تشدید ابهامات یک ماه پس از حمله ۲۳خرداد/بررسی گزارش‌ها درباره حمله به جلسه شورای‌عالی امنیت‌ملی و طرح احتمال نقش نفوذی‌ها

امروز ۲۳تیر است. دقیقا یک ماه از حمله اسرائیل در بامداد ۲۳خرداد می‌گذرد و آنچه از عمق نفوذ اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه دیدیم، با آنچه تحلیلگران، فعالان سیاسی و حتی برخی مقامات مسئول در اظهاراتشان ارائه می‌کنند، تفاوت زیادی دارد. گفته‌هایی که مشخص نیست به چه دلیل مطرح می‌شود. حمله‌ای که ۲۶ خرداد به محل برگزاری جلسه شعام انجام شد، شکاف میان واقعیت‌های میدانی و تحلیل‌های مذکور را بیشتر نشان می‌دهد.

روز، ساعت، مکان و نقاط لازم برای کور کردن مسیرهای فرار چطور در اختیار اسرائیل قرار گرفته بود؟ در خصوص این حمله، با ناکام بودن اسرائیل از طریق حمله به محل یا در زمانی اشتباه مواجه نیستیم. با موفقیت سران قوا و مسئولین کشور برای خروج از محل مورد اصابت، پس از حمله اسرائیل مواجه هستیم. یعنی دشمن محل درست را در زمان درست هدف قرار داد اما به هدف خود نرسید. چراکه اطلاعات دقیقی در اختیار داشت.

گزارش دو رسانه خاص

تاکنون دو رسانه خاص جزئیاتی از این حمله را منتشر کردند که تا زمان تنظیم این گزارش، تائید یا تکذیب نشده است اما با روایت‌های پراکنده مطرح‌شده در این خصوص، تطابق دارد. ابتدا خبرگزاری فارس، شامگاه شنبه این گزارش را منتشر کرد: «پیش از ظهر روز دوشنبه ۲۶ خرداد، درحالی‌که جلسه شورای عالی امنیت ملی با حضور رؤسای سه قوه و دیگر مقامات ارشد در طبقات زیرین یک ساختمان در غرب تهران در حال برگزاری بود، حمله آغاز شد. مدل این حمله مشابه عملیات ترور شهید سیدحسن نصرالله طراحی شده بود.

مهاجمان با شلیک شش بمب یا موشک، ورودی‌ها و خروجی‌های ساختمان را هدف قرار دادند تا مسیرهای فرار را مسدود و جریان هوا را قطع کنند. پس از انفجارها، برق طبقه قطع می‌شود، اما مسئولان با استفاده از یک دریچه اضطراری که از قبل پیش‌بینی شده بود، خود را به بیرون از ساختمان رساندند. برخی از مسئولان از جمله رئیس‌جمهور در حین خروج دچار جراحات مختصری در ناحیه پا شدند. با توجه به دقت اطلاعاتی که دشمن برای این حمله داشته، احتمال وجود عامل نفوذی در حال بررسی است. این موضوع نشان می‌دهد که دشمن از هر ابزار ممکن، حتی ترور مقامات عالی‌رتبه، برای ضربه زدن به امنیت ملی ایران استفاده می‌کند.»

سایت نورنیوز نزدیک به علی شمخانی نیز در گزارشی به بررسی این حمله پرداخت که بعضی بخش‌های آن جالب توجه است. در بخشی از گزارش می‌خوانیم: «مطابق گزارش‌های اولیه، دشمن با استفاده از چندین پرتابه انفجاری و با هدف قطع مسیرهای فرار، اقدام به شلیک به اطراف ساختمان کرده‌است. به‌رغم آنکه مسیرهای اضطراری برای خروج پیش‌بینی شده بود، رئیس‌جمهور در جریان تخلیه دچار جراحات سطحی شد و برخی دیگر از اعضا نیز با مشکلات تنفسی خفیف روبه‌رو شدند.

این نشان می‌دهد که مهاجمان به‌طور خاص به سازوکارهای خروج اضطراری نیز آگاه بوده‌اند.» نورنیوز سپس این سوال را مطرح کرد که «آیا چگونگی تعیین زمان دقیق جلسه، محل برگزاری، تعداد خروجی‌ها و حتی دریچه اضطراری، بدون وجود «عامل نفوذی» در سطح میانی امکان‌پذیر است؟» این سایت همچنین نوشت که تحقیقات از سوی نهادهای امنیتی در این حوزه ادامه دارد. با توجه به عمق ضربه‌های رژیم اسرائیل، موضوع نفوذ عوامل انسانی در لایه‌های مختلف به صورت جدی مد نظر قرار گرفته است.

عمق اشراف اطلاعاتی

تا چندی پیش تصور این بود که موج اول ترورهای اسرائیل در روز ۲۳ خرداد عمق اشراف اطلاعاتی آن‌ها بر حوزه خودی را نشان می‌دهد تا اینکه با موضوع حمله روز ۲۶ خرداد به محل برگزاری جلسه شورایعالی امنیت ملی برخورد کردیم؛ موضوعی که ابتدا شبیه یک ادعا بود اما به مرور جزئیاتی درباره آن منتشر شد. اولین بار وحید جلیلی، قائم‌مقام سازمان صداوسیما در یک برنامه تلویزیونی گفت محل حضور سران قوا، دقایقی قبل از حمله اسرائیل به ساختمان شیشه‌ای صداوسیما هدف حمله قرار گرفت.

