حسین نورانی‌نژاد
فعال سیاسی
در آستانه یکی از داغ‌ترین دربی‌های تاریخ، پیگیری فوتبال ایران لطف سابق را ندارد. این به‌رغم افزایش رقابت و ارتقای کیفیت فنی چندتیم برتر باشگاهی ازجمله سرخابی‌های پایتخت است که باید موجبات لذت بیشتر هواداران از فوتبال را فراهم می‌کرد، ولی عملا اینطور نیست.
از ریشه‌های سیاسی، اجتماعی لذت کافی نبردن از فوتبال در چندماه اخیر که بگذریم، خیلی پیش‌از ماجرای اعتراضات اخیر، به‌نحو افراطی و فزاینده‌ای حاشیه و حرف‌وحدیث بر متن فوتبال غلبه کرده است. البته فوتبال هیچ‌وقت خالی از حاشیه نبوده، ولی نه به این شوری که طعم فوتبال را خراب کند.
به‌عنوان مثال ببینید که ارزیابی خطای داوری‌ها بیش از خطای فنی بازیکنان و مربیان پیگیری می‌شود و تلاش برای بالاتر ایستادن در جدول متضررین از داوری و مظلوم‌نمایی، بیش از رتبه واقعی در جدول اصلی لیگ خریدار پیدا کرده است. به‌قدری این ماجرا شور شده که کسی جرأت شوخی و کری‌خوانی‌های قدیمی و معمول را ندارد و با هر حرفی، رگ‌گردن عده‌ای بیرون می‌زند و پای شرافت و انسانیت را سر یک تفریح ورزشی وسط می‌کشند! حس قربانی‌بودن، از بازیکن و مربی تا هوادار را چنان دربر‌گرفته که از آنها لشکری پرخاشگر و بی‌طاقت ساخته است.
به‌گمانم آغاز این سطح از تنش و حاشیه را بتوان به دوره مربیگری کی‌روش و حاشیه‌سازی‌های فراوان او ربط داد. جایی که برای اولین‌بار، بخشی از هواداران دوآتشه پرسپولیسی در جام‌جهانی ۲۰۱۸ را علیه خود و تیم‌ملی ساخت یا دید. البته که آن رفتار هواداران قابل‌توجیه نیست، ولی رفتار کی‌روش در ایجاد آن موثر بود درحالی‌که او بیش از هرکسی باید برای حفظ انسجام هواداران و بسیج حمایتی آنها تلاش می‌کرد، اما خصایل تهاجمی و تندش مانع بود.
پس‌ازآن هم حمایت از تداوم یا پایان حضور او در تیم‌ملی، ماجرا را کش‌دار کرد و وزارت ورزش و فدراسیون را متهم به جانبداری از پرسپولیسی کرد که در بهترین دوران
خود به‌سر می‌برد.
متاسفانه ساختار غلط دولتی در فوتبال باشگاهی هم زمینه‌ساز چنین انگ‌هایی است و در این میانه، آنکه دیوارش از همه کوتاه‌تر است، داوران هستند که ابزار رقم‌زدن نتایج و جانبداری بالادستی‌ها و فساد در فوتبال، جا زده می‌شوند حال آنکه مجموعه رفتاری، سطح سواد، رفتار و موقعیت اجتماعی داوران از میانگین دیگر نقش‌های حاضر در فوتبال کشور اعم از مدیر، بازیکن، مربی، تماشاگر و حتی روزنامه‌نگاران بالاتر هست که پایین‌تر نیست.
نگاهی به بازی جداول اخیر درباره خطای داوری‌ها
بیاندازید که می‌خواهند اثبات کنند کدام تیم متضررتر
شده است. آنقدر که این جداول مورد توجه است، جدول اصلی لیگ دیده نمی‌شود. اصلا چرا جدولی راجع به خطاهای فاحش و تاثیرگذار مربیان و بازیکنان نیست؟ این‌همه فشار بر داوران و خلاصه کردن فوتبال به مچ‌گیری و شمردن اشتباهات داوری، واقعا از حد گذشته و تصویری کاریکاتوری و دوست‌نداشتنی از فوتبال ساخته است.
در این شرایط بد، کافی‌است که یک خطای ناخواسته داوری در فینال جام‌حذفی روی نتیجه اثر بگذارد. می‌توان تصور کرد که چقدر همه اجزای فوتبال کشور دچار چالش و حاشیه می‌شود.
به‌گمانم در این شرایط، فارغ از ضرورت حل ریشه‌ای مسئله مانند توجیه مدیران و کنترل درونی مربیان و بازیکنان، جریمه سنگین افترازنندگان یا ورودVAR، یک تصمیم کوتاه‌مدت و عاجل مدیریتی ضرورت دارد و آن سپردن قضاوت دربی چهارشنبه به یک داور نامدار خارجی یا فردی چون علیرضا فغانی است. این به‌معنای ناباوری به توان داوران داخلی نیست بلکه به‌معنای صیانت از فوتبال، داوران و کاستن از تنش‌های احتمالی بعدی است که می‌تواند بسیار ویرانگر باشد.
مصلحت فوتبال مهم‌تر از برخی احساساتی است که همه‌چیز را حیثیتی می‌بیند. واگذار نکردن قضاوت دربی به داور داخلی، می‌تواند واکنش فدراسیون و کمیته داوران به این‌همه هجمه و اتهام علیه جامعه داوری برداشت شود، ضمن اینکه فرصت تنفسی برای داوران می‌سازد تا خدای‌ناکرده با یک خطای سهوی، سایه سنگین یک حاشیه ناتمام بر سر این جماعت مظلوم باقی نماند و همه فوتبال ما را در خود نبلعد.