محمد خبری‌زاد کارشناس بازارهای مالی: چالش جدید در بازار سرمایه
برنامه‌های سازمان بورس تنها در صورتی سازنده و مؤثر خواهند بود که سازمان بورس و دولت بتوانند در ازای بسترسازی برای تأمین مالی شرکت‌ها و دولت، امتیازهایی از دولت یا شرکت‌ها دریافت کنند.
برنامه‌های سازمان بورس تنها در صورتی سازنده و مؤثر خواهند بود که سازمان بورس و دولت بتوانند در ازای بسترسازی برای تأمین مالی شرکت‌ها و دولت، امتیازهایی از دولت یا شرکت‌ها دریافت کنند. این امتیازها باید در مسیر حمایت از سهامداران خرد و بهبود جریان سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه استفاده شود. محمد خبری‌زاد، کارشناس بازارهای مالی نیز صحبت‌های سه‌شنبه رئیس سازمان را نقد کرد، در گفت‌وگو با «هم‌میهن» معضلات بازار سهام را بررسی کرد.
حجت‌اله صیدی از بازار سهام حمایت کرد؟
صحبت‌های رئیس سازمان بورس در رسانه بیشتر در قالب رویکردی بود که به‌نوعی خوشایند دولت به نظر می‌رسید. ایشان روی موضوع تأمین مالی در بورس متمرکز بودند و بیشتر به سرمایه‌گذاران خرد اشاره داشتند. آقای صیدی درباره تحقق شعار سال و برنامه‌هایی سخن گفتند که هدف آن‌ها روان‌سازی جریان تأمین مالی در بازار سرمایه از طریق ابزارهای مختلف مثل صندوق‌های جدید، مجوزهای انتشار اوراق و سایر موارد مشابه بود. این موارد خوب هستند، چرا که یکی از وظایف اصلی بازار سرمایه، کمک به تأمین مالی چرخه اقتصادی کشور است. اما نکته مهم این است که چنین اقداماتی نباید آسیب جدی به بخش بازار ثانویه سهام وارد کند.
این برنامه‌ها ممکن است به سهامداران خرد آسیب برسانند؟
این برنامه‌ها تنها در صورتی سازنده و مؤثر خواهند بود که سازمان بورس و دولت بتوانند در ازای بسترسازی برای تأمین مالی شرکت‌ها و دولت، امتیازهایی از دولت یا شرکت‌ها دریافت کنند. این امتیازها باید در مسیر حمایت از سهامداران خرد و بهبود جریان سرمایه‌گذاری در بازار ثانویه استفاده شود. اگر چنین اتفاقی رخ ندهد، این مسیر فقط به نفع دولت و شرکت‌ها پیش خواهد رفت و در نهایت برای سهامداران خرد هیچ منفعتی نخواهد داشت. بنابراین، وقتی دولت و سازمان بورس بستری برای تأمین مالی ایجاد می‌کنند، باید در ازای آن، امتیازهایی در حوزه‌های اساسی مثل کاهش اختلاف نرخ دلار توافقی، حمایت از شرکت‌ها در حوزه تأمین انرژی یا تخفیفاتی در نرخ‌گذاری‌های دولتی دریافت کنند.
با توجه به صحبت‌های صیدی، آیا به نظر شما این امتیازات از سوی دولت قابل مذاکره است؟
بله، این کاملاً شدنی است. رئیس سازمان بورس حتی می‌توانند به دولت بگویند که بازار سرمایه در حال تلاش برای کمک به تأمین مالی دولت و شرکت‌ها است، اما در مقابل انتظار دارند که دولت نیز از شرکت‌ها و سهامداران خرد در بازار حمایت کند. برای مثال، دولت می‌تواند با کاهش اختلاف نرخ دلار در بازار توافقی یا ارائه مشوق‌هایی در حوزه تامین انرژی، کمکی به شرکت‌ها کند. اگر دولت چنین همکاری‌هایی انجام دهد، برنامه‌های آقای صیدی برای تأمین مالی دولت از طریق بازار سرمایه می‌توانند نتایج مثبتی داشته باشند. اما اگر این همکاری‌ها انجام نشود و امتیازات لازم داده نشود، نتیجه این سیاست‌ها برای سهامداران خرد چندان جذاب نخواهد بود.
به طور کلی، دیدگاه شما نسبت به برنامه‌های مطرح‌شده چیست؟
برنامه‌هایی که رئیس سازمان بورس مطرح کردند، به خودی خود خوب و مناسب هستند و می‌توانند برای اصلی‌ترین وظیفه بازار سرمایه یعنی تأمین مالی نتایج مثبتی داشته باشند. اما همان‌طور که گفتم، توازن لازم باید ایجاد شود. اگر بازار سرمایه تنها یک‌طرفه عمل کند و صرفاً برای کمک به دولت و شرکت‌ها قدم بردارد، بدون آنکه دولت در زمینه‌ی حمایت از سهامداران خرد امتیازی ارائه دهد، این سیاست‌ها نتیجه‌ی دلخواه را نخواهد داشت. نکته کلیدی این است که رئیس سازمان بورس به همراه دولت و وزارت اقتصاد، نه‌تنها روی تأمین مالی متمرکز باشند، بلکه برای حفظ حقوق و منافع سهامداران خرد نیز برنامه‌ای مشخص طراحی کنند.