سپس علی لاریجانی، مشاور مقام رهبری و محسن رضایی، دبیر پیشین مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره این موضوع صحبت کردند. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان نیز نخستین بار در گفت‌وگویی که با تاکر کارلسون، مجری و خبرنگار آمریکایی داشت، موضوع تلاش اسرائیل برای ترور سران کشور در یک جلسه را مطرح کرد. بنابراین، نخستین خبرها این بود که محل حضور سران قوا هدف قرار گرفته و در نهایت مشخص شد که هدف اسرائیل، جلسه فوق‌العاده شورایعالی امنیت ملی بوده است.

  اعضای این شورا عبارتند از: رئیس‌جمهور (رئیس شورا)، رئیس مجلس، رئیس قوه قضائیه، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح (دومین مقام ارشد نظامی پس از فرمانده کل قوا)، وزرای اطلاعات، کشور و خارجه، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، فرمانده کل ارتش، فرمانده کل سپاه و دو نماینده منصوب رهبری که یکی از آن‌ها دبیر شوراست. به‌طور دقیق نمی‌دانیم در این جلسه کدام‌یک از اعضای شورا حضور داشتند. آنچه می‌شنویم این است که اسرائیل قصد داشت در این حمله سران قوا را بزند. یعنی اژه‌ای، قالیباف و پزشکیان در جلسه بودند.

نکته‌ای که مورد تائید قرار گرفته است. اگر اسرائیل در جریان حمله خود در این عملیات به هدف خود می‌رسید، علاوه بر دستاورد تبلیغاتی که برای تل‌آویو داشت، کشور دچار مشکل می‌شد. اگر سه هدف راهبردی اسرائیل که از سوی محمدباقر قالیباف در آخرین مصاحبه او طرح شد و اولین آن‌ها تغییر نظام سیاسی حاکم بود را در نظر بگیریم، قطعا تل‌آویو از این حمله، به دنبال این هدف بود. با توجه به اینکه گفته شد این حمله دقایقی قبل از حمله به صداوسیما صورت گرفت، توجه‌ها به حمله هوایی سنگین اسرائیل به منطقه‌ای در غرب تهران جلب شد که همان زمان رخ داد. اما در چنین شرایطی، تحلیل یا اظهارنظر صحیحی درباره کلیت عملیات اسرائیل علیه ایران و این حمله به صورت خاص ارائه نمی‌شود. خطوط تحلیلی به سمت و سویی دیگر رفته‌اند که فاصله زیادی با وقایع میدانی و مشاهدات جامعه دارند. 

اظهارات نسنجیده 

فرقی نمی‌کند مصطفی کواکبیان اصلاح‌طلب روی آنتن زنده تلویزیون ادعای همبستری کاترین شکدم با چندین نفر را مطرح کند یا عبدالله گنجی اصولگرا از پیدا شدن طلسم‌های یهودی در خیابان‌های تهران بنویسد؛ رئیس سازمان پدافند غیرعامل از استفاده اسرائیل از واتساپ برای ترور بگوید، سخنگوی فراجا در توضیح دستگیری دو تبعه غیرمجاز ارسال لوکیشن صداوسیما را یکی از اتهامات آن‌ها اعلام کند. یک روز اطلاعیه هدف گرفتن هواپیمای اف – ۳۵ در بخش خبری خوانده می‌شود؛ چند روز بعد از آتش‌بس در همان تلویزیون، کارشناس می‌گوید اخباری مثل ساقط کردن اف – ۳۵  را از به نقل از ما گفتند که بگویند بقیه اخبارشان هم به همین شکل است.

در آخرین مورد جاسوسی اسرائیل با استفاده از بازی‌های کامپیوتری و موبایلی مورد توجه قرا گرفت که می‌تواند درست باشد اما توضیحی برای ضربه‌های سنگین امنیتی نیست. این موارد در حالتی خوشبینانه، ساده‌سازی مفهومی مهم مانند نفوذ، عملیاتی روانی و مانند آن است که سوالات زیادی ایجاد می‌کند. روایت شکست‌ها و توفیق‌ها در این جنگ ۱۲ روزه که امروز یک ماه از شروع آن می‌گذرد، مغشوش است. چرا این دست اظهارنظرها ساده‌سازی است؟ به این دلیل که با ارائه شبه‌داده‌هایی سطحی، عمق کار حریف را کتمان می‌کند، برخلاف آنچه جامعه از اخبار داخلی و نه حتی منابع خارجی دیده است.

