روزنامه‌‏نگاران بی‏‌شمار در منطقه خطر

کتاب «نیمه غایب از نظر» که با مقدمه دکتر هادی خانیکی، استاد علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی منتشر شده، نخستین شناختنامه رسانه‌‌های پاکستان به زبان فارسی است که با فراتر رفتن از شرح شرکت‌های مادر رسانه و پربیننده و پرطرفدار اعم از روزنامه‌ها، خبرگزاری‌ها و شبکه‌های خبری تلویزیونی، زندگینامه چهره‌های پرنفوذ رسانه‌ای، نقبی به هزارتوی وابستگی سیاسی و اقتصادی رسانه‌ها و خاندان‌های پرقدرت رسانه‌ای، مالکان راستین این رسانه‌ها، روزنامه‌نگاران و چهره‌های شناخته‌شده رسانه‌ای این کشور است.

نویسنده تلاش کرده با نگاهی روایت‌محور و تحلیل محتوای کیفی رسانه‌ها، حساب‌های کاربری اصحاب رسانه در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه شبکه اجتماعی ایکس و درنهایت راستی‌آزمایی منابع متنوع و مستقل، از زوایای گوناگون راوی صادق رسانه‌های پاکستان باشد. 

این کتاب به‌شکل جستارگونه و در شش‌فصل تدوین شده که «در جست‌و‌جوی نیمه غایب از نظر؛ نگاهی به اشتراکات فرهنگی و ضرورت ارتباطات رسانه‌ای میان دو کشور»، «شعله بیان؛ نگاهی به رسانه‌های پاکستان براساس کارکرد اجتماعی آنها در فرآیند توسعه و بررسی میزان موفقیت»، «شرکت‌های مادر رسانه در پاکستان»، «مطبوعات و نشریات انگلیسی زبان و اردوزبان»، «عصر طلایی تلویزیون» و «چهره‌های پرنفوذ رسانه‌ای» از فصول شش‌گانه این کتاب است.

مطالب کتاب بر پایه ترجمه از منابع انگلیسی منتشرشده که مبتنی است بر گردآوری اطلاعات از منابع مختلف کتابخانه‌ای، رسانه‌ای، تارنمای نهادهای رسانه‌ای دولتی و خصوصی رسانه‌ای. همچنان که گفته شد، نخستین شناختنامه از ابعاد گوناگون رسانه‌های پرجاذبه کشور پاکستان است. 

نویسنده در مقدمه این کتاب آورده است: «این سرزمین پر از درختان انبه و انجیر معابد، برای من سرزمین برکت بود و هرزمان که می‌گذرد، میل بازگشت به پاکستان در من قوت می‌گیرد. اغراق نیست اگر در این نوشتار، پاکستان را وطن دوم بنامم. اما پاکستان واقعی و ایالت سِند به‌مثابه پاکستان کوچک (آنچنان‌که میان مردمان این خطه شهره شده)، ناشناخته و کم‌وبیش سرشار از تناقض و تضاد است.

آمیزه‌ای ناجور و ناساز از مظاهر سنت و مدرنیته. رسانه‌های این کشور نیز بسان پاکستان برای ما ایرانیان متناقض، پیچیده و ناشناخته هستند. در این کشور روزنامه‌های بی‌شمار، شبکه‌های خبری متعدد خصوصی، شبانه‌روز و حتی روزهای تعطیل، انبوهی از اطلاعات را تولید می‌کنند. با چنین توصیفی در وادی امر به‌نظر می‌رسد این کشور، بهشت گردش آزاد اطلاعات است، اما به‌رغم این همچنان‌که در ادامه اشاره خواهد شد، رسانه‌ها و خبرنگاران با چالش‌های گوناگونی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این کشور با وجود کثرت و تعدد رسانه‌ها و خبرنگاران، درعین‌حال یکی از پرخطرترین مناطق جهان برای روزنامه‌نگاران نیز محسوب می‌شود.»

دکتر هادی خانیکی در مقدمه کتاب با عنوان «رسانه‌شناسی پاکستان پنجره‌ای به سوی آشنایی میان فرهنگی» با استعانت از بیت تضمین‌شده علامه اقبال لاهوری از «گلشن راز» شیخ محمود شبستری با مطلع «که من باشم؟ مرا از من خبر کن/ چه معنی دارد؟ اندر خود سفر کن»، نوشته است: ««نیمه غایب از نظر»، اطلاق مناسبی بر تصویر پاکستان در حوزه عمومی ماست.

همسایه‌ای که فرهنگ، جامعه، تاریخ، سیاست و ارتباطات میان ما و او بر آمیختگی‌ها و هم‌سرنوشتی‌های فراوان سرشته شده است؛ اما به‌رغم آن هنوز ناشناخته و دور از هم مانده است. بی‌خبری از «همسایه» و آنچه در همسایگی ما می‌گذرد، ما را بی‌خبر از خویش نیز می‌کند و دایره و دامنه خودآگاهی فرهنگی را در جهان گشوده و چندساحتی امروز، تنگ و تک‌بعدی می‌سازد.

وقتی به تاریخ بازمی‌گردیم، به وضوح می‌بینیم که فقط اقلیم و جغرافیا نیست که ایران و پاکستان را در کنار هم قرار داده است؛ تمدّن، فرهنگ، آیین و زبان ـ بیش از جغرافیا ـ این دو جامعه را به‌هم نزدیک کرده و درهم‌تنیده است. 

حکایت این نزدیکی و درهم‌تنیدگی از نخستین طلیعه‌های تمدن در شبه‌قاره، یک روایت ایرانی نیست که فقط از احساس میهن‌دوستی برآمده باشد؛ حدیث تاریخ است که در معتبرترین متون تخصصی آمده است. به گفته ویل دوارنت در کتاب گرانسنگ «تاریخ تمدن»، پیشینه آشنایی و نقش‌آفرینی ایرانیان و مردمان شبه‌قاره در ساختن تمدنی مشترک، به دوردست تاریخ و حتی به قبل از دوره شکل‌گیری تمدن موهنجو دارو می‌رود...»

‌کتاب «نیمه غایب از نظر؛ رسانه‌شناسی پاکستان، پنجره‌ای به‌سوی آشنایی میان‌فرهنگی»، به قلم علی هادی‌لو با مقدمه هادی خانیکی، در ۲۷۲ صفحه و با قیمت ۳۹۰ هزار تومان از سوی انتشارات ثانیه منتشر شده است.

کتاب نیمه غایب از نظر

نویسنده: علی هادی‌لو

مترجم: فرهنگ رجایی

انتشارات: ثانیه

قیمت: 390 هزار تومان

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید