مشت آخر

مرگ تلخ است و مرگ جوان، تلخ‌تر. مرگ جوان، تلخ است و مرگ نوجوان تلخ‌تر. مرگ نوجوان تلخ است و مرگ نوجوانی که هزار امید و آرزو برای آینده‌ دور و دراز خود داشته تلخ‌تر. تلخ است وقتی می‌شنوید بوکسوری ۱۷ ساله، یاسین موسی‌خانی در پایان مسابقات انتخابی جوانان استان همدان در پی کاهش هوشیاری، به‌رغم تلاش شش‌روزه پزشکان، چشمانش را برای همیشه به روی رینگ بوکس بسته است؛ اتفاقی که مردادماه ۱۴۰۱ برای نوجوانی دیگر رخ داده بود. محمدامین روستایی، دیگر بوکسور ملایری بود که در زمان حضور در اردوی تیم‌ملی و پس از انجام تمرینات، به‌یکباره بی‌هوش شد و با وجود انتقال به بیمارستان و انجام عمل جراحی درگذشت.

در این میان هرچند تاکید امید مرامی، دبیر هیئت‌بوکس استان همدان بر حضور پزشکیار در محل برگزاری مسابقات واقع در خانه کشتی همدان و فاصله بسیار نزدیک خانه کشتی همدان تا بیمارستان بعثت این شهر است و از این می‌گوید که جوانب این حادثه ناگوار در دست بررسی است اما دکتر بابک زمانی، رئیس سابق انجمن سکته مغزی ایران و عضو هیئت‌مدیره سازمان جهانی سکته مغزی اساساً از زاویه‌ای دیگر به موضوع می‌نگرد و با توجه به عواقب مرگبار بوکس حرفه‌ای بر یک نکته تاکید می‌کند: «لطفاً مسابقات مشت‌زنی را متوقف کنید!» نکته‌ای که البته علی‌الظاهر برای مسئولان و متولیان این رشته محلی از اعراب ندارد.  عواقب مرگباری که نمونه‌های جهانی آن نیز با جست‌وجویی ساده قابل مشاهده است. از کیم داک کو، بوکسور کره‌ای تا پاتریک دی، بوکسور آمریکایی و ماکسیم داداشف، بوکسور روس.

جزئیاتی از مرگ تلخ جوانی که آرزو‌ها داشت  

امید مرامی، دبیر هیئت‌بوکس استان همدان در گفت‌وگو با «هم‌میهن» ضمن تاکید بر این‌که تا پیش از ابلاغ نظر رسمی پزشکی قانونی نمی‌توان درخصوص علت حادثه اظهارنظری کرد، جزئیات حادثه را این‌گونه شرح می‌دهد: «مسابقات برگزارشده، انتخابی جوانان استان همدان جهت اعزام به مسابقات کشوری بود که قرار است در شهر ارومیه در استان آذربایجان غربی برگزار شود. این مسابقات به‌شکل قانونی و با حضور داوران رسمی، رئیس کمیته داوران، مسئولان هیئت‌بوکس استان و پزشکیار طی روزهای ۱۶ و ۱۷ تیرماه در خانه بوکس همدان در حال برگزاری بود. در روز ۱۶ تیرماه مسابقات ماقبل فینال و روز ۱۷ تیرماه مسابقات فینال به‌شکل تک‌بازی در جریان بود. در این روز قرار بود سه مسابقه انجام شود؛ مسابقه ۵۷ کیلو، ۶۳ کیلو و ۷۱ کیلو. با انصراف مبارز ۶۳ کیلویی قرار شد تنها مسابقه وزن ۵۷ کیلو و ۷۱ کیلو برگزار شود که اتفاقات بسیار تلخ و غیرقابل جبران رخ‌داده برای یاسین موسی‌خانی، بوکسور جوان ملایری در وزن ۵۷ کیلو رخ داد.»   

طبق آن‌چه دبیر هیئت‌بوکس همدان می‌گوید، اگرچه در خانه بوکس آمبولانسی حضور نداشته اما ایرج صالح، پزشکیار هیئت‌بوکس حضور داشته است، ضمن این‌که مرامی بر فاصله بسیار اندک خانه بوکس تا بیمارستان بعثت تاکید می‌کند و ادامه می‌دهد: «ما در این مسابقات از دستکش‌های استاندارد ۱۰ اونس و کلاه کاملاً استاندارد استفاده کرده بودیم و همه‌چیز به‌شکل قانونی در جریان بود. با پایان مسابقه ما متوجه بی‌حالی و سستی بدن یاسین موسی‌خانی شدیم و با از هوش رفتن او بلافاصله اقدام به تماس با ۱۱۵ کردیم. به‌جرأت می‌توانم بگویم در کمتر از  ۵ دقیقه، آمبولانس در خانه بوکس همدان حاضر شد و یاسین موسی‌خانی را به بیمارستان بعثت منتقل کرد. با انتقال او به بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان بعثت و انجام سی‌تی‌اسکن و مشخص شدن خونریزی مغزی از ناحیه راست جمجمه، در کمتر از ۴۰ دقیقه به اتاق عمل منتقل شد.