دلیل بعدی نیز این است که صحبت‌های مذکور یا اظهارات مقاماتی رسمی مانند رئیس سازمان پدافند غیرعامل و سخنگوی پلیس است یا از سوی افراد منتسب به ساختار سیاسی مانند گنجی و البته بدون هیچ پشتوانه‌ای به عنوان تحلیل روی آنتن از سوی یک فعال اصلاح‌طلب مطرح می‌شوند. نمی‌توان به همه آن‌ها پرداخت. این اظهارات برای چند روز واکنش‌برانگیز و سپس فراموش می‌شوند.

شاید در مواردی مانند مورد ادعای کواکبیان پرونده‌ای برای شخص مذکور باز شود و تمام. اما زنجیره این اظهارات بی‌پشتوانه که داده‌ای برای تحلیل یا اثبات آن‌ها وجود ندارد، هیچ وقت قطع نمی‌شود. مردود دانستن آن‌ها هم با روایت و واکنش رسمی‌ است و در مواردی مانند موضوع ارسال لوکیشن صداوسیما که از روی ابزار ساده‌ای مانند گوگل‌مپ هم قابل استخراج است، قابلیت پرداخت و به چالش کشیدن ندارد.

اما جامعه می‌بیند و وقایع، اظهارنظرها و تحلیل‌های رسانه‌های حاکمیتی را با هم مقایسه می‌کند که ببیند آیا تناسب دارد یا نه. البته در این حوزه، همه اظهارات مبتنی بر تحلیل نیست. گاهی فردی در جایگاهی کاری می‌کند که نسنجیده است و هزینه می‌سازد. اقداماتی که در چنین شرایطی نمی‌دانیم آن را باید به پای جهل گذاشت یا عمد. شامگاه شنبه ۲۱ تیر، تصویری از شبیه‌سازی حمله اتمی به اسرائیل، در استوری صفحه اینستاگرام مشاور راهبردی رئیس‌مجلس منتشر و بعد از ۱۷ دقیقه حذف شد.

او نیز در همان صفحه و همچنین اکانت توئیتر خود توضیحی منتشر کرد مبنی بر اینکه این اتفاق از سوی ادمین صفحه‌اش افتاده. اما همین ۱۷ دقیقه کافی بود که تصویر این استوری از صفحه اینستاگرام مشاور راهبردی رئیس‌مجلس، به روزنامه اسرائیلی جروزالم‌پست و اکانت‌های توئیتری وابسته به اسرائیل برسد و از آن بهره‌برداری کنند. جروزالم‌پست با انتشار این تصویر به تحلیلی کوتاه پرداخت و سپس این نکته را پیش کشید که ایران همکاری خود با آژانس را تعلیق و رئیس‌جمهور آن از استانداردهای دوگانه آژانس در قبال تهران انتقاد کرده است.

اکانت منتسب به اسرائیل ترور آلارم هم با انتشار این متن که «یک مقام ایرانی تصویری منتشر کرد که ظاهراً حمله هسته‌ای به اسرائیل را نشان می‌دهد» خواستار حمله اتمی پیش‌دستانه شد. با استفاده از اقدامی از سوی فردی که جایگاه خاصی ندارد. در حالی که مشکلات این جنگ خیلی جدی‌تر از این اظهارنظرها هستند. 

چند سوال بی‌پاسخ

بر اساس این دو روایت، اسرائیل دقیقاً به نقطه درست حمله کرده اما حاضران جلسه توانستند از محل حمله خارج شوند. با توجه به جمیع آنچه می‌دانیم و اصول حفاظت اطلاعات، چنین جلسه‌ای در آن شرایط جنگی، باید در بالاترین سطوح طبقه‌بندی برگزار شده باشد. اسرائیل چطور از ساعت و محل برگزاری جلسه خاص شعام باخبر شد؟ احتمالاً آنجا موبایلی نبوده که بخواهد واتساپ داشته باشد. همچنین احتمال این که فردی طلسم یهودی در محل گذاشته باشد، ضعیف است. اما اینکه اسرائیل ۶ نقطه خاص را هدف می‌گیرد، یعنی مختصات وجب به وجب این محل را در اختیار داشتند.

آن ادعاها و تحلیل‌ها، چه تناسبی با این ضربه دارد؟ بسیاری از ما بر این نکته واقفیم که جنگی هرچند محدود رخ داد و در جنگ، ضربات متقابل است. خسارت می‌زنیم و خسارت می‌بینیم. اما برخی رخدادهای این جنگ همچنان در ابهام هستند و تناسبی با اخبار و تحلیل‌ها ندارند. از یک طرف این اظهارات عجیب را می‌بینیم و از سوی دیگر شاهد روایت‌سازی‌های عجیب به عنوان روایت پیروزی هستیم.

در بهترین و خوشبینانه‌ترین حالت، با خطای تحلیلی مواجه هستیم. تکلیف نفوذ عوامل انسانی چیست؟ آیا فقط با جاسوسی از طریق ابزار فنی و الکترونیک یا به کارگیری عناصر خارج از سیستم طرف هستیم؟ یا خاطرات مربوط به تابستان ۱۳۶۰ در حال تکرار است؟ چون اسرائیل در روز ۲۶ خرداد، احتمالاً به سری‌ترین جلسه تصمیم‌گیری کشور در شرایط جنگی، حمله کرد. 

به کانال تلگرام هم میهن بپیوندید