن این تحقیقات قبل از دستیابی به توافق شده است.