دکتر مهدی ارجی‌پور، متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب (نورولوژی) انجام عمل را برعهده گرفتند و در مرحله اول روند طی‌شده را رضایت‌بخش ارزیابی کردند. هوشیاری یاسین موسی‌خانی هم در حال افزایش بود تا این‌که متاسفانه روز پنجشنبه، ۲۱ تیرماه، مجدداً هوشیاری ایشان کاهش یافت و اتفاق بسیار تلخی که از آن مطلع هستید رخ داد.» ‌ او با اشاره به این‌که یاسین موسی‌خانی از بااخلاق‌ترین و تکنیکی‌ترین بوکسورهای استان بود، تاکید می‌کند: «جوانب این حادثه ناگوار در دست بررسی است لذا از جامعه بوکس، همچنین اهالی رسانه درخواست می‌کنم تا اعلام نظر رسمی پزشکی قانونی، از اظهارنظرهای غیررسمی خودداری کنند.»  

هدف؛ مغز روبه‌رو 

فارغ از تاکید امید مرامی بر لزوم بردباری تا اعلام نظر رسمی پزشکی قانونی درخصوص علت درگذشت تلخ و نابهنگام یاسین موسی‌خانی، آن‌چه برای این بوکسور ۱۷ ساله رخ داده است نه نخستین‌بار بوده، نه علی‌الظاهر متاسفانه آخرین‌بار خواهد بود. دکتر بابک زمانی، رئیس سابق انجمن سکته مغزی ایران و عضو هیئت‌مدیره سازمان جهانی سکته مغزی پیش از این در یادداشتی با عنوان «هدف؛ مغز روبه‌رو» در کانال تلگرامی‌اش در این خصوص به نکته‌ای حائز اهمیت اشاره کرده بود. نکته‌ای که بار دیگر در گفت‌وگو با «هم‌میهن» به آن اشاره می‌کند.

دکتر بابک زمانی، رئیس سابق انجمن سکته مغزی ایران و عضو هیئت‌مدیره سازمان جهانی سکته مغزی ضمن اشاره به این‌که حتی یک مورد مرگ در اثر چنین اتفاقی، بسیار غیرقابل قبول است در این مورد می‌گوید: «انجمن جراحان مغز و اعصاب ایران و انجمن سکته مغزی ایران سال‌های‌ سال‌ است که در این مورد هشدار می‌دهند. ضمن این‌که در بسیاری از کشورها، متخصصان مغز و اعصاب مقابله با ورزش‌هایی این‌چنینی را یکی از وظایف خود می‌دانند، چون معتقدند براساس مسئولیت فردی و اجتماعی‌شان باید از تمام عواملی که موجب صدمه احتمالی به مغز می‌شود، پیشگیری کنند. بوکس ورزشی است که مغز را هدف قرار می‌دهد و این امری غیرقابل کتمان است. اگر شخصی به من مراجعه و اظهار کند که ضربه‌ای به سرش خورده است، موظفم ۲۴ ساعت تحت نظر بگیرمش تا اطمینان حاصل کنم مشکلی برای او پیش نخواهد آمد. آن وقت برای چنین اتفاقی در ورزشی به افراد جایزه داده می‌شود و روی سکو می‌رود! این امر جز آن‌که نشان از بازگشت ما با سرعت نور به عصر حجر داشته باشد چه معنای دیگری می‌دهد؟!

ضمن این‌که لازم است بدانید حتی در ورزش‌هایی مانند فوتبال آمریکایی که افراد کلاه‌هایی مخصوص بر سر می‌گذارند، این کلاه‌ها به هیچ عنوان از توان جلوگیری از صدمات مغزی برخوردار نیست. چراکه بسیاری از عارضه‌های مغزی به علت حرکت سریع سر روی گردن است که باعث کشیده‌شدن حساس‌ترین قسمت مغز می‌شود که بین مغز و ساقه مغز قرار دارد. به‌عبارت‌دیگر ممکن است ضربه‌ای منجر به شکستگی جمجمه نشود، اما شدت آن بسیار بیشتر از ضربه‌ای باشد که منجر به شکستگی جمجمه می‌شود.»   

او همچنین اشاره می‌گوید، این‌که یک‌نفر هوشیار و سالم از رینگ پایین بیاید، اصلاً به این معنا نیست که این ورزش و آن مسابقه تأثیری بر سلول‌های مغز او به ترتیبی که گفته شد، نداشته‌اند و نخواهند داشت. دکتر زمانی همچنین با اشاره به «دمانس مشت‌زنان» از وقوع این اتفاق برای کسانی می‌گوید که سال‌های سال به مشت‌زنی حرفه‌ای پرداخته‌اند.

نظر به مجموع آن‌چه رخ داده و در حال رخ‌دادن است، تنها می‌توان اظهار امیدواری کرد که مسئولان مربوطه درک کنند که حتی وقوع یک مرگ هم به چنین دلیلی، غیرقابل پذیرش است. ضمن این‌که ممکن است بسیاری از افراد نیز بی‌آن‌که خود بدانند دچار آسیب‌های مغزی شده و در سال‌های آینده با عواقب آن دست‌وپنجه نرم کنند.