قرارداد ۱۹۰۷

حل اختلافات ارضی و تقسیم مستعمرات در آفریقا و آسیای جنوب شرقی بین دول اروپایی، به‌تدریج خاورمیانه و ایران را به یکی از اهداف بزرگ این رقابت تبدیل کرد. انتزاع افغانستان از ایران و تسلط سیاسی انگلستان بر آن ناحیه و تسلط روسیه بر آسیای میانه، روسیه و انگلستان را که از لحاظ نفوذ سیاسی و اقتصادی در ایران در اصطکاک بودند، به یکدیگر نزدیک کرد.

این نزدیکی سرانجام در تاریخ 8 شهریورماه ۱۲۸۶، در زمان نخست‌وزیری امین‌‌السلطان اتابک، در پترزبورگ روسیه، صورت قرارداد پیدا کرد. در این قرارداد، ایران به سه منطقه، یعنی منطقه نفوذ روسیه و منطقه نفوذ انگلیس و یک منطقه بی‌‌طرف تقسیم شد.

در این قرارداد بیشترین نفع را انگلستان به‌خاطر سه مسئله خلیج‌فارس، حفاظت از هند و معادن نفت خوزستان به‌دست آورد. مجلس شورای ملی در 8 مهرماه 1286، قرارداد را بررسی و عدم‌رسمیت آن را اعلام کرد. همچنین دولت به‌وسیله وزارت خارجه و حسن پیرنیا مشیرالدوله، سفیر وقت ایران در روسیه، به قرارداد اعتراض کرد. این توافق‌نامه در سال ۱۹۱۸، پس از انصراف از سوی دولت انقلابی شوروی، منسوخ شد.

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